Chiếc áo choàng đen, bộ tóc giả đã trở thành hình ảnh khá quen thuộc gắn liền với các vị thẩm phán, từ phim ảnh đến các phiên tòa thật sự ngoài đời. Tuy nhiên, không phải vị thẩm phán nào trên thế giới cũng phải đảm bảo có đủ những phục trang này. Nhiều quốc gia trên thế giới vẫn có những lựa chọn trang phục riêng cho thẩm phán của mình.

Vì sao thẩm phán mặc đồ đen?

Đa số các nền tư pháp hiện nay trên thế giới đều quy định thẩm phán mặc trang phục màu đen, hoặc các trang phục có tông màu tối hoặc có viền màu đen. Nguồn gốc của việc áo choàng các thẩm phán có tông màu đen có thể truy ngược về nước Anh vào thế kỷ thứ 17. Sử sách ghi lại rằng sau cái chết của Nữ hoàng Anh Mary đệ nhị vào năm 1694, toàn bộ những thẩm phán của nước Anh đã mặc áo choàng đen đến dự tang lễ của bà.

Văn hóa tư pháp của người Anh được nhân rộng, đặt nền móng cho nhiều nền tư pháp hiện đại trên thế giới và màu đen nhanh chóng được nhìn nhận như màu áo choàng “chuẩn mực” của vị thẩm phán. Màu đen được sử dụng rộng rãi làm màu sắc áo thụng của các vị thẩm phán cũng bởi đa số các nền văn hóa chịu ảnh hưởng của Kito giáo xem màu này tượng trưng cho sự trung lập, quyền uy, sự trang nghiêm và tính khiêm nhường - những đức tính cần có cho vị trí của người nắm giữ cán cân công lý.

Áo choàng đen có phải là bắt buộc?

Trên thế giới hiện nay màu áo đỏ được ghi nhận là màu sắc phổ biến thứ hai dành cho áo choàng của các vị thẩm phán. Phong cách ăn mặc này có thể nhìn thấy phổ biến tại nhiều quốc gia và lãnh thổ từng là thuộc địa của Anh như Singapore, Hong Kong hay các nước châu Phi trong cộng đồng Khối Thịnh vượng chung. Một số nước cũng sử dụng áo choàng dành cho thẩm phán mang màu sắc khác, như màu xanh cô-ban (Tòa Hiến pháp Nam Phi) hay xanh dương (Tòa án Tối cao Hy Lạp). Trong hệ thống tòa án tại Vương quốc Anh và Bắc Ireland, thẩm phán mặc hầu hết các màu sắc tùy theo từng tòa án khác nhau. Có người mặc cả áo choàng xanh lá cây, áo choàng trắng, tím hay hồng. Sự đa dạng này một phần cũng do hệ thống tư pháp phức tạp của Anh với hàng chục tòa án khác nhau như Tòa án Nữ hoàng Tòa Đại pháp, Tòa Hoàng gia,… đòi hỏi phải có các màu sắc khác nhau để phân biệt thẩm phán.

Không phải quốc gia nào cũng ưa thích sử dụng áo choàng làm trang phục cho thẩm phán, điển hình là nhóm các quốc gia Nam Mỹ và Mỹ Latinh. Đa số các thẩm phán tại những quốc gia này không sử dụng áo choàng khi tham gia một phiên tòa. Thay vào đó họ sử dụng bộ comple làm việc lịch sự với áo vest, quần tây và áo sơ mi. 

Tóc giả để hợp thời trang

Vua Charles đệ nhị đã cho nhập khẩu những bộ tóc giả từ Pháp vào nước Anh trong năm 1660 bởi vì những bộ tóc này đang là phong cách “thời thượng” dành cho những quý ông giàu có và quyền lực thời điểm này. Bộ tóc này khẳng định người đội nó có một vị thế xã hội cao hơn thường dân. Chính vua Anh đã chỉ thị giới thẩm phán và luật sư nước Anh đội những bộ tóc này như một cách để khẳng định vị thế uy quyền của mình nơi tòa án. Đến thế kỷ 18, dù bộ tóc giả không còn là mốt thời trang đại chúng nữa, giới tư pháp tại Anh và châu Âu vẫn xem nó như một phần quan trọng trong văn hóa và trang phục tòa án của mình.

Tóc giả đã hầu như không còn được sử dụng tại tòa án trong thế kỷ 20 và thế kỷ 21. Hiện nay chỉ còn có nước Anh và một số quốc gia hay lãnh thổ từng là thuộc địa của Anh là còn sử dụng tóc giả nhằm mục đích lễ nghi. 

Ngoài yếu tố truyền thống hay thời trang, những bộ tóc giả còn đóng vai trò đảm bảo sự “vô danh tính” của các vị thẩm phán. Bộ tóc giả mang ý nghĩa biểu tượng rằng người sử dụng nó sẽ gạt bỏ đi mọi kỳ thị về sắc tộc, tôn giáo, màu da, đặt mình vào một tiêu chuẩn chung đại diện cho luật pháp và sẽ xét xử vụ án một cách công bằng, không định kiến.

Nguồn: Pháp luật thành phố