Triệt phá ổ "tín dụng đen" cho vay gần 4.000 tỷ đồng tại TPHCM, người vay có được nhận lại tiền?
Theo Báo công an Thành Phố Hồ Chí Minh đưa tin, vừa qua ngày 24/4 Công an TPHCM vừa triệt phá đường dây cho vay nặng lãi quy mô rất lớn thông qua trang web cho vay tiêu dùng trực tuyến trái pháp luật. Vậy, người vay có thể được nhận lại số tiền lãi đã đóng không? Thông tin chi tiết về vụ việc Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá đường dây cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự quy mô rất lớn, thủ đoạt hoạt động tinh vi xảy ra tại Công ty TM24H và Công ty ATM Online (địa chỉ 261 - 263 Phan Xích Long, Phường 2, quận Phú Nhuận) thông qua trang web cho vay tiêu dùng trực tuyến trái pháp luật. Cả 2 công ty trên đều hoạt động dưới sự điều hành của Đỗ Minh Hải (thường trú tại quận Bình Thạnh) Để che giấu tội phạm và thực hiện hành vi vi phạm: - Các đối tượng hoạt động “núp bóng” doanh nghiệp tư vấn tài chính, dịch vụ cầm đồ; sử dụng công nghệ cao để thực hiện hoạt động cho vay trực tuyến, lưu trữ hồ sơ khách hàng trên mạng internet; - Không hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh; - Lập các hợp đồng cho vay cầm cố, hợp đồng tư vấn, hợp đồng cầm cố tài sản (với nội dung thuê lại tài sản cầm cố) không có thật nhằm chia nhỏ lãi suất thành lãi suất cơ bản nhỏ hơn 20%/năm, phí dịch vụ tư vấn, phí dịch vụ, phí nền tảng, phí cầm cố tài sản hơn 80%/năm. Qua đó thủ đoạn tinh vi đó, trốn tránh sự phát hiện, xử lý của cơ quan pháp luật trong thời gian dài. Theo thống kê bước đầu, tổng số tiền giải ngân của đường dây này là gần 4.000 tỷ đồng, tổng số tiền thu về hơn 4.600 tỷ đồng trên tổng 738.933 lượt vay. Đây là nhóm tội phạm có tổ chức do người nước ngoài cấu kết với các đối tượng người Việt Nam, hoạt động xuyên quốc gia thu lợi bất chính số tiền đặc biệt lớn. Tín dụng đen, cho vay nặng lãi là gì? Hiện nay, không có văn bản pháp luật nào quy định cụ thể thế nào là tín dụng đen. Trên thực tế, tín dụng đen có thể hiểu là một hình thức cho vay tín dụng với lãi suất cao hơn quy định của pháp luật từ các tổ chức, cá nhân thực hiện các hoạt động cho vay tiền nhưng không đăng ký kinh doanh và không được sự cấp phép của nhà nước (còn gọi là cho vay nặng lãi). Cho vay nặng lãi là cụm từ phổ biến để chỉ những trường hợp cho vay với lãi suất cao, còn theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 và Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP, cho vay nặng lãi gọi là “cho vay lãi nặng”. Theo khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 và việc xét xử vụ án hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành như sau: “Cho vay lãi nặng” là trường hợp bên cho vay cho bên vay vay tiền với mức lãi suất gấp 05 lần trở lên mức lãi suất cao nhất quy định tại khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015. Như vậy, theo quy định hiện hành người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất thì có thể được kết vào tội cho vay nặng lãi hay còn gọi là cho vay lãi nặng. Xem thêm: Cho vay nặng lãi sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hay bị truy cứu TNHS? Người vay nặng lãi có được lấy lại số tiền lãi bất hợp pháp đã trả không? Theo Điều 5 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP quy định về xử lý vật, tiền liên quan trực tiếp đến tội phạm cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự như sau: - Tịch thu sung quỹ nhà nước đối với: + Khoản tiền, tài sản khác người phạm tội dùng để cho vay; + Tiền lãi tương ứng mức lãi suất cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự mà người phạm tội đã thu của người vay. + Tiền, tài sản khác mà người phạm tội có thêm được từ việc sử dụng tiền lãi và các khoản thu bất hợp pháp khác. - Trả lại cho người vay tiền thu lợi bất chính mà người phạm tội thực tế đã thu, trừ trường hợp người vay sử dụng tiền vay vào mục đích bất hợp pháp (như đánh bạc, mua bán trái phép chất ma túy, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, ...) thì khoản tiền thu lợi bất chính bị tịch thu sung quỹ nhà nước. Trong đó, mức lãi suất cao nhất được quy định tại khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 như sau: - Lãi suất vay do các bên thỏa thuận. + Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất. + Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực. Như vậy, theo quy định như trên, người vay nặng lãi có thể được trả lại số tiền thu lợi bất chính mà người cho vay đã nhận. Trừ trường hợp người vay sử dụng tiền vay vào mục đích bất hợp pháp.
