Chuyện gì sẽ xảy ra khi những người cầm cân nảy mực lại tham gia vụ án với tư cách một bên đương sự?

Rõ ràng thẩm phán hay chánh án thì vẫn là một công dân, và có nhu cầu được giải quyết một số vụ việc của cá nhân tại Tòa án. Thế nhưng ai có thẩm quyền giải quyết những vụ việc như vậy lại là một câu hỏi đang còn bỏ lửng.

Gần đây, báo Pháp Luật Tp có đưa tin ông S, chánh tòa một thành phố ở miền Tây xin ly hôn tại chính tòa mình lãnh đạo. Ông S vừa là người nộp đơn xin ly hôn, vừa là người kí quyết định phân công cho thẩm phán (cấp dưới của ông) giải quyết vụ ly hôn.

Phóng viên đặt ra câu hỏi “Chánh tòa ly hôn,cấp dưới xử được không?”

Hãy tạm gác lại câu chuyện này dưới góc độ quy định của pháp luật Việt Nam, và nhìn sang tiểu bang Michigan tại Mỹ, nơi thẩm phán Raymond Voet đã “tự xử” chính mình 25$ sau khi chuông điện thoại của ông rung lên trong giờ xét xử.

Theo quy định của quận Ionia, điện thoại bị cấm sử dụng tại tòa với tất cả các đối tượng kể cả nhân viên tòa án. Raymond Voet ghi trong biên bản “nếu tôi không tuân thủ quy định thì sẽ không ai còn tuân thủ quy định nữa”. Voet nói “ Thẩm phán cũng là người, họ không đứng trên luật pháp, tôi làm trái luật nên tôi nộp phạt”.

Ông Raymond Voet đã nộp phạt 25$ ngay sau quyết định xử phạt do chính ông đưa ra.

Trở lại chuyện ly hôn của ông S, các luật sư cho rằng có thể chọn hai cách khác để giải quyết vụ việc trên: phương án thứ nhất là giao cho một phó chánh án phụ trách lĩnh vực dân sự, hôn nhân - gia đình phân công phẩm phán xét xử; phương án thứ hai là tòa tỉnh lấy vụ việc này lên giải quyết sơ thẩm.

Nếu theo hai phương án trên, chuyện ly hôn của ông S sẽ tế nhị và công bằng hơn. Mặc dù, có quan điểm cho rằng cách xử lý của ông S là không phạm luật.

Ở một góc độ khác, không có pháp luật nào không tồn tại kẽ hở, cũng như không có cơ chế nào có thể kiểm soát tuyệt đối quyền lực. Nhưng, để làm được người “cầm cân nảy mực” thì trước tiên phải làm cho người khác thấy phục.

Trong chuyện này, thẩm phán Raymond Voet chứng minh cho mọi người thấy tính nghiêm minh và công bằng của luật pháp, ông S lại gây ra tranh cãi và điều tiếng.

Và đó là sự khác nhau giữa một thẩm phán ở Michigan và một thẩm phán ở miền Tây.