>>> Khó xử lý hình sự những tổ chức "tín dụng đen"

Khi nhắc đến chị Dậu là trong đầu ta sẽ nghĩ đến ngay một người phụ nữ bị áp bức, bóc lột quá nhiều, cuộc đời chỉ toàn tăm tối và bế tắc. Vậy chị Dậu trong thời hiện đại mà mình nói đến là ai và có khá hơn so với chị Dậu trong tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố hay không?

Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng sáng 9-1, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dẫn lời một vị đại biểu quốc hội nói về tín dụng đen rằng: “Tín dụng đen cho vay lãi suất cắt cổ đang bủa vây người yếu thế, từ thành thị đến nông thôn, từng ngóc ngách bản làng, lo hơn nữa là cách đòi nợ kiểu xã hội đen hiện nay, buộc người vay đến chỗ mất nhà, đẩy gia đình người vay đến cảnh nghèo đói, trở thành những chị Dậu mới”.

Vậy chị Dậu trong thời hiện đại chỉ khác chị Dậu của Ngô Tất Tố là chị sống trong thời hiện đại chứ hoàn cảnh của chị thì không khác gì cả.

Hiện nay từ thành thị cho đến nông thôn ta điều có thể bắt gặp những tờ giấy dán ngay cây cột điện hoặc nhà dân với nội dung cho vay tiêu dùng, lãi suất canh tranh, thủ tục nhanh gọn hay cho vay không cần thế chấp.

Tín dụng đen là gì?

Tín dụng đen là vấn đề không mới nhưng chưa bao giờ hết nóng, đặc biệt là trong thời gian gần đây, hoạt động của tín dụng đen ngày càng nguy hiểm và gây ra nhiều tác động tiêu cực cho xã hội

Thị trường cho vay hiện nay có thể chia thành tín dụng chính thức và tín dụng phi chính thức

Với thị trường cho vay chính thức thì điều kiện để được vay tương đương khó khăn. Chúng ta cứ tưởng tưởng tượng thị trường này như một cái rổ, các con cá lớn (cá nhân và doanh nghiệp có vốn mạnh, chứng minh được khả năng tai chính) thì sẽ được nằm lại trong rổ này, tức sẽ được vay. Những con cá nhỏ (cá nhân, doanh nghiệp nhỏ, việc chứng minh tài chính khó khăn, không có gì để đảm bảo cho khoản vay) sẽ bị lọt ra khỏi rổ này và cái rổ của thị trường phi chính thức sẽ "hứng" lại những đối tượng này.

Thị trường tín dụng phi chính thức có cả mặt tiêu cực và mặt tích cực. Một phần đáp ứng được nhu cầu vay vốn của các cá nhân, doanh nghiệp không đủ điều kiện vay vốn của ngân hàng, nhưng một phần làm cho những khách hàng vay đã khó khăn, lại phải chịu mức lãi suất quá cao dẫn đến việc trả nợ càng khó khăn hơn.

Tín dụng phi chính thức là có thể được hiểu là vay không từ hệ thống các tổ chức tín dụng, nguồn vốn này có thể đến từ bạn bè hoặc người thân trong gia đình, vay từ các tiệm cầm đồ…tín dụng đen chiếm từ 30-35% tín dụng thị trường phi chính thức.

Vay tín dụng đen có thể chia làm 3 loại:

+ Một là cho vay ngắn hạn, trả lãi (60-70%) và gốc hàng ngày.

+ Hai là vay nóng, trả lãi theo ngày (100%), trả nợ gốc vào một thời điểm ấn định, loại này cực kỳ rủi ro vì lãi suất cao.

+ Ba là cho vay mua xổ số, hay chơi đề.