Chuyện thật như đùa công nhân vay nợ đưa số điện thoại công đoàn cho tín dụng đen “khủng bố”
Mới đây Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam đã tổ chức thành công tốt đẹp với nhiều nội dung, định hướng, chính sách tốt cho người lao động, đoàn viên trong thời gian sắp tới. Tuy nhiên, có một nội dung đáng chú ý kể từ sau dịch COVID-19, tình trạng tín dụng đen có dấu hiệu gia tăng vì công nhân khó khăn tìm đến app vay tiền trên mạng. Gây sức ép lên công đoàn để người lao động trả nợ Nạn nhân là cả Công đoàn doanh nghiệp và chủ tịch Công đoàn Công ty một số công ty cho biết đang gặp khó khăn với tình trạng tín dụng đen khủng bố đến công đoàn vì NLĐ vay tiền lãi suất cao mà sử dụng số điện thoại, địa chỉ công đoàn. Tại một doanh nghiệp có tới 37.000 người lao động, do vậy việc kiểm soát tín dụng đen, vay nặng lãi rất khó khăn. Những nhóm cho vay không chỉ gây sức ép đòi nợ lên người vay tiền mà còn “khủng bố” chủ tịch công đoàn, buộc doanh nghiệp phải gửi đơn đến cơ quan công an. Trước đó, số điện thoại của ông vốn được công bố ở công ty bị công nhân đưa cho các đối tượng vay tín dụng đen làm tin. "Chúng tôi bị hăm dọa khi phát hiện đối tượng cho vay nặng lãi hoặc có ý định lôi kéo công nhân tham gia vào tín dụng đen" Chủ tịch công đoàn này cho rằng công ty phải phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để ngăn chặn tín dụng đen từ sớm. Trước mắt, công ty ông đã liên kết với các ngân hàng để hỗ trợ cho người lao động lúc gặp khó khăn, tránh tìm tới tín dụng đen. Chiêu trò nắm thóp tâm lý người lao động khi cần tiền gấp Chủ tịch Công đoàn Trường đại học Cảnh sát nhân dân - đánh giá công nhân sa vào "tín dụng đen", bị "lừa đảo qua mạng" tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an ninh trật tự. Ví dụ nhóm cho vay đăng tin tìm việc online với chiêu trò "việc nhẹ lương cao", dụ công nhân khó khăn rơi vào "bẫy" hoặc đường dây buôn người ra nước ngoài. Sau đó, gia đình phải mất rất nhiều tiền chuộc người thân, nếu số tiền lớn, họ buộc phải vay tiền qua các ứng dụng trên mạng. Tâm lý người vay mong muốn có tiền nhanh chóng, không phải làm thủ tục ở ngân hàng, do vậy các ứng dụng trên Facebook, Zalo xuất hiện. Do đó, vị chủ tịch công đoàn trên gợi ý chính cán bộ công đoàn phải chủ động, nhạy bén, sát sườn với công nhân, kịp thời xử lý vấn đề ngay từ sớm. Bên cạnh đó, công đoàn cũng cần chăm lo, bảo vệ tốt người lao động trước khó khăn, giải quyết các vấn đề mới phát sinh trong công nhân. Nguồn: Báo Tuổi trẻ
Công an cảnh báo nguy cơ chiếm đoạt tài sản khi vay tiền qua app
Ngày 27/11/2023, Công an TP.HCM thông tin cảnh báo thủ đoạn lừa đảo khi người dân vay tiền qua app và bị đe dọa đòi nợ. Theo Công an TP.HCM, ghi nhận của Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), từ đầu năm 2022 đến nay, đã có hơn 2.624 người báo cáo lừa đảo. Trong đó, số người phản ánh về các app liên quan tới hoạt động "tín dụng đen" chiếm 30% số lượng cảnh báo về lừa đảo trực tuyến được gửi về. Một số thủ đoạn lừa đảo vay tiền qua app, website Những người giả mạo tên, thương hiệu của các tổ chức tài chính, tín dụng, ví điện tử... để quảng cáo các gói vay hấp dẫn. Những app, website đa phần đều được quảng cáo là lãi suất thấp, giải ngân nhanh, thậm chí có nơi còn cho vay ưu đãi 0% hoặc thủ tục vay và không cần tài sản thế chấp, giải ngân siêu tốc... Công an TP.HCM cảnh báo người vay sẽ bị lộ thông tin khi những người này lấy lý do thẩm duyệt hồ sơ yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, năm sinh, nơi làm việc kèm theo số điện thoại… Người vay bị dẫn dụ cài đặt ứng dụng độc hại, các ứng dụng này yêu cầu người vay nợ phải cho phép truy cập vào danh bạ điện thoại, các tài khoản mạng xã hội, chụp ảnh nhận diện, ảnh CCCD/CMND. Khi nạn nhân không trả tiền sẽ quay sang gán nợ, đòi nợ những người trong danh bạ hoặc gửi tin nhắn đe dọa, xúc phạm, bôi nhọ đến những người này hoặc đăng trên các tài khoản mạng xã hội để gây áp lực. Người dân có thể bị lừa đảo và cưỡng đoạt tài sản khi vay, chúng sẽ thông báo nạn nhân đã nhận được tiền (hình ảnh hiển thị trên giao diện) nhưng không rút được do "sai thông tin". Sau đó, yêu cầu bị hại chuyển tiền xác minh tài khoản. Nhiều bị hại bị lừa đến khi mất sạch tài sản hiện có thì mới nhận ra bị lừa. Nếu nạn nhân không chuyển tiền, chúng sẽ giở thủ đoạn gán nợ - đe dọa nếu không làm theo yêu cầu sẽ bị đưa vào danh sách nợ xấu, "báo công an" nạn nhân lừa đảo hoặc đe dọa đòi nợ theo hình thức gây áp lực tinh thần. Hướng dẫn người dân xử lý trước các thủ đoạn lừa đảo qua app Công an TP.HCM khuyến cáo người dân phải tỉnh táo, nếu gặp phải thủ đoạn trên thì khẩn trương bảo mật thông tin cá nhân trên mạng xã hội, gỡ bỏ app độc hại trên máy. Chủ động cảnh báo người thân, bạn bè về việc bị lừa đảo để phòng ngừa và tự bảo vệ bản thân. Tuyệt đối không chuyển tiền theo yêu cầu của những người cho vay qua "app đen". Cắt mọi liên lạc để không bị những người này thao túng, dẫn dắt... chiếm đoạt tiền. Thu thập dữ liệu, thông tin về hành vi lừa đảo để báo cáo, tố giác đến cơ quan công an gần nhất. Khi sử dụng mạng xã hội hoặc nhận được các tin nhắn kèm đường link cài đặt ứng dụng (app) có nội dung như "Không cần thế chấp, lãi suất không đồng", "Vay siêu tốc, nhận tiền sau 30 phút, lãi suất thấp, nhận tiền ngay"… thì có thể đây là một hình thức của lừa đảo trực tuyến. Nguồn: Công an TPHCM
Bộ Công an trả lời về kiến nghị tăng nặng các hình phạt về tội phạm tham nhũng, tín dụng đen, ma túy
Vừa qua, một cử tri đã gửi kiến nghị đến Cổng TTĐT Bộ Công an về vấn việc tăng nặng các hình phạt nghiêm khắc đối với các tội phạm tham nhũng, ma túy, buôn lậu, “tín dụng đen”. Vậy Bộ Công an có câu trả lời như thế nào về vấn đề này? Ngày 14/11/2023, một cử tri đã đề nghị đến Bộ Công an cần ăng nặng các biện pháp chế tài, bảo đảm tính nghiêm khắc và đủ sức răn đe hơn đối với các hành vi vi phạm liên quan đến tham nhũng, ma túy, buôn lậu (thuốc lá,…), tín dụng đen. Theo đó, Bộ Công an trả lời như sau: Theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) mức hình phạt áp dụng đối với các nhóm tội danh cụ thể như sau: Tội phạm về ma túy có 9/13 tội danh có khung hình phạt cao nhất là tù chung thân, tử hình; 03 tội danh có khung hình phạt cao nhất từ 10 đến 15 năm tù giam; 01 tội danh có khung hình phạt cao nhất đến 7 năm tù giam. Tội phạm về tham nhũng, chức vụ có 4/15 tội danh có khung hình phạt cao nhất là tù chung thân, tử hình; 06 tội danh có khung hình phạt cao nhất từ 10 đến 20 năm tù giam; 05 tội danh có khung hình phạt cao nhất từ 5 đến 7 năm tù giam. Tội phạm buôn lậu, khung hình phạt cao nhất là 20 năm tù. Tội phạm, vi phạm pháp luật hoạt động liên quan “tín dụng đen”: căn cứ hành vi, tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm..., các cơ quan tư pháp có thể xử lý hình sự về tội giết người, cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng, cưỡng đoạt tài sản, cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản... Theo đó, nhiều tội danh có mức hình phạt nghiêm khắc như tù chung thân hoặc tử hình (tội giết người), tù chung thân (tội cố ý gây thương tích), 20 năm tù (tội cưỡng đoạt tài sản)... Như vậy, có thể khẳng định tội phạm tham nhũng, ma