Chào mọi người!

Vụ "5 triệu yen" đến nay vẫn là đề tài bàn tán sôi nổi trong giới học luật nói riêng và dư luận nói chung. Mặc dù không mới mẻ gì nhưng mình cũng đưa ra quan điểm liên quan đến áp dụng điều luật và mong mọi người cho ý kiến vì hiện nay vẫn có 02 luồng ý kiến liên quan vấn đề này.

Trước hết xin trích 02 Điều luật:

"Điều 239. Xác lập quyền sở hữu đối với vật vô chủ, vật không xác định được chủ sở hữu

1. Vật vô chủ là vật mà chủ sở hữu đã từ bỏ quyền sở hữu đối với vật đó.

Người đã phát hiện vật vô chủ là động sản thì có quyền sở hữu tài sản đó theo quy định của pháp luật; nếu vật được phát hiện là bất động sản thì thuộc Nhà nước.

2. Người phát hiện vật không xác định được ai là chủ sở hữu phải thông báo hoặc giao nộp cho ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn hoặc công an cơ sở gần nhất để thông báo công khai cho chủ sở hữu biết mà nhận lại.

Việc giao nộp phải được lập biên bản, trong đó ghi rõ họ, tên, địa chỉ của người giao nộp, người nhận, tình trạng, số lượng, khối lượng tài sản giao nộp.

ủy ban nhân dân hoặc công an cơ sở đã nhận vật phải thông báo cho người phát hiện về kết quả xác định chủ sở hữu.

Trong trường hợp vật không xác định được ai là chủ sở hữu là động sản thì sau một năm, kể từ ngày thông báo công khai, mà vẫn không xác định được ai là chủ sở hữu thì động sản đó thuộc sở hữu của người phát hiện theo quy định của pháp luật; nếu vật là bất động sản thì sau năm năm, kể từ ngày thông báo công khai vẫn chưa xác định được ai là chủ sở hữu thì bất động sản đó thuộc Nhà nước; người phát hiện được hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định của pháp luật."

"Điều 241. Xác lập quyền sở hữu đối với vật do người khác đánh rơi, bỏ quên

1. Người nhặt được vật do người khác đánh rơi hoặc bỏ quên mà biết được địa chỉ của người đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc trả lại vật cho người đó; nếu không biết địa chỉ của người đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc giao nộp cho ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn hoặc công an cơ sở gần nhất để thông báo công khai cho chủ sở hữu biết mà nhận lại.

ủy ban nhân dân hoặc công an cơ sở đã nhận vật phải thông báo cho người đã giao nộp về kết quả xác định chủ sở hữu.

2. Sau một năm, kể từ ngày thông báo công khai về vật nhặt được mà không xác định được chủ sở hữu hoặc chủ sở hữu không đến nhận, nếu vật có giá trị đến mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định thì vật đó thuộc sở hữu của người nhặt được; nếu vật có giá trị lớn hơn mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định thì sau khi trừ chi phí bảo quản người nhặt được được hưởng giá trị bằng mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định và 50% giá trị của phần vượt quá mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định, phần giá trị còn lại thuộc Nhà nước.

3. Vật bị đánh rơi, bị bỏ quên là di tích lịch sử, văn hoá mà sau một năm, kể từ ngày thông báo công khai, không xác định được chủ sở hữu hoặc không có người đến nhận thì vật đó thuộc Nhà nước; người nhặt được vật đó được hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định của pháp luật."

Theo quan điểm của mình, chị Hồng mua thùng loa cũ về để bán đồng nát và khi rã loa ra đã tìm thấy 5 triệu yen cất trong loa, như vậy có thể xem chị Hồng đã phát hiện ra số tiền 5 triệu yen chứ không phải là nhặt được số tiền 5 triệu yen. Trong quy định tại Điều 241 thì hành động nhặt được vật (có thể là vật vô chủ) là yếu tố để áp dụng điều luật, tuy nhiên nhặt được phải là vật bị đánh rơi, bỏ quên và được người phát hiện trực tiếp nhặt lên ngay lập tức.Về bản chất vật bị đánh rơi hoặc vật bị phát hiện thì đều có chủ sở hữu và chỉ xác định được "vô chủ" khi đã đăng báo tìm kiếm mà không có người nhận lại. Nhưng vật bị đánh rơi thường thì sẽ có chủ sở hữu nhận ngay nếu cung cấp được bằng chứng chứng minh mình là chủ sở hữu. Còn nếu không có người nhận thì cũng sẽ là vật "vô chủ" và lúc này yếu tố "nhặt" hoặc "phát hiện" sẽ được đem ra phân tích để áp dụng điều luật.  Đối chiếu với trường hợp của chị Hồng thì chị này không nhặt được thùng loa (bên trong chứa tiền) mà mua ve chai về và phát hiện số tiền bên trong. Như vậy hành vi của chị Hồng không thể áp dụng theo Điều 241 để xứ lý. 

Tuy nhiên không hiểu sao một số luật sư lại cho rằng trường hợp của chị Hồng là áp dụng theo Điều 241 Bộ luật dân sự (nghĩa là chị Hồng chỉ sẽ nhận được số tiền ít hơn quy định tại Điều 239). 

Xin trích dẫn ví dụ ý kiến của TS Đinh Xuân Thảo trong bài đăng tại trang web dantri (http://dantri.com.vn/xa-hoi/khong-xac-dinh-duoc-chu-nhan-5-trieu-yen-se-bi-sung-cong-quy-1068593.htm?mobile=true)

Rất mong mọi người cho ý kiến thêm!