Tài sản trong thời gian ly thân - Ảnh minh họa

Thực tế cho thấy nhiều cặp vợ chồng khi phát sinh mâu thuẫn thì không làm thủ tục ly hôn mà sống ly thân và tự thỏa thuận về việc chia cũng như quản lý tài sản. Tuy nhiên nếu trong thời gian ly thân có phát sinh thêm tài sản, hoa lợi thì có xác định là tài sản chung của vợ chồng hay không?

Hiện tại pháp luật Hôn nhân và gia đình chưa có cơ chế pháp lý với tình trạng “ly thân”, vì vậy có thể khẳng định ly thân không làm chấm dứt quan hệ hôn nhân. Về nguyên tắc tài sản hai bên đang sở hữu trong thời kỳ ly thân vẫn là tài sản chung của vợ chồng nếu chưa thực hiện thủ tục chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân theo Điều 38 Luật hôn nhân và gia đình 2014 (LHNGĐ):

“Trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền thỏa thuận chia một phần hoặc toàn bộ tài sản chung, trừ trường hợp quy định tại Điều 42 của Luật này; nếu không thỏa thuận được thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.”

Vậy có phải tất cả tài sản phát sinh trong giai đoạn ly thân đều là tài sản chung?

Để trả lời câu hỏi này, cần lật lại quy định tại Điều 43 LHNGĐ, hướng dẫn bởi Điều 11 Nghị định 126/2014/NĐ-CP trong đó tài sản riêng bao gồm:

- Tài sản mà vợ, chồng có trước khi kết hôn

- Tài sản được thừa kế riêng, tặng cho riêng

- Tài sản được chia riêng sau khi thỏa thuận chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân

- Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng

- Tài sản phát sinh từ tài sản riêng của vợ chồng

- Tài sản khác theo quy định của pháp luật

Có thể thấy, đây là những trường hợp mà dù có tồn tại việc ly thân hay không thì vẫn được coi là tài sản riêng, khi hai bên có yêu cầu giải quyết ly dị tại tòa thì đây không phải là những tài sản phải chia theo thủ tục chia tài sản chung.

Ví dụ cụ thể:

(1) Anh A và chị B có 2 tài sản chung là 2 căn nhà, trong thời gian ly thân anh A và chị B thỏa thuận mỗi người sẽ sở hữu một căn (thỏa thuận này đã được công chứng và làm thủ tục tách tên khỏi sổ đỏ đầy đủ). Như vậy sau đó tất cả tài sản phát sinh từ 2 căn nhà được chia cho 2 người phải được tính là tài sản riêng. Trường hợp 2 người chỉ thỏa thuận bằng lời nói và không có văn bản, công chứng thì 2 căn nhà vẫn được coi là tài sản chung.

(2) Trong thời kỳ ly thân, anh A được tặng một tờ vé số => Tờ vé số này được xác định là tài sản được tặng cho riêng => Tờ vé số này trúng giải, tiền trúng thưởng được xác định là tài sản phát sinh từ tài sản riêng => Đây là tài sản riêng của anh A

Đối với hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ ly thân có hai trường hợp:

- Hoa lợi, lợi tức phát sinh khi hai bên chưa làm thỏa thuận chia tài sản riêng

=> Lúc này hoa lợi, lợi tức dù được phát sinh từ tài sản riêng nhưng vẫn được tính là tài sản chung (Khoản 1 Điều 33 LHNGĐ)

- Hoa lợi, lợi tức phát sinh khi hai bên đã hoàn thành hợp pháp thỏa thuận chia tài sản riêng

=> Lúc này hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản của ai thì thuộc quyền sở hữu của người đó.

Ví dụ cụ thể:

Anh A có một căn nhà được xác định là tài sản riêng, căn nhà trên cho thuê mỗi tháng được 10 triệu đồng. Khi ly thân, nếu hai vợ chồng có thỏa thuận chia tài sản chung và quyền sở hữu căn nhà thuộc về anh A thì sau đó phần 10 triệu đồng phát sinh mỗi tháng không còn là tài sản chung nữa. Nếu không có thỏa thuận này, 10 triệu đồng phát sinh vẫn được xác định là tài sản chung.

Như vậy, ly thân không phải là căn cứ để xác định tài sản chung hay tài sản riêng vì nó không làm thay đổi quan hệ hôn nhân. Để xác định được trong thời kỳ ly thân, tài sản phát sinh thuộc quyền sở hữu của ai thì phải dựa vào căn cứ phát sinh tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.