túy, buôn lậu, “tín dụng đen” phải chịu các hình phạt rất nghiêm khắc của Bộ luật Hình sự. Hình phạt trong các vụ án cụ thể, các cơ quan tố tụng căn cứ quy định của pháp luật, hành vi, tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm, nhân thân người phạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự... để xem xét, quyết định. Trên đây là câu trả lời của Bộ Công an về việc có hay không tăng nặng các hình phạt đối với tội phạm tham nhũng, ma túy, buôn lậu, “tín dụng đen”. Tham khảo: Trong trường hợp nào, người phạm tội vận chuyển trái phép chất ma túy đối diện với án tử hình? Căn cứ tại khoản 4 Điều 250 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 67 Điều 1 Luật sửa đổi bổ sung Bộ luật Hình sự 2017 quy định: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình: - Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên; - Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên; - Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng 75 kilôgam trở lên; - Quả thuốc phiện khô có khối lượng 600 kilôgam trở lên; - Quả thuốc phiện tươi có khối lượng 150 kilôgam trở lên; - Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên; - Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililit trở lên; - Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm trên. Xử phạt đối với hoạt động tín dụng đen Phạt vi phạm hành chính Căn cứ tại điểm đ khoản 4 Điều 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định phạt vi phạm như sau: Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự. Như vậy tại điểm đ quy định lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 sự sẽ chịu phạt vi phạm phạt tiền từ 10-20 triệu đồng. Ngoài ra tại điểm a khoản 7 Điều 12 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì vi phạm sẽ phải buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được đối với hành vi cho vay lãi vượt mức quy định. Truy cứu trách nhiệm hình sự Căn cứ tại Điều 201 Bộ luật Dân sự 2015 được sửa đổi bởi điểm i khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội cho vay nặng lãi như sau: - Đối tượng nào mà cho vay với mức lãi suất gấp 5 lần trở lên so với mức quy định tại Bộ luật dân sự tức là 100% mức lãi suất thu lợi bất chính từ 30-100 triệu đồng hoặc dưới 30 triệu nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. - Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200 triệu-1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. - Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm. Xem bài viết liên quan: Người nghiện ma túy có phải là tội phạm không? Phân biệt tội phạm vận chuyển ma túy và tàng trữ trái phép chất ma túy Mua bán, vận chuyển bao nhiêu ma túy thì sẽ đối diện với mức án tử hình? Nhận diện tín dụng đen và mức xử phạt vi phạm
Chính phủ yêu cầu sớm có dự thảo về lộ trình và phương án cải cách chính sách tiền lương
Ngày 10/9/2023 Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 144/NQ-CP năm 2023 phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 năm 2023. Theo đó, Chính phủ yêu cầu các cơ quan nỗ lực phấn đấu để hoàn thành đạt mức cao nhất các nhiệm vụ, chỉ tiêu kế hoạch phát triển KT-XH năm 2023; trong đó, tập trung thực hiện một số nội dung: (1) Đẩy mạnh tinh giản biên chế cán bộ, công chức, viên chức Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp thu ý kiến của Bộ Chính trị để hoàn thiện dự thảo Báo cáo trình Quốc hội về lộ trình và phương án cải cách chính sách tiền lương, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trước ngày 16/9/2023. Tiếp tục thực hiện việc phân cấp, phân quyền theo Nghị quyết 04/NQ-CP năm 2022 của Chính phủ; phối hợp cơ quan, địa phương đẩy mạnh tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại theo vị trí việc làm và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Tiếp tục triển khai mạnh mẽ, thực chất việc thực hiện các Phong trào thi đua: “Đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”, “Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023 - 2030”. Khẩn trương thực hiện công tác chuẩn bị để phát động Phong trào thi đua “Xóa nhà tạm, nhà dột nát” từ nay đến năm 2025, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 9 năm 2023. (2) Hoàn thiện Hệ thống đăng ký quản lý hộ tịch điện tử dùng chung Tiếp tục rà soát, tháo gỡ các hạn chế, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật theo thẩm quyền, kịp thời báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với những vấn đề vượt thẩm quyền. Đôn đốc các bộ, cơ quan kịp thời ban hành hoặc trình ban hành các văn bản quy định chi tiết luật, nghị quyết, pháp lệnh nhằm khắc phục tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Chủ trì tổng hợp, rà soát các văn bản quy định chi tiết luật, nghị quyết, pháp lệnh còn nợ đọng đến nay, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm và đề xuất giải pháp khắc phục triệt để, báo cáo Chính phủ tại Phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 9 năm 2023. Nghiên cứu, hoàn thiện, tối ưu hóa Hệ thống đăng ký quản lý hộ tịch điện tử dùng chung, bảo đảm ký số Giấy khai sinh, Trích lục khai tử và bảo đảm hiệu quả trong thực hiện các thủ tục hành chính liên thông tại Đề án 06, khắc phục tình trạng hồ sơ chưa đồng bộ về hệ thống cho cán bộ tiếp nhận và xử lý hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính. (3) Bộ Công an tập trung trấn áp tội phạm “tín dụng đen” Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương chủ động nắm chắc, dự báo sát tình hình, kịp thời tham mưu lãnh đạo Đảng, Nhà nước các chủ trương, giải pháp bảo đảm an ninh, lợi ích quốc gia. Làm tốt công tác bảo đảm an ninh chính trị nội bộ, an ninh văn hóa - tư tưởng, an ninh thông tin, an ninh kinh tế, an ninh mạng, an ninh xã hội, an ninh tại các địa bàn chiến lược. Bảo vệ tuyệt đối an toàn các mục tiêu, công trình trọng điểm, các sự kiện chính trị, văn hóa, xã hội quan trọng của đất nước, các đoàn khách quốc tế đến thăm Việt Nam. Tập trung trấn áp các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, nhất là tội phạm trong lĩnh vực tài chính, tiền tệ, vi phạm pháp luật liên quan đến “tín dụng đen”. Đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng tiêu cực theo dõi, chỉ đạo. Thực hiện các giải pháp quyết liệt bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, trật tự đô thị, phòng cháy, chữa cháy, quản lý người nước ngoài, quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ; chủ động lực lượng, phương tiện sẵn sàng tham gia ứng phó cứu nạn, cứu hộ và phòng chống thiên tai. Tăng cường giải pháp công nghệ, đường truyền bảo đảm hạ tầng công nghệ thông tin, tháo gỡ các vướng mắc để bảo đảm việc cấp thị thực điện tử (e-visa) được thuận lợi, thông suốt, kịp thời. Tết kiệm chi phí cho việc xin visa. Xây dựng, hoàn thiện giải pháp ứng dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trong đánh giá khả tín khách hàng vay. Nghiên cứu, phát triển, hoàn thiện ứng dụng VNelD tích hợp các tiện ích quản lý xã hội, ứng dụng phục vụ người dân, doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử theo nhiệm vụ được giao tại Đề án 06, Chỉ thị số 05/CT-TTg năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ. Xem thêm Nghị quyết 144/NQ-CP năm 2023 ban hành ngày 10/9/2023.