Chiêu thức tín dụng đen dụ dỗ khách hàng

- Có thể thấy thông tin của tín dụng đen ở bất kỳ nơi nào

Chúng ta không hề khó khăn trong việc tiếp cận thông tin của tín dụng đen: việc dán tờ rơi khắp nơi cho đến việc người phát tờ rơi

+ Thủ tục vay đơn giản

Thủ tục vay tiền rất nhanh, thường bên cho vay chỉ hỏi các thông tin đơn giản của khách hàng vay

+ Nhận tiền nhanh gọn sau vài giờ

Khách hàng sau khi làm xong một số thủ tục đơn giản sẽ nhận tiền ngay

+ Gặp gỡ, tâm sự đến mức như bạn bè thân thiết

Cách mà tín dụng đen khi nói chuyện với khách hàng rất thân tình và niềm nở, làm cho người dùng vay đôi khi cứ ngỡ đó là ân nhân của mình

Phương thức đòi nợ của tín dụng đen

Các khách hàng tìm đến tín dụng phi chính thức thường là có hoàn cảnh khó khăn, nhưng khi vay thì vừa trả gốc vừa trả lãi, và mức lãi rất cao, đôi khi số tiền trả lãi còn cao hơn cả số nợ gốc. Hoàn cảnh khó khăn lại càng khó khăn hơn vì không biết lấy tiền đâu để trả nợ. Nếu người vay không còn khả năng chi trả, các đối tượng dùng đủ cách để đòi nợ.

- Gây sức ép tinh thần con nợ

Bọn chúng đổ chất bẩn, chất thải vào nhà dân (phân người, trứng gà thối, tiết canh..), gia đình của "con nợ" để đe dọa, đòi thanh toán tiền lãi và nợ gốc. Có trường hợp đối tượng mang quan tài, vòng hoa viếng, dán cáo phó để gây sức ép, khủng bố tinh thần người vay nợ.

- Bắt cóc con nợ, dọa dẫm đánh đập để kêu người nhà mang tiền đến

Như việc chị N.T.V.A. (33 tuổi, ngụ huyện Bình Chánh) vay nặng lãi của băng nhóm do Nguyễn Văn Năm (27 tuổi, quê tỉnh Vĩnh Phúc, trú quận 12) số tiền 6 triệu đồng. Khi không đòi nợ được chị A, nhóm của Năm đã tổ chức đàn em “bắt cóc” chị này chiều 27-10 khi chị đang đi trên đường. Quá trình giam giữ chị A., Năm và đàn em liên tục di chuyển qua nhiều địa điểm, thay phiên nhau đánh đập, dọa chém giết, yêu cầu chị A. gọi điện về cho người nhà mang tiền đến thì mới thả người.

- Đâm chém, đổ xăng đốt con nợ để đòi nợ

Chủ nợ dùng mọi cách để làm con nợ phải khiếp sợ để trả nợ, kể cả ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng và sức khỏe của con nợ như việc đâm chém, dùng xăng để đốt con nợ.

Và với những cách chiêu dụ khách hàng vay và việc đòi nợ của tín dụng đen thì càng ngày càng nhiều "chị Dậu" thời hiện đại xuất hiện. Cuộc sống đã túng quẫn bế tắc lại càng bế tắc hơn.

Giảm bớt việc người dân tiếp cận với tín dụng đen

Để hạn chế tình trạng này thì cần phải có sự phối hợp của nhiều đơn vị

- Về phía ngân hàng:

+ Mở rộng các gói vay và mạng lưới để người dân và doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ hơn

+ Đơn giản một số thủ tục, điều kiện không cần thiết để người cần tiền có thể tiếp cận được nguồn vốn nhanh chóng

+ Phó Thống đốc yêu cầu Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) cần triển khai gói tín dụng cho vay tín chấp khoảng 5.000 tỉ đồng để phục vụ các nhu cầu vốn cấp bách của người dân. Đây là một tín hiệu vui cho người dân, sắp tới sẽ được tiếp cận nguồn vốn tín chấp với một mức lãi suất hợp lý hơn

- Về phía Công an

Hiện nay, nhiều đơn vị công an tại các tỉnh đang tiến hành càng quét tín dụng đen, hi vọng hoạt động này sẽ tiếp tục được thực hiện để giảm bớt số lượng tín dụng đen trên thị trường

- Về bản thân người vay

+ Cần phải nâng cao hiểu biết của bản thân về hoạt động vay vốn: trước khi vay nên cân nhắc vấn đề về lãi suất và khả năng trả nợ bản thân

+  Lựa chọn nơi vay vốn an toàn: hiện nay ở nhiều nơi ngoài các ngân hàng thương mại có hoạt động cho vay tín chấp thì còn có các công ty tài chính, tuy mức lãi suất có cao hơn so với ngân hàng nhưng với tín dụng đen thì vẫn là sự lựa chọn tốt hơn.