Ngày 9/5, Phòng PC14 Công an (CA) tỉnh Lạng Sơn bắt khẩn cấp tên Nguyễn Văn Thao, sinh năm 1964, trú tại phường Song Mai, thành phố Bắc Giang.Nguyễn Văn Thao cùng một đối tượng tên là Thanh (người Phú Thọ) đã lừa bán nhiều phụ nữ sang Trung Quốc làm gái mại dâm. Tháng 7/1997, khi lực lượng Biên phòng Lạng Sơn phát hiện, bắt giữ Thanh và người bị hại tại đường mòn biên giới thì tên Thao nhanh chân chạy trốn sang Trung Quốc ẩn náu. CA Lạng Sơn đã phát lệnh truy nã toàn quốc đối với Thao. Sau 12 năm, Nguyễn Văn Thao về đến địa phận thị xã Móng Cái (tỉnh Quảng Ninh) thì bị bắt. Chiều ngày 9/5, CA Lạng Sơn đã ra quyết định khởi tố bị can Nguyễn Văn Thao về tội “mua bán phụ nữ”.
Ông Kiều Hữu Phụng, Cty TNHH Thành Đông, phố Kim Mã, Hà Nội hỏi:
Tôi nghe nói Luật Hình sự có quy định thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự; hết thời hạn đó thì người phạm tội không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nữa, phải không? Pháp luật quy định cách tính thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự như thế nào? Đối với tội “mua bán phụ nữ”, thời hạn truy cứu trách nhiệm người phạm tội là bao nhiêu năm? Pháp luật quy định ra sao về việc bắt người bị truy nã ?
THEO Ý KIẾN CỦA TÔI
1. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 23 Bộ Luật Hình sự, là thời hạn do Bộ Luật quy định mà khi hết thời hạn đó thì người phạm tội không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định như sau: 5 năm đối với các tội phạm ít nghiêm trọng; 10 năm đối với các tội phạm nghiêm trọng; 15 năm đối với các tội phạm rất nghiêm trọng; 20 năm đối với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Cần lưu ý: Luật quy định không áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia (từ Điều 78 đến Điều 92 Bộ Luật Hình sự) và các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh (từ Điều 341 đến Điều 344 Bộ Luật Hình sự).
2. Tội “mua bán phụ nữ” được quy định tại Điều 119 Bộ Luật Hình sự có mức cao nhất của khung hình phạt đến 20 năm tù là loại tội phạm “đặc biệt nghiêm trọng gây nguy hại đặc biệt lớn cho xã hội”. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội này là 20 năm. Tuy nhiên, Bộ Luật Hình sự quy định: trong thời hạn nói trên, người phạm tội cố tình trốn tránh và đã có lệnh truy nã thì thời gian trốn tránh không được tính và thời hiệu tính lại kể từ khi người đó ra tự thú hoặc bị bắt lại.
Vì vậy, trong vụ việc này, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Văn Thao được tính lại kể từ ngày Thao bị Công an tỉnh Lạng Sơn bắt lại (ngày 9/5/2008).
3. Theo quy định tại Điều 82 và Điều 83 của Bộ Luật Tố tụng hình sự, đối với người đang bị truy nã thì bất kỳ người nào cũng có quyền bắt và giải ngay đến Cơ quan công an, Viện Kiểm sát hoặc UBND nơi gần nhất. Các cơ quan này phải lập biên bản và giải ngay người bị bắt đến cơ quan điều tra có thẩm quyền. Sau khi lấy lời khai, cơ quan điều tra nhận người bị bắt phải thông báo ngay cho cơ quan đã ra quyết định truy nã để đến nhận người bị bắt. Sau khi nhận người bị bắt, cơ quan đã ra quyết định truy nã phải ra ngay quyết định đình nã. Trong trường hợp xét thấy cơ quan đã ra quyết định truy nã không thể đến nhận ngay người bị bắt thì sau khi lấy lời khai, Cơ quan điều tra nhận người bị bắt phải ra ngay quyết định tạm giữ và thông báo ngay cho cơ quan đã ra quyết định truy nã biết. Sau khi nhận được thông báo, cơ quan đã ra quyết định truy nã có thẩm quyền bắt để tạm giam phải ra ngay lệnh tạm giam và gửi lệnh tạm giam đã được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn cho Cơ quan điều tra nhận người bị bắt. Sau khi nhận được lệnh tạm giam, Cơ quan điều tra nhận người bị bắt có trách nhiệm giải ngay người đó đến trại tạm giam nơi gần nhất./.
(Nguồn: Đăng trên Báo Thanh tra - 61/2008. 20/5)
(Luật gia, Nhà báo Nguyễn Chấn)