Ngày 24/8/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện 766/CĐ-TTg về việc tăng cường các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động “tín dụng đen”. Tại Công điện 766/CĐ-TTg, nêu rõ: Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo các bộ ngành, địa phương tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" như: Chỉ thị 12/CT-TTg về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" và Chỉ thị 16/CT-TTg về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tổ chức đánh bạc và đánh bạc; Công văn 1201/VPCP-NC ngày 14/4/2023 của Văn phòng Chính phủ về phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm cưỡng đoạt tài sản núp bóng doanh nghiệp, công ty tài chính, công ty luật. Tuy nhiên, thời gian gần đây xuất hiện một số phương thức, thủ đoạn mới, biến tướng, lợi dụng công nghệ cao, núp bóng doanh nghiệp thực hiện các hành vi cho vay, đòi nợ trái pháp luật gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự. Nguyên nhân chủ yếu do một bộ phận người dân vì nhiều lý do khác nhau có nhu cầu vay vốn không cần thế chấp tài sản; công tác tuyên truyền, phổ biến về phương thức, thủ đoạn, hậu quả của "tín dụng đen" còn hạn chế, hiệu quả chưa cao; công tác quản lý nhà nước một số lĩnh vực còn có sơ hở, thiếu sót để các đối tượng xấu lợi dụng hoạt động... Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động "tín dụng đen", Thủ tướng Chính phủ yêu cầu: (1) Tiếp tục thực hiện các chính sách, chỉ đạo phòng ngừa “tín dụng đen” Bộ trưởng các bộ, Thủ trưởng các cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan có liên quan tiếp tục thực hiện quyết liệt, có hiệu quả chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị 12/CT-TTg; Chỉ thị 16/CT-TTg và Công văn 1201/VPCP-NC ngày 14/4/2023 của Văn phòng Chính phủ. (2) NHNN Việt Nam xác thực tài khoản ngân hàng tránh dùng tài khoản "ảo" để hoạt động "tín dụng đen" Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: - Tập trung nghiên cứu, khẩn trương hoàn thiện cơ chế, chính sách tín dụng ngân hàng, phát triển hệ thống tín dụng, đa dạng các loại hình cho vay, các sản phẩm dịch vụ ngân hàng với thủ tục nhanh gọn và thuận tiện, đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng, hợp pháp phục vụ đời sống, tiêu dùng của nhân dân. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, quản lý hoạt động của các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán, các ví điện tử không để các đối tượng móc nối hoạt động "tín dụng đen", kịp thời xử lý các vi phạm theo quy định; phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an ứng dụng dữ liệu dân cư đẩy mạnh công tác rà soát, xác thực các tài khoản ngân hàng, xử lý triệt để tình trạng sử dụng tài khoản "ảo" để hoạt động "tín dụng đen". - Chủ động phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông theo chức năng, nhiệm vụ tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động của các tổ chức tín dụng, công ty tài chính, doanh nghiệp, công ty luật, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; đẩy mạnh các giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân; khẩn trương nghiên cứu sửa đổi, hoàn thiện các văn bản pháp luật có liên quan để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, xử lý nghiêm hoạt động "tín dụng đen". (3) Bộ Thông tin và Truyền thông xác thực thuê bao di động, loại bỏ ngay các SIM "rác" Đối với Bộ Thông tin và Truyền thông: - Tăng cường công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực viễn thông và an toàn thông tin, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xóa bỏ các bài viết, nội dung, hình ảnh… quảng cáo trái phép, các trang web, đường dẫn, ứng dụng có liên quan đến hoạt động "tín dụng đen". Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an ứng dụng dữ liệu dân cư đẩy mạnh công tác rà soát, xác thực các thuê bao Internet, thuê bao di động, loại bỏ ngay các SIM "rác" không để các đối tượng lợi dụng hoạt động "tín dụng đen". (4) Bộ Công an triển khai mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật các hành vi liên quan đến "tín dụng đen" để răn đe, giáo dục phòng ngừa chung; mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến "tín dụng đen", kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện và các vấn đề phát sinh. (5) Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: - Tập trung chỉ đạo, ban hành, kịp thời triển khai thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách về an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm, tạo sinh kế cho người lao động; chỉ đạo các cơ quan, tổ chức liên quan và chính quyền cơ sở tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và phương thức, thủ đoạn, hậu quả của "tín dụng đen"; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước tại cơ sở. - Thường xuyên nắm chắc tình hình, tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động của các công ty tài chính, doanh nghiệp, công ty luật, cơ sở kinh doanh có điều kiện, kịp thời phát hiện các hoạt động "tín dụng đen", xử lý nghiêm nghiêm theo quy định pháp luật các trường hợp vi phạm; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống tội phạm, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, xây dựng xã, phường, thị trấn không có hoạt động "tín dụng đen". Tham khảo: Xử phạt vi phạm hành chính đối với hoạt động tín dụng đen Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự. Như vậy tại điểm đ quy định lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 sự sẽ chịu phạt vi phạm phạt tiền từ 10-20 triệu đồng. Ngoài ra tại điểm a khoản 7 Điều 12 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì vi phạm sẽ phải buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được đối với hành vi cho vay lãi vượt mức quy định. Truy cứu trách nhiệm hình sự Căn cứ tại Điều 201 Bộ luật Dân sự 2015 được sửa đổi bởi điểm i khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội cho vay nặng lãi như sau: - Đối tượng nào mà cho vay với mức lãi suất gấp 5 lần trở lên so với mức quy định tại Bộ luật dân sự tức là 100% mức lãi suất thu lợi bất chính từ 30-100 triệu đồng hoặc dưới 30 triệu nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. - Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200 triệu-1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. - Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm. Xem chi tiết tại Công điện 766/CĐ-TTg ngày 24/8/2023.
