Con không hiếu thảo với cha mẹ thì có được hưởng thừa kế?
Hiếu thảo luôn là văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta qua bao đời, những chuẩn mực đạo đức không những được sử dụng trong cuộc sống mà nó còn áp dụng vào luật, nhất là trong thừa kế, hôn nhân và gia đình. Để thừa hưởng di chúc để lại thì người đó phải đáp ứng được một số điều kiện nhất định trong đó cũng có quy định về vấn đề đạo đức, vậy trường hợp con bị từ mặt do không hiếu thảo với cha mẹ thì có được hưởng thừa kế? 1. Trường hợp nào sẽ không được hưởng di sản? Pháp luật đặc biệt nghiêm cấm các hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội liên quan đến quyền hưởng di sản theo Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định những người sau đây không được quyền hưởng di sản: - Thứ nhất là người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó. - Thứ hai là người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản, ở đây có thể hiểu là xúc phạm danh dự, nhân phẩm hoặc sức khỏe của người nuôi dưỡng. - Thứ ba là người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng. - Thứ tư là người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản. Trừ trường hợp vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc thì vẫn được nhận. 2. Không có tên trong di chúc vẫn được hưởng thừa kế Căn cứ Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 quy định một số trường hợp sau đây nếu không được chia thừa kế theo di chúc thì vẫn trở thành người thừa kế theo pháp luật và hưởng di chúc. Theo đó, những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó: - Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng. - Con thành niên mà không có khả năng lao động. Quy định trên không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định pháp luật. 3. Bất hiếu với cha mẹ có được hưởng thừa kế theo pháp luật? Trong trường hợp mà cha mẹ không để lại di chúc chia di sản cho người hưởng thừa kế thì di sản sẽ được chia theo pháp luật, dựa vào Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau: (1) Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây: - Không có di chúc. - Di chúc không hợp pháp. - Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. - Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. (2) Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây: - Phần di sản không được định đoạt trong di chúc. - Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật. - Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. Qua quy định trên, cho thấy trường hợp cha mẹ không để lại di chúc thì con có hành vi bất hiếu lúc còn sống vẫn được hưởng thừa kế theo pháp luật. 4. Thứ tự hưởng thừa kế theo pháp luật Người thừa kế theo pháp luật sẽ được chia theo các hàng thừa kế có quyền hưởng bằng nhau được quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 như sau: - Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. - Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại. - Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại. Lưu ý: Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Như vậy, con không hiếu thảo với cha mẹ vẫn được hưởng thừa kế theo di chúc nếu người lập di chúc biết hành vi đó nhưng vẫn chấp nhận, trường hợp không để lại di chúc thì con đẻ, con nuôi vẫn được ưu tiên hàng thừa kế số 1 nếu hưởng thừa kế theo pháp luật.
Bất hiếu có vi phạm pháp luật không?
Mới đây, vụ án 3 con gái mua xăng đốt nhà mẹ ở Hưng Yên gây hoang mang dư luận. Mọi người đặt ra câu hỏi “Liệu có phải bên cạnh những giá trị đạo đức tích cực trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái; trước sự tác động của các nhân tố kinh tế – văn hóa- xã hội hiện đại, các giá trị đạo đức trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái đã bộc lộ những hạn chế nhất định?”. Pháp luật có quy định về nghĩa vụ của con cái đối với cha mẹ không? Bất hiếu có vi phạm quy định pháp luật không? Bài viết sẽ cung cấp một số thông tin liên quan đến vấn đề này. Nghĩa vụ của con cái đối với cha mẹ là gì? Căn cứ tại Điều 70, 71 Luật Hôn nhân Gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ của con cái đối với cha mẹ như sau: - Bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình - Nghĩa vụ tham gia sản xuất, tạo thu nhập, đóng góp nhằm đảm bảo đời sống chung của gia đình theo khả năng của mình - Nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ đặc biệt khi cha mẹ ốm đau, già yếu, khuyết tật… Tuy nhiên, hiện nay vẫn luôn tồn tại những đứa con bất hiếu. Những người này có hành vi ngược đãi, không kính trọng, phụng dưỡng, chăm sóc cha mẹ như: - Đối xử tồi tệ về ăn, mặc, ở, nhiếc móc, bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách… - Có hành vi bạo lực như đánh đập, giam hãm… làm cho người bị hại đau đớn về thể xác và tinh thần. (Căn cứ tại Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC) Tùy từng hành vi, tính chất mà những người con bất hiếu có thể bị xử phạt hành chính hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự. Xử phạt vi phạm bất hiếu đối với cha mẹ Mức phạt vi phạm hành chính đối với một số hành vi bất hiếu, cụ thể: Hành vi xâm hại sức khỏe thành viên gia đình Căn cứ Điều 52 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 05-10 triệu đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình. Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây: - Sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho thành viên gia đình; - Không kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu điều trị trong trường hợp nạn nhân cần được cấp cứu kịp thời hoặc không chăm sóc nạn nhân trong thời gian nạn nhân điều trị chấn thương do hành vi bạo lực gia đình, trừ trường hợp nạn nhân từ chối. Biện pháp khắc phục hậu quả: - Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu; - Buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh. Hành vi hành hạ, ngược đãi thành viên gia đình Căn cứ Điều 53 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây: - Đối xử tồi tệ với thành viên gia đình như: bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân; - Bỏ mặc không chăm sóc thành viên gia đình là người cao tuổi, yếu, khuyết tật, phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con nhỏ. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu. Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình Căn cứ Điều 54 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi lăng mạ, chì chiết, xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình. Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây: - Tiết lộ hoặc phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm. - Sử dụng các phương tiện thông tin nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình. - Phổ biến, phát tán tờ rơi, bài viết, hình ảnh nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nạn nhân. Biện pháp khắc phục hậu quả: - Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu. - Buộc thu hồi tư liệu, tài liệu, tờ rơi, bài viết, hình ảnh đối với hành vi. Hành vi vi phạm về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng cha mẹ Căn cứ tại điểm b khoản 1 và khoản 2 Điều 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ theo quy định của pháp luật. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định. Hành vi bạo lực về kinh tế Căn cứ tại Điều 58 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 20-30 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây: - Chiếm đoạt tài sản riêng của thành viên gia đình. - Ép buộc thành viên gia đình lao động quá sức hoặc làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm, tiếp xúc với chất độc hại hoặc làm những công việc khác trái với quy định của pháp luật về lao động. - Ép buộc thành viên gia đình đi ăn xin hoặc lang thang kiếm sống. Truy cứu trách nhiệm hình sự Ngoài bị xử phạt hành chính, những người con bất hiếu còn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự đối với các tội sau: - Tội hành hạ người khác căn cứ tại Điều 140 Bộ luật Hình sự 2015 với khung hình phạt cao nhất là 03 năm tù. - Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình căn cứ Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 với khung hình phạt cao nhất là 05 năm tù. - Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng căn cứ Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 37 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 với khung hình phạt cao nhất là 02 năm tù.
Con bất hiếu với cha mẹ xử lý sao?
Pháp luật hiện hành quy định với các hành vi đánh đập, hành hạ, ngược đãi thành viên trong gia đình sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, tại mục 4 Nghị định 167/2013/NĐ-CP nêu rõ: Phạt tiền 1.000.000-1.500.000 đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình (thương tích chưa tới mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự). Phạt tiền 1.500.000-2.000.000 đồng đối hành vi đối xử tồi tệ với thành viên gia đình như bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân; bỏ mặc không chăm sóc thành viên gia đình là người già yếu, tàn tật, phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con nhỏ. Trong trường hợp người thực hiện hành vi ngược đãi, hành hạ đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm hoặc hành vi ngược đãi, hành hạ gây hậu quả nghiêm trọng thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình. Tội danh này được quy định tại Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015, với khung hình phạt cao nhất là năm năm tù giam. Hành vi ngược đãi, hành hạ gây hậu quả nghiêm trọng là làm cho người bị ngược đãi, hành hạ luôn luôn bị giày vò về mặt tình cảm, bị tổn thất về danh dự, đau khổ về tinh thần hoặc bị thương tích, tổn hại đến sức khỏe.
