>>> "Bảo lãnh" và "Bảo lĩnh" khác nhau thế nào?

>>> Vay tiền mà không có khả năng chi trả có bị xử lý hình sự?

Trên thực tế, có nhiều trường hợp người con thiếu nợ do vay mượn tiền, gây thiệt hại cho tài sản, sức khỏe của người khác nên phải bồi thường… nhưng không có khả năng chi trả. Trong trường hợp này, chủ nợ có thể yêu cầu cha mẹ của người này trả thay được không?

Dưới đây là các trường hợp cha mẹ phải trả nợ thay con:

Nợ phát sinh từ bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng:

Trường hợp 1: Con chưa đủ mười tám tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ

Căn cứ Khoản 2 Điều 586 Bộ luật Dân sự 2015 thì:

- Trong trường hợp con chưa đủ mười lăm tuổi gây thiệt hại: về nguyên tắc thì cha, mẹ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại do con gây ra bằng tài sản của mình. Nếu tài sản của cha, mẹ không đủ để bồi thường thì lấy tài sản riêng của con (nếu có) để bồi thường phần còn thiếu.

- Con từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi gây thiệt hại: cha, mẹ phải bồi thường bằng tài sản của mình với phần còn thiếu, sau khi người con đã bồi thường bằng tài sản của mình nhưng không đủ.

Nợ tiền do thực hiện các giao dịch:

Trường hợp 2: Cha mẹ bảo lãnh cho con khi con xác lập, thực hiện giao dịch mà pháp luật quy định được tự mình thực hiện

Các giao dịch con được tự mình xác lập, thực hiện:

Căn cứ Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 thì giao dịch dân sự được tự mình thực hiện phụ thuộc vào độ tuổi, cụ thể như sau:

- Con từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi:

+ Được tự mình thực hiện giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi;

- Con từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi: tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

- Người từ đủ 18 tuổi trở lên là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp bị mất, hạn chế năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi. Khi đó, người này có thể tự mình thực hiện các giao dịch và tự chịu trách nhiệm khi thực hiện giao dịch đó.

Như vậy về nguyên tắc, khi người con thực hiện các giao dịch này (giao dịch được tự mình thực hiện) thì quyền và nghĩa vụ phát sinh giữa các bên trong hợp đồng không liên quan đến cha mẹ của các bên, trừ trường hợp cha mẹ của người trong giao dịch này bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thay khi con họ không thực hiện được (Điều 335 Bộ luật Dân sự 2015).

Trường hợp 3: Cha mẹ được hưởng thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do con để lại

Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cụ thể vấn đề này như sau:

“Điều 615. Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại

1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.

3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.”

Do đó, khi người con để lại di sản và cha mẹ được hưởng thừa kế thì phải thực hiện nghĩa vụ tài sản của con: trả các khoản nợ…, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Trên đây là 03 trường hợp mà chủ nợ có quyền yêu cầu cha mẹ của người nợ mình trả nợ thay và cha mẹ người này phải thực hiện nghĩa vụ.