Yêu cầu nhà giáo, NLĐ tích cực bóc xóa sản phẩm quảng cáo sai quy định liên quan tín dụng đen
Ngày 13/7/2023, Công đoàn Ngành Giáo dục TP. Hồ Chí Minh ban hành Công văn 188/CĐGD-TG về việc duy trì công tác tuyên truyền, vận động nhà giáo, người lao động tham gia bóc xóa các sản phẩm quảng cáo sai quy định góp phần phòng ngừa tội phạm liên quan tín dụng đen, lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn Thành phố. Trước đó ngày 05/7/2023, Liên đoàn Lao động Thành phố ban hành Công văn 711/LĐLĐ-TG về duy trì công tác tuyên truyền, vận động đoàn viên, người lao động tham gia bóc xóa các sản phẩm quảng cáo sai quy định góp phần phòng ngừa tội phạm liên quan tín dụng đen, lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn Thành phố. Xem và tải Công văn 188/CĐGD-TG https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2023/07/14/cong-van-188-cdgd-tg-tp-hcm-2023-phong-ngua-toi-pham-lien-quan-tin-dung-den.pdf Căn cứ theo đó, tại Công văn 188/CĐGD-TG, Công đoàn Ngành Giáo dục Thành phố đề nghị các đơn vị thực hiện nội dung sau: (1) Các Công đoàn cơ sở phối hợp cùng chính quyền đơn vị, cơ quan chức năng địa phương tuyên truyền bóc xóa các sản phẩm quảng cáo sai quy định...đặc biệt là các quảng cáo liên quan “tín dụng đen”. Tuyên truyền, vận động nhà giáo, người lao động tích cực tham gia phát hiện, tố giác các đối tượng thực hiện hành vi treo, dán, vẽ quảng cáo sai quy định. (2) Duy trì thực hiện thường xuyên, liên tục...tạo sự lan tỏa, sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của nhà giáo, người lao động tích cực phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan “tín dụng đen”. Xem bài viết liên quan: Nhận diện tín dụng đen và mức xử lý vi phạm (3) Ban Thường vụ Công đoàn Ngành Giáo dục Thành phố đề nghị các đơn vị thực hiện nội dung trên và báo cáo kết quả triển khai thực hiện (tích hợp vào báo cáo 06 tháng, 01 năm công tác phòng, chống tội phạm và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an Tổ quắc) về Công đoàn Ngành Giáo dục Thành phố (qua Ban Tuyên giáo). Xem chi tiết tại Công văn 188/CĐGD-TG ngày 13/7/2023. Xem và tải Công văn 188/CĐGD-TG https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2023/07/14/cong-van-188-cdgd-tg-tp-hcm-2023-phong-ngua-toi-pham-lien-quan-tin-dung-den.pdf Tham khảo: Tín dụng đen là gì? Căn cứ tại khoản 13 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định 03 loại nghiệp vụ của hoạt động ngân hàng bao gồm: nhận tiền gửi; cấp tín dụng; cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản. Đồng thời, khoản 14 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Thế nhưng, hiện nay, không có văn bản pháp luật nào quy định về khái niệm của tín dụng đen là gì. Tuy nhiên, trên thực tế, có thể hiểu tín dụng đen là một loại hình cho vay với lãi suất cao hơn quy định của pháp luật hiện hành. Theo đó, đối tượng cho vay loại hình này thường là các cá nhân hoặc tổ chức không có giấy phép kinh doanh hoạt động cho vay và không được pháp luật công nhận. Vì ở Việt Nam, chỉ các tổ chức tín dụng, ngân hàng mới được cấp phép hoạt động cho vay. Hoạt động này diễn ra phức tạp hơn khi các đối tượng hoạt động "tín dụng đen" chuyển hướng lợi dụng công nghệ, mạng xã hội mời chào, dụ dỗ người kinh doanh nhỏ lẻ, người lao động thu nhập thấp, công nhân, thanh thiếu niên... vay tiền. Các đối tượng lập doanh nghiệp để "núp bóng", cho vay trực tuyến, vay qua ứng dụng hoặc lập các tài khoản, hội nhóm trên mạng xã hội Zalo, Facebook... để len lỏi, tiếp cận, mời chào người có nhu cầu vay tiền, mà đặc biệt là người lao động. Xem bài viết liên quan: Nhận diện tín dụng đen và mức xử lý vi phạm
Vay tiền qua ứng dụng có được coi là tín dụng đen?
Theo cách hiểu thông thường thì “tín dụng đen” là hình thức cho vay vốn nhưng có lãi suất cao của cá nhân hoặc một tổ chức nào đó. Hiện nay pháp luật chưa có một định nghĩa chính thức nào về "tín dụng đen" nhưng việc vay tiền qua các ứng dụng cho vay tiền nhanh, tương tự vụ việc của chị bạn nó cũng là một hình thức của loại hình này và đang nở rộ từng ngày. Căn cứ Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015 quy định trách nhiệm trả nợ của bên vay: 1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. ... Như vậy, khi đã vay tiền thì người vay phải có trách nhiệm trả nợ, do đó, người vay phải thực hiện thanh toán đúng hạn theo thỏa thuận vay. Nếu chậm thanh toán thì ngoài tiền lãi người vay còn có thể bị phạt tiền do chậm thanh toán. Bản thân người vay đã sập bẫy tín dụng đen, với việc vay vốn đơn giản, thủ tục nhanh không cần xác minh thu nhập, chỉ cần liệt kê thông tin vài người thân, người vay đã có thể vay một khoản rất lớn từ những công ty tín dụng và những công ty này có thể gọi điện làm phiền đòi tiền từ người thân. Ở đây nghĩa vụ trả tiền là của người vay, không phải của cha mẹ hay bất kỳ ai được người vay đưa thông tin cho bên vay.