Con cái bất hiếu với cha mẹ có thể bị phạt tù
Lễ Vu lan đã đến - đây là dịp để tất cả những người con được báo hiếu với cha mẹ mình. Cùng lên chùa để cầu bình an cho ba mẹ nơi cửa Phật, ăn chay để tích đức hay là dành tặng cha mẹ tất cả những lời chúc tốt đẹp nhất xuất phát từ trái tim – Đó là những điều con cái nên làm. Nhưng ở bên ngoài xã hội, lại có vô số những con người phủ nhận tất cả công lao ba mẹ dành cho mình. Hình ảnh những cụ già đã lớn tuổi phải đi ăn xin, đi bán vé số mưu sinh vì không được con cái chăm lo, hay cảnh những cụ già con cái giàu sang nhưng xem cha mẹ là gánh nặng nên phải vào viện dưỡng lão không còn là xa lạ trong thời buổi hiện nay. Tệ hơn, con cái đánh đập, chửi bới, chì chiết cha mẹ cũng diễn ra hàng ngày. Những người con này đã vi phạm giá trị đạo đức là điều không cần bàn cãi. Tuy nhiên, họ có bị một quy định nào của pháp luật ràng buộc, trừng trị hay không? Câu trả lời là có nhé mọi người: * Xử lý vi phạm hành chính Tại mục 4, Nghị định 167/2013/NĐ-CP về xử lý vi phạm hành chính về phòng, chống bạo lực ra đình quy định rất cụ thể và chi tiết các hình thức phạt, mức phạt tiền cũng như các hình phạt bổ xung, biện pháp khắc phục hậu quả dành cho từng hành vi vi phạm. Ví dụ: “Điều 51. Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình 1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi lăng mạ, chì chiết, xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình. 2. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 1.500.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: a) Tiết lộ hoặc phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm; b) Sử dụng các phương tiện thông tin nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình; c) Phổ biến, phát tán tờ rơi, bài viết, hình ảnh, âm thanh nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nạn nhân. 3. Biện pháp khắc phục hậu quả: a) Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu đối với hành vi quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều này; b) Buộc thu hồi tư liệu, tài liệu, tờ rơi, bài viết, hình ảnh, âm thanh đối với hành vi quy định tại Điểm a, c Khoản 2 Điều này.” * Xử lý hình sự Theo quy định của BLHS 1999, việc con cái bất hiếu với cha mẹ có thể bị xử phạt tù. Cụ thể: “Điều 151. Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình Người nào ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm.” “Điều 152. Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà cố ý từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm”. Như vậy, con cái mà có hành vi bất hiếu với cha mẹ thì vào mức độ hành vi, nhẹ là cảnh cáo, phạt tiền; nặng có thể bị phạt đến 03 năm tù giam. Chế tài là như thế, nhưng mong rằng các cơ quan chức năng sẽ xử phạt thật nghiêm minh để các ba, mẹ khi tuổi đã xế chiều rồi sẽ được sống cuộc sống tốt đẹp hơn. Mà quan trọng nhất chính là con cái chúng ta – hãy thức tỉnh để báo hiếu cha mẹ trước khi quá muộn.
Con không hiếu thảo với cha mẹ thì có được hưởng thừa kế?
Hiếu thảo luôn là văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta qua bao đời, những chuẩn mực đạo đức không những được sử dụng trong cuộc sống mà nó còn áp dụng vào luật, nhất là trong thừa kế, hôn nhân và gia đình. Để thừa hưởng di chúc để lại thì người đó phải đáp ứng được một số điều kiện nhất định trong đó cũng có quy định về vấn đề đạo đức, vậy trường hợp con bị từ mặt do không hiếu thảo với cha mẹ thì có được hưởng thừa kế? 1. Trường hợp nào sẽ không được hưởng di sản? Pháp luật đặc biệt nghiêm cấm các hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội liên quan đến quyền hưởng di sản theo Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định những người sau đây không được quyền hưởng di sản: - Thứ nhất là người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó. - Thứ hai là người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản, ở đây có thể hiểu là xúc phạm danh dự, nhân phẩm hoặc sức khỏe của người nuôi dưỡng. - Thứ ba là người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng. - Thứ tư là người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản. Trừ trường hợp vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc thì vẫn được nhận. 2. Không có tên trong di chúc vẫn được hưởng thừa kế Căn cứ Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 quy định một số trường hợp sau đây nếu không được chia thừa kế theo di chúc thì vẫn trở thành người thừa kế theo pháp luật và hưởng di chúc. Theo đó, những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó: - Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng. - Con thành niên mà không có khả năng lao động. Quy định trên không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định pháp luật. 3. Bất hiếu với cha mẹ có được hưởng thừa kế theo pháp luật? Trong trường hợp mà cha mẹ không để lại di chúc chia di sản cho người hưởng thừa kế thì di sản sẽ được chia theo pháp luật, dựa vào Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau: (1) Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây: - Không có di chúc. - Di chúc không hợp pháp. - Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. - Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. (2) Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây: - Phần di sản không được định đoạt trong di chúc. - Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật. - Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. Qua quy định trên, cho thấy trường hợp cha mẹ không để lại di chúc thì con có hành vi bất hiếu lúc còn sống vẫn được hưởng thừa kế theo pháp luật. 4. Thứ tự hưởng thừa kế theo pháp luật Người thừa kế theo pháp luật sẽ được chia theo các hàng thừa kế có quyền hưởng bằng nhau được quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 như sau: - Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. - Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại. - Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại. Lưu ý: Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Như vậy, con không hiếu thảo với cha mẹ vẫn được hưởng thừa kế theo di chúc nếu người lập di chúc biết hành vi đó nhưng vẫn chấp nhận, trường hợp không để lại di chúc thì con đẻ, con nuôi vẫn được ưu tiên hàng thừa kế số 1 nếu hưởng thừa kế theo pháp luật.
