- Khảo sát 2.600 người dân, 1.000 doanh nghiệp và 1.800 cán bộ công chức (CBCC) tại 10 tỉnh/thành phố lớn cho thấy hơn ba phần tư người được hỏi cho rằng tham nhũng là vấn đề nghiêm trọng nhất tại Việt Nam.

Cuộc khảo sát mang chủ đề “Tham nhũng từ góc nhìn của người dân, doanh nghiệp và cán bộ - công chức - viên chức” được công bố sáng 20-11 tại Hà Nội.

Trong số những loại dịch vụ hoặc giao dịch với cơ quan, xin việc vào cơ quan nhà nước được xác định là phải đi kèm với khoản hối lộ “lớn” nhất (theo cảm nhận của người dân), bên cạnh việc chi các khoản không chính thức cho trường học, cảnh sát giao thông, dịch vụ y tế…

Bà Louise Chamberlain(bìa trái) - giám đốc UNDP - trao đổi với bà Victoria Kwakwa  - giám đốc WB tại Việt Nam bên lề buổi họp báo - Ảnh: Nguyễn Khánh

4 lĩnh vực tham nhũng phổ biến

Những việc đơn giản như đăng ký khai sinh, người dân cũng vẫn phải lót tay cho cán bộ thực thi. Đó chỉ là vài nét điểm qua báo cáo khảo sát. Báo cáo do Thanh tra Chính phủ chủ trì với sự phối hợp thực hiện của Ngân hàng Thế giới, Bộ phát triển quốc tế Anh, Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc…

Theo ý kiến của những người được phỏng vấn (toàn bộ cuộc khảo sát được thực hiện bằng phỏng vấn trực tiếp), bốn lĩnh vực tham nhũng phổ biến nhất là cảnh sát giao thông, quản lý đất đai, hải quan và xây dựng. Tuy nhiên, có thể đây là những lĩnh vực mà người dân thường xuyên cọ xát, sử dụng dịch vụ công nhất chứ chưa có đủ thông tin để kết luận đây là những lĩnh vực nhiều tham nhũng nhất. Theo gợi ý của các tác giả, cũng do tính chất thường xuyên tiếp cận các dịch vụ này nên nếu không được xử lý thích hợp và kịp thời thì tham nhũng trong các lĩnh vực trên sẽ gây bất bình lớn trong công chúng.

Từ trái sang:bà Louise Chamberlain - giám đốc UNDP, bà Victoria Kwakwa  - giám đốc WB tại VN, Phó tổng Thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng tại buổi họp báo - Ảnh: Nguyễn Khánh

Ông James Anderson - chuyên gia thể chế cao cấp của WB tại Việt Nam - Ảnh: Nguyễn Khánh

 Công chức "hành" doanh nghiệp

Không chỉ người dân bình thường phải đối mặt thường xuyên với tham nhũng, 23% các doanh nghiệp (DN) được hỏi cũng cho biết trong 12 tháng qua, họ đã gặp phải một trong sáu dạng yêu cầu hối lộ từ phía công chức: xin mua rẻ nhà đất/tài sản cho mục đích cá nhân, gợi ý DN trang bị hoặc cho mượn tài sản, đề nghị đề bạt hoặc bố trí việc làm cho người quen, đề nghị DN trả chi phí đi lại, ăn uống, giải trí, dùng danh nghĩa tập thể để gợi ý DN hỗ trợ tiền và cuối cùng là gợi ý DN đóng góp cho các chuyến công tác, nghiên cứu, du lịch. Từ phía các DN, chính họ cũng chủ động sử dụng hối lộ để “bôi trơn” công việc.

Với CBCC, 92% người được hỏi cho rằng hiện ít có trường hợp tham nhũng bị phát hiện là do tính chất tinh vi, phức tạp của các vụ việc chứ không phải là tham nhũng đã giảm, 69% CBCC đồng ý việc người đứng đầu cơ quan có xu hướng xử lý nhẹ vụ việc tham nhũng để giữ uy tín cho cơ quan và bản thân. Bởi vậy không có gì mâu thuẫn khi hơn 90% số người được hỏi tin là người tham nhũng chưa bị phạt thích đáng và 80% người dân tin rằng có sự tiếp tay giữa công chức và người tham nhũng.

Tuy khảo sát không được tiến hành rộng khắp trên cả nước nhưng ở phạm vi 10 tỉnh/thành vốn chiếm tới 30% dân số và 65% GDP cả nước, những kết quả như vậy giúp cụ thể hóa cảm nhận về tham nhũng ở Việt Nam.

“Kết quả khảo sát rất có ý nghĩa để các cơ quan, tổ chức, cá nhân, các nhà khoa học, người làm công tác hoạch định chính sách về phòng, chống tham nhũng tham khảo, phục vụ công tác nghiên cứu nhằm hướng tới mục tiêu ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tình trạng tham nhũng ở Việt Nam” - ông Trần Đức Lượng, phó tổng Thanh tra Chính phủ, cho biết.