Nhận biết tín dụng đen và các hình phạt khi hoạt động tín dụng đen?
Những dấu hiệu nhận biết tín dụng đen? Hiện nay, tín dụng đen vẫn chưa được pháp luật quy định cụ thể khái niệm như thế nào là tín dụng đen. Tuy nhiên, thực tế có thể hiểu tín dụng đen là một hình thức cho vay tín dụng với lãi suất cao hơn quy định của pháp luật từ các tổ chức, cá nhân thực hiện các hoạt động cho vay tiền nhưng không đăng ký kinh doanh và không được sự cấp phép của nhà nước. Tín dụng đen hay còn gọi là cho vay nặng lãi có các dấu hiệu nhận biết sau đây: Về thủ tục cho vay: thủ tục rất đơn giản, có hoặc không có tài sản thế chấp vẫn vay được. Người vay chỉ cần chụp hình giấy tờ tùy thân gửi bên cho vay là hoàn tất thủ tục vay. Về lãi suất cho vay: Lãi suất cho vay vượt mức lãi suất theo quy định của pháp luật. Theo quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 về tội “ Cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự” thì: Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 5 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật Dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị phạt tiền từ 50 triệu đến 200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên thì bị phạt tiền 200 triệu đến 01 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm… Về hình thức cho vay: Các hợp đồng, giao dịch vay tiền thường được soạn thảo và ký nhận với nội dung giả tạo để che dấu mức lãi suất bất hợp pháp và tạo điều kiện cho chủ nợ dễ dàng khống chế con nợ để thu được nợ đồng thời cũng là ràng buộc pháp lý để khi con nợ không trả được thì chủ nợ có thể đề nghị cơ quan pháp luật xử lý bằng hình sự với con nợ. Hình thức thu hồi nợ: Khi đến hạn mà các con nợ không trả thì bên cho vay sẽ có các hình thức đòi nợ mang tính chất côn đồ như: thuê giang hồ đến tận nhà để quấy rối, khủng bố tinh thần hoặc nặng hơn là gây thương tích cho người khác để đòi được nợ. Ngoài ra, còn rất nhiều chiêu trò xâm phạm đến hình ảnh cá nhân như đăng giấy đòi nợ công khai lên mạng xã hội hoặc khung bố tin nhắn, cuộc gọi 24/24…. Hình phạt khi hoạt động tín dụng đen? Căn cứ Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) ,người phạm tội cho vay nặng lãi (tín dụng đen) bị xử lý như sau: - Cho vay trong giao dịch dân sự với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. - Phạm tội mà thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. - Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Theo đó, nếu thấy các quảng cáo hoặc lời mời gọi vay tiền nhanh chóng, đơn giản thì người dân nên cẩn thận và cảnh báo đến những người xung quanh
Nhận diện tín dụng đen và mức xử lý vi phạm
Tình trạng tín dụng đen xâm nhập vào môi trường lao động, doanh nghiệp ngày càng trở nên phức tạp. Hiện nay, người lao động và các cơ quan có thẩm quyền vô cùng lo lắng bởi đối tượng của hoạt động này thường nhắm vào người lao động có thu nhập không ổn định. Ngoài ra, còn có xu hướng lan rộng trong doanh nghiệp, thâm nhâp trong bộ phận người lao động mà đặc biệt là công nhân. Điều này không những ảnh hưởng đến trật tự xã hội mà còn gây ra sự khó khăn về mặt tài chính cho người lao động. Vậy cách để nhận diện tín dụng đen là gì và quy định xử phạt đối với các đối tượng hoạt động tín dụng đen như thế nào? Tín dụng đen là gì? Căn cứ tại khoản 13 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định 03 loại nghiệp vụ của hoạt động ngân hàng bao gồm: nhận tiền gửi; cấp tín dụng; cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản. Đồng thời, khoản 14 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Thế nhưng, hiện nay, không có văn bản pháp luật nào quy định về khái niệm của tín dụng đen là gì. Tuy nhiên, trên thực tế, có thể hiểu tín dụng đen là một loại hình cho vay với lãi suất cao hơn quy định của pháp luật hiện hành. Theo đó, đối tượng cho vay loại hình này thường là các cá nhân hoặc tổ chức không có giấy phép kinh doanh hoạt động cho vay và không được pháp luật công nhận. Vì ở Việt Nam, chỉ các tổ chức tín dụng, ngân hàng mới được cấp phép hoạt động cho vay. Hoạt động này diễn ra phức tạp hơn khi các đối tượng hoạt động "tín dụng đen" chuyển hướng lợi dụng công nghệ, mạng xã hội mời chào, dụ dỗ người kinh doanh nhỏ lẻ, người lao động thu nhập thấp, công nhân, thanh thiếu niên... vay tiền. Các đối tượng lập doanh nghiệp để "núp bóng", cho vay trực tuyến, vay qua ứng dụng hoặc lập các tài khoản, hội nhóm trên mạng xã hội Zalo, Facebook... để len lỏi, tiếp cận, mời chào người có nhu cầu vay tiền, mà đặc biệt là người lao động. Lãi suất của tín dụng đen Theo quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 về lãi suất quy định: Lãi suất vay do các bên thỏa thuận. Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay (tức là 1,66%/tháng), trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác… Nếu lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn 20%/năm thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực. Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất nêu trên (tức là 10%/năm; tương đương 0,83%/tháng) tại thời điểm trả nợ. Theo đó, những đối tượng cho vay nào có mức lãi suất cao hơn con số mà pháp luật dân sự quy định thì là hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen. Đồng thời Điều 91 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 cũng quy định về lãi suất cho vay như sau: - Tổ chức tín dụng được quyền ấn định và phải niêm yết công khai mức lãi suất huy động vốn, mức phí cung ứng dịch vụ trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng. - Tổ chức tín dụng và khách hàng có quyền thỏa thuận về lãi suất, phí cấp tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật. - Trong trường hợp hoạt động ngân hàng có diễn biến bất thường, để bảo đảm an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước có quyền quy định cơ chế xác định phí, lãi suất trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng. Như vậy, trong giao dịch dân sự, mức lãi suất cao nhất được quy định là 20%/năm. Tuy nhiên, trong quan hệ cho vay giữa các tổ chức tín dụng và khách hàng thì lãi suất giữa các bên là thỏa thuận, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 13 Thông tư 39/2016/TT-NHNN , cụ thể: Tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận về lãi suất cho vay theo cung cầu vốn thị trường, nhu cầu vay vốn và mức độ tín nhiệm của khách hàng, trừ trường hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có quy định về lãi suất cho vay tối đa tại khoản 2 Điều 13 Thông tư 39/2016/TT-NHNN . Xử phạt đối với hoạt động tín dụng đen Phạt vi phạm hành chính Căn cứ tại điểm đ khoản 4 Điều 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định phạt vi phạm như sau: Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự. Như vậy tại điểm đ quy định lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 sự sẽ chịu phạt vi phạm phạt tiền từ 10-20 triệu đồng. Ngoài ra tại điểm a khoản 7 Điều 12 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì vi phạm sẽ phải buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được đối với hành vi cho vay lãi vượt mức quy định. Truy cứu trách nhiệm hình sự Căn cứ tại Điều 201 Bộ luật Dân sự 2015 được sửa đổi bởi điểm i khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội cho vay nặng lãi như sau: - Đối tượng nào mà cho vay với mức lãi suất gấp 5 lần trở lên so với mức quy định tại Bộ luật dân sự tức là 100% mức lãi suất thu lợi bất chính từ 30-100 triệu đồng hoặc dưới 30 triệu nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. - Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200 triệu-1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. - Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm.