Bất hiếu có vi phạm pháp luật không?
Mới đây, vụ án 3 con gái mua xăng đốt nhà mẹ ở Hưng Yên gây hoang mang dư luận. Mọi người đặt ra câu hỏi “Liệu có phải bên cạnh những giá trị đạo đức tích cực trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái; trước sự tác động của các nhân tố kinh tế – văn hóa- xã hội hiện đại, các giá trị đạo đức trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái đã bộc lộ những hạn chế nhất định?”. Pháp luật có quy định về nghĩa vụ của con cái đối với cha mẹ không? Bất hiếu có vi phạm quy định pháp luật không? Bài viết sẽ cung cấp một số thông tin liên quan đến vấn đề này. Nghĩa vụ của con cái đối với cha mẹ là gì? Căn cứ tại Điều 70, 71 Luật Hôn nhân Gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ của con cái đối với cha mẹ như sau: - Bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình - Nghĩa vụ tham gia sản xuất, tạo thu nhập, đóng góp nhằm đảm bảo đời sống chung của gia đình theo khả năng của mình - Nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ đặc biệt khi cha mẹ ốm đau, già yếu, khuyết tật… Tuy nhiên, hiện nay vẫn luôn tồn tại những đứa con bất hiếu. Những người này có hành vi ngược đãi, không kính trọng, phụng dưỡng, chăm sóc cha mẹ như: - Đối xử tồi tệ về ăn, mặc, ở, nhiếc móc, bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách… - Có hành vi bạo lực như đánh đập, giam hãm… làm cho người bị hại đau đớn về thể xác và tinh thần. (Căn cứ tại Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC) Tùy từng hành vi, tính chất mà những người con bất hiếu có thể bị xử phạt hành chính hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự. Xử phạt vi phạm bất hiếu đối với cha mẹ Mức phạt vi phạm hành chính đối với một số hành vi bất hiếu, cụ thể: Hành vi xâm hại sức khỏe thành viên gia đình Căn cứ Điều 52 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 05-10 triệu đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình. Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây: - Sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho thành viên gia đình; - Không kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu điều trị trong trường hợp nạn nhân cần được cấp cứu kịp thời hoặc không chăm sóc nạn nhân trong thời gian nạn nhân điều trị chấn thương do hành vi bạo lực gia đình, trừ trường hợp nạn nhân từ chối. Biện pháp khắc phục hậu quả: - Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu; - Buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh. Hành vi hành hạ, ngược đãi thành viên gia đình Căn cứ Điều 53 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây: - Đối xử tồi tệ với thành viên gia đình như: bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân; - Bỏ mặc không chăm sóc thành viên gia đình là người cao tuổi, yếu, khuyết tật, phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con nhỏ. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu. Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình Căn cứ Điều 54 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi lăng mạ, chì chiết, xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình. Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây: - Tiết lộ hoặc phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm. - Sử dụng các phương tiện thông tin nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình. - Phổ biến, phát tán tờ rơi, bài viết, hình ảnh nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nạn nhân. Biện pháp khắc phục hậu quả: - Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu. - Buộc thu hồi tư liệu, tài liệu, tờ rơi, bài viết, hình ảnh đối với hành vi. Hành vi vi phạm về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng cha mẹ Căn cứ tại điểm b khoản 1 và khoản 2 Điều 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ theo quy định của pháp luật. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định. Hành vi bạo lực về kinh tế Căn cứ tại Điều 58 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 20-30 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây: - Chiếm đoạt tài sản riêng của thành viên gia đình. - Ép buộc thành viên gia đình lao động quá sức hoặc làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm, tiếp xúc với chất độc hại hoặc làm những công việc khác trái với quy định của pháp luật về lao động. - Ép buộc thành viên gia đình đi ăn xin hoặc lang thang kiếm sống. Truy cứu trách nhiệm hình sự Ngoài bị xử phạt hành chính, những người con bất hiếu còn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự đối với các tội sau: - Tội hành hạ người khác căn cứ tại Điều 140 Bộ luật Hình sự 2015 với khung hình phạt cao nhất là 03 năm tù. - Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình căn cứ Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 với khung hình phạt cao nhất là 05 năm tù. - Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng căn cứ Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 37 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 với khung hình phạt cao nhất là 02 năm tù.
