Tín dụng đen

Gần đây, trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng từ Báo điện tử, Báo giấy, báo hình và các phương tiện truyền thông khác liên tiếp đưa tin những vụ vỡ nợ tín dụng đen trên cả nước, ở khắp các vùng miền và đang gây ra hệ quả lớn cho xã hội. Vậy, quy định của pháp luật liên qua đến cụm từ “Tín dụng đen” được hiểu thế nào? Và quy định ra sao tại các văn bản pháp luật. Luật Doanh Gia xin cung cấp và đưa ra những quy định của pháp luật có liên quan, mong muốn và đón nhận sự góp ý từ những độc giả khi xem qua bài viết này.

Thứ nhất: Theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng năm 2012 tại Điều 4 quy định: Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt động ngân hàng. Tổ chức tín dụng bao gồm:

• Ngân hàng;
• Tổ chức tín dụng phi ngân hàng;
• Tổ chức tài chính vi mô;
• Quỹ tín dụng nhân dân.

Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. Chính phủ quy định mức vốn pháp định đối với từng loại hình tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Như vậy, theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng thì muốn kinh doanh hoạt động tín dụng các tổ chức phải có vốn pháp định, mức vốn mà quy định của pháp luật phải có mới có thể kinh doanh hoạt động này.

Thứ hai: Theo quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2005 thì: Kinh doanh Dịch vụ cầm đồ thuộc nhóm ngành Cấp tín dụng cá nhân lại không phải chịu quy định của vốn pháp định, các Doanh nghiệp, các Hộ kinh doanh có thể đăng ký ngành nghề cầm đồ, cấp tín dụng cá nhân mà không phải chịu bất kỳ mức vốn pháp định nào. Như vậy, kinh doanh dịch vụ cầm đồ là gì? Không có một định nghĩa cụ thể nào về việc kinh doanh dịch vụ cầm đồ nhưng trên thực tế có lẽ đang áp dụng theo quy định của việc cầm cố tài sản tài.

Thứ ba: Theo quy định của Bộ luật Dân sự thì: Cầm cố tài sản là một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự và được quy định cụ thể tại Điều 326 thì: Cầm cố tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên cầm cố) giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận cầm cố) để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự”. Việc cầm cố tài sản tại cửa hàng cầm đồ được thực hiện theo quy định tại các điều từ Điều 326 đến Điều 340 của Bộ luật này và các văn bản pháp luật khác về hoạt động của cửa hàng cầm đồ.

Như vậy, cầm cố tài sản tại cửa hàng cầm đồ là một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự của người vay tiền muốn vay tiền và bảo đảm thực hiện nghĩa vụ trả tiền băng việc cầm cố tại cửa hàng cầm đồ. Nghĩa vụ ở đây được hiểu là nghĩa vụ vay tiền theo hợp đồng vay tiền Điều 471. Hợp đồng vay tài sản: Hợp đồng vay tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định. Việc cho vay ở cửa hàng cầm đồ có bảo đảm lãi suất theo đúng quy định của pháp luật hay không là vấn đề cần đề cập, lãi suất cho vay được quy định cụ thể tại Điều 476. Lãi suất: Lãi suất vaydo các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng. Trong trường hợp các bên có thoả thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất hoặc có tranh chấp về lãi suất thì áp dụng lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố tương ứng với thời hạn vay tại thời điểm trả nợ.

Thứ tư: Quản lý nhà nước về an ninh trật tự tại Nghị định số 79/2009/NĐ-CP của Chính phủ quy định về Cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh trật tự thì Dịch vụ cầm đồ thuộc diện phải cấp giấy chứng nhận về an ninh trật tự.

Thứ năm: Pháp luật hình sự đối với Tội cho vay lãi nặng: Điều 163. Tội cho vay lãi nặng

1. Người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ  mười lần trở lên có tính chất chuyên bóc lột, thì bị phạt tiền từ một lần đến mười lần số tiền lãi hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến một năm.

2. Phạm tội  thu lợi bất chính lớn thì bị phạt tù từ sáu tháng  đến ba năm.

3. Người phạm tội  còn có thể bị phạt tiền từ một lần đến năm lần số lợi bất chính, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.

Thực tiễn của hoạt động cầm đồ và tín dụng đen thì người vay có thể phải chấp nhận mức lãi suất là 5.000đ/1.000.000đ/1 ngày mức lãi này đã đủ điều kiện là lại nặng theo quy định của Bộ luật Hình sự, cũng từ thực tiễn cho thấy việc thành lập kinh doanh dịch vụ cầm đồ rất đơn giản, nhưng thực tế quản lý lại rất khó khăn, do nhu cầu cần vốn của người dân là bức thiết mà việc tiếp cận với những nguồn vốn chính thống ( tín dụng ngân hàng) lại rất khó khăn nên người dân đã tiếp cận đến nguồn tín dụng không chính thống (tín dụng đen) thì thục tục lại rất đơn giản và hệ lụy của nó thì lại rất lớn lao.

Thời gian gần đây liên tiếp xảy ra nhiều vụ vỡ nợ tín dụng đen trên khắp cả nước, thực trạng trên cho thấy cần tăng cường hơn nữa việc quản lý các nguồn tín dụng này, một mặt tạo điều kiện cho người dân tiếp cận tốt hơn với nguồn tín dụng chính thống, mặc khác cũng cần xây dựng và hoàn thiện cơ chế, hành lang pháp lý để quản lý hoạt động tín dụng không chính thống này.

Trong bài viết chúng tôi chỉ đề cập đến một số quy định pháp luật có liên quan, việc phân tích, đánh giá còn có nhiều hạn chế, rất mong đón nhận được sự đóng góp của độc giả khi xem bài viết này.

VĂN PHÒNG LUẬT SƯ DOANH GIA