Cảnh báo biến tướng của cho vay “tín dụng đen” với lãi suất 1.600 %/năm
Vừa qua, Cục Cảnh sát hình sự Bộ Công an đã phối hợp, chỉ đạo Phòng Cảnh sát hình sự Công an Thành phố Hồ Chí Minh điều tra vụ án “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự” do các đối tượng người Trung Quốc cùng đồng bọn thực hiện tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố trên cả nước. Điều đáng chú ý trong vụ án này là các đối tượng đã cho người dân vay với lãi suất 4,4 %/ngày, tương đương 1.600 %/năm; tất cả các giao dịch của người vay và người cho vay tiền đều được thực hiện thông qua mạng internet và điện thoại di động. Khi người vay không trả nợ đúng hạn sẽ bị các đối tượng gọi điện đến số điện thoại của người thân quen trong danh bạ của người vay tiền nhục mạ, hạ uy tín, gây sức ép, buộc người vay tiền phải trả nợ. Đây là thủ đoạn hoàn toàn mới, tinh vi, là biến tướng của loại tội phạm cho vay “tín dụng đen”, cần được tập trung ngăn chặn trong thời gian tới. Theo đó, thủ đoạn của các đối tượng phạm tội là: Một số đối tượng người nước ngoài lập công ty tài chính, thuê người đứng tên giấy phép kinh doanh, đại diện pháp luật, tạo ra ứng dụng để cho vay tiền trực tuyến (thường gọi là App); điển hình như ứng dụng “Vaytocdo”, “Moreloan”, “VD online” vừa bị lực lượng Công an triệt phá. Khi khách có nhu cầu vay tiền thì phải tải một trong ba ứng dụng trên về máy điện thoại di động của mình. Để được cho vay, người vay phải điền đầy đủ các thông tin cá nhân, cung cấp hình ảnh chứng minh thư nhân dân hoặc căn cước công dân, số tài khoản ngân hàng; bắt buộc phải chọn mục “Đồng ý” trong hợp đồng cho vay điện tử, trong đó có điều khoản “người vay đồng ý cho ứng dụng truy cập danh bạ trên máy điện thoại di động”. Sau khi người vay hoàn tất việc tạo tài khoản, ứng dụng sẽ tự động báo về hệ thống và có nhân viên của bộ phận cho vay tiếp nhận, liên lạc điện thoại với người vay để thu thập thêm thông tin, kiểm tra lại thông tin đã đăng ký trên App. Nếu người vay thỏa mãn điều kiện vay tiền, người cho vay và người vay không cần gặp mặt mà chỉ cần vài phút đồng hồ, hệ thống tài khoản của Công ty cho vay sẽ tự động chuyển tiền vay cho khách hàng bằng số tài khoản ngân hàng đã kê khai trước đó. Đối với khách hàng vay qua ứng dụng “Vaytocdo” thì người vay lần đầu chỉ được vay 1.700.000 đồng nhưng thực tế nhận về chỉ là 1.428.000 đồng, còn Công ty sẽ thu 272.000 đồng tiền phí dịch vụ. Trong 8 ngày người vay phải trả 2.040.000 đồng (trong đó, 1.700.000 đồng tiền gốc và 340.000 tiền lãi 8 ngày). Nếu khách vay trả chậm sẽ bị phạt 102.000 đồng/ngày. Đối với khách hàng vay qua ứng dụng “Moreloan” và “VD online” thì người vay lần đầu được duyệt vay số tiền là 1.500.000 đồng, nhưng thực tế người vay chỉ được nhận 900.000 đồng, còn 600.000 đồng là tiền phí dịch vụ và tiền lãi trong 7 ngày. Sau 7 ngày, người vay phải trả tiền gốc vay là 1.500.000 đồng. Nếu người vay tiền trả chậm 01 ngày sẽ bị phạt từ 2 % đến 5 %/ngày. Nếu người vay trả nợ đúng hạn, có uy tín thì lần vay sau, nhân viên Công ty sẽ duyệt cho người vay số tiền cao hơn từ cấp độ 01 đến cấp độ 07 (mỗi cấp độ gọi là 01 App), với số tiền tối đa được vay là 2.750.000 đồng. Tuy nhiên, sau một thời gian, mỗi người có thể vay nhiều App khác nhau cùng lúc, để có thể vay được số tiền mình có nhu cầu vay. Như vậy, với hình thức cho vay nêu trên, các đối tượng đã cho vay với lãi suất 4,4 %/ngày, tương đương 30,8 %/tuần, 132 %/tháng và 1.600 %/năm. Khi đến gần thời hạn trả nợ, nhân viên bộ phận thu hồi nợ của Công ty cho vay sẽ điện thoại nhắc nhở người vay phải trả nợ đúng hạn. Nếu đến hạn trả nợ mà người vay chậm trả, thì nhân viên thu hồi nợ sẽ liên tục điện thoại cho người vay để đòi nợ. Nếu sau vài ngày, người vay vẫn không trả được số tiền nợ và không đạt được thỏa thuận trả lãi với bên cho vay, các nhân viên thu hồi nợ sẽ điện thoại “khủng bố” cho tất cả những người trong danh bạ điện thoại của người vay (gồm gia đình, bạn bè, đồng nghiệp...) nhằm đe dọa, chửi bới và yêu cầu những người quen biết với người vay tiền phải tác động đến người vay tiền phải chuyển tiền trả nợ cho chúng. Cơ quan Công an xác định từ tháng 04/2019 đến khi bị phát hiện, ngăn chặn, xử lý, đã có khoảng 60.000 giao dịch vay tiền qua 03 ứng dụng nói trên; với tổng số tiền các đối tượng cho vay vào khoảng 100 tỷ đồng. Đây là hoạt động “tín dụng đen” sử dụng công nghệ cao, ẩn dưới dạng cho vay trực tuyến, với lãi suất rất cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả người vay và người cho vay. Bộ Công an cảnh báo đến người dân về thủ đoạn cho vay lãi nặng mới xuất hiện này. Đồng thời, khuyến cáo người dân khi gặp khó khăn về tài chính, hãy tìm đến các ban, ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương hoặc trực tiếp đến các tổ chức tín dụng, ngân hàng tin cậy để được hỗ trợ; cảnh giác cao với vay tiền qua các ứng dụng (app, web) trên mạng internet. Ban Biên tập Cổng thông tin điện tử Bộ Công an