Con bất hiếu với cha mẹ xử lý sao?
Pháp luật hiện hành quy định với các hành vi đánh đập, hành hạ, ngược đãi thành viên trong gia đình sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, tại mục 4 Nghị định 167/2013/NĐ-CP nêu rõ: Phạt tiền 1.000.000-1.500.000 đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình (thương tích chưa tới mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự). Phạt tiền 1.500.000-2.000.000 đồng đối hành vi đối xử tồi tệ với thành viên gia đình như bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân; bỏ mặc không chăm sóc thành viên gia đình là người già yếu, tàn tật, phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con nhỏ. Trong trường hợp người thực hiện hành vi ngược đãi, hành hạ đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm hoặc hành vi ngược đãi, hành hạ gây hậu quả nghiêm trọng thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình. Tội danh này được quy định tại Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015, với khung hình phạt cao nhất là năm năm tù giam. Hành vi ngược đãi, hành hạ gây hậu quả nghiêm trọng là làm cho người bị ngược đãi, hành hạ luôn luôn bị giày vò về mặt tình cảm, bị tổn thất về danh dự, đau khổ về tinh thần hoặc bị thương tích, tổn hại đến sức khỏe.
Con cái bất hiếu với cha mẹ có thể bị phạt tù
Lễ Vu lan đã đến - đây là dịp để tất cả những người con được báo hiếu với cha mẹ mình. Cùng lên chùa để cầu bình an cho ba mẹ nơi cửa Phật, ăn chay để tích đức hay là dành tặng cha mẹ tất cả những lời chúc tốt đẹp nhất xuất phát từ trái tim – Đó là những điều con cái nên làm. Nhưng ở bên ngoài xã hội, lại có vô số những con người phủ nhận tất cả công lao ba mẹ dành cho mình. Hình ảnh những cụ già đã lớn tuổi phải đi ăn xin, đi bán vé số mưu sinh vì không được con cái chăm lo, hay cảnh những cụ già con cái giàu sang nhưng xem cha mẹ là gánh nặng nên phải vào viện dưỡng lão không còn là xa lạ trong thời buổi hiện nay. Tệ hơn, con cái đánh đập, chửi bới, chì chiết cha mẹ cũng diễn ra hàng ngày. Những người con này đã vi phạm giá trị đạo đức là điều không cần bàn cãi. Tuy nhiên, họ có bị một quy định nào của pháp luật ràng buộc, trừng trị hay không? Câu trả lời là có nhé mọi người: * Xử lý vi phạm hành chính Tại mục 4, Nghị định 167/2013/NĐ-CP về xử lý vi phạm hành chính về phòng, chống bạo lực ra đình quy định rất cụ thể và chi tiết các hình thức phạt, mức phạt tiền cũng như các hình phạt bổ xung, biện pháp khắc phục hậu quả dành cho từng hành vi vi phạm. Ví dụ: “Điều 51. Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình 1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi lăng mạ, chì chiết, xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình. 2. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 1.500.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: a) Tiết lộ hoặc phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm; b) Sử dụng các phương tiện thông tin nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình; c) Phổ biến, phát tán tờ rơi, bài viết, hình ảnh, âm thanh nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nạn nhân. 3. Biện pháp khắc phục hậu quả: a) Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu đối với hành vi quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều này; b) Buộc thu hồi tư liệu, tài liệu, tờ rơi, bài viết, hình ảnh, âm thanh đối với hành vi quy định tại Điểm a, c Khoản 2 Điều này.” * Xử lý hình sự Theo quy định của BLHS 1999, việc con cái bất hiếu với cha mẹ có thể bị xử phạt tù. Cụ thể: “Điều 151. Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình Người nào ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm.” “Điều 152. Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà cố ý từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm”. Như vậy, con cái mà có hành vi bất hiếu với cha mẹ thì vào mức độ hành vi, nhẹ là cảnh cáo, phạt tiền; nặng có thể bị phạt đến 03 năm tù giam. Chế tài là như thế, nhưng mong rằng các cơ quan chức năng sẽ xử phạt thật nghiêm minh để các ba, mẹ khi tuổi đã xế chiều rồi sẽ được sống cuộc sống tốt đẹp hơn. Mà quan trọng nhất chính là con cái chúng ta – hãy thức tỉnh để báo hiếu cha mẹ trước khi quá muộn.