Hiểm họa từ vay tiền qua ứng dụng
Hiện nay, các ứng dụng cho vay tiền trực tuyến phát triển rầm rộ và thu hút nhiều người tham gia. Chỉ cần có điện thoại thông minh là có thể dễ dàng tải các ứng dụng này về sử dụng. Cách thức sử dụng cũng hết sức đơn giản, chỉ cần cung cấp thông tin cá nhân, thông tin một số giấy tờ như hộ khẩu, bằng lái xe, chứng minh nhân dân, số tài khoản ngân hàng, ảnh cá nhân là đã có thể vay tiền mà không cần gặp mặt cũng như chứng từ nào cả. Do đó, những ứng dụng này thường đánh đúng tâm lý của người sử dụng là cần tiền, không muốn thủ tục rườm rà. Từ đó, thu lợi bất chính. Điều mà nhiều người quan tâm khi vay tiền chắc chắn là lãi suất cho vay. Đối với vay tiền ứng dụng, thông thường trc khi đăng ký thông tin thì lãi suất mà ứng dụng thông báo là tương đối thấp, thậm chí thấp hơn lãi suất ngân hàng nên dễ đánh lừa người khác. Nhưng chỉ khi thực hiện xong tất cả các bước vay cần làm trên ứng dụng thì lãi suất thực tế mới xuất hiện hoặc số tiền thực nhận sẽ thấp hơn số tiền vay với lý do khấu trừ phí dịch vụ, phí bảo hiểm ..... Tính tất cả chi phí thì lãi suất thực tế có thể cao hơn rất nhiều lần so với lãi suất ngân hàng. Thậm chí có những ứng dụng lãi suất có thể lên đến 600-700%/năm nếu tính thêm tiền phạt chậm trả. Giao diện một app cho vay (theo báo Tuổi trẻ) Tương tự như cho vay tín dụng đen, nếu bên vay trả nợ không đúng hạn thì sẽ gặp những rắc rối khôn lường. Người đứng sau những ứng dụng này sẽ dùng đủ mọi thủ đoạn để đòi tiền như gọi điện hăm dọa, đăng thông tin cá nhân lên mạng xã hội gắn thêm mác lừa đảo cho người vay hay dùng vũ lực nếu các biện pháp trên không hiệu quả vì mọi thông tin cá nhân của người vay bọn chúng đều nắm rõ. Có thể nói vay tiền qua ứng dụng đã có những biến tướng theo hình thức tín dụng đen vì vậy cần có biện pháp quản lý thích hợp cũng như xử lý nghiêm những ứng dụng hoạt động có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Theo quy định tại Khoản 1 Điều 468 BLDS 2015 thì mức lãi suất do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay. Người cho vay nặng lãi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về "Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự" theo quy định tại Điều 201 Bộ luật hình sự 2015 được sửa đổi bởi Khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật hình sự 2017 với mức xử phạt cao nhất là 03 năm tù. Ngoài ra, việc sử dụng trái phép hình ảnh của người khác để bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người đó còn có thể bị truy cứu về "Tội làm nhục người khác" được quy định tại Điều 155 BLHS 2015.
Khó xử lý hình sự những tổ chức "tín dụng đen"
Trong thời gian cần đây, lực lượng Công an trên cả nước mở chiến dịch đánh phá các tổ chức tín dụng đen, cho vay nặng lãi. Trước đó, với những loạt bài được đăng trên báo Pháp luật TP.HCM, báo Người lao động, mọi ngời có thể hình dung được những thủ đoạn tinh vi của các tổ chức này nhằm đưa “con mồi” vào bẫy với những mức vay lợi nhuật “chém cổ” khách hàng. Các tổ chức tín dụng đen này không những vi phạm quy định về lãi vay của BLDS 2015, có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự với tội cho vay nặng lãi theo quy định của BLHS 2015 sửa đổi bổ sung 2017 mà còn có khả năng và nguy cơ tiềm tàng những hành vi phạm tội khác như gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt tài sản thậm chí là cướp tài sản gây ảnh hưởng đến trật tự chung của xã hội. Việc xác định hành vi cho vay với lãi cao hơn quy định khi có tranh chấp dân sự tại Tòa thì không có gì khó khăn, tuy nhiên để xử lý hình sự những đối tượng, tổ chức này thì trong thực tế gặp nhiều khó khăn. Phó trưởng phòng 1 VKSND Tp. Hà Nội, ông Đỗ Minh Tuấn đã chia sẻ. Điều 201 Bộ luật hình sự 2015 quy định về tội cho vay nặng lãi, theo đó cấu thành cơ bản của tội này là "...lãi suất cao gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng... ". Theo ông Tuấn, điều luật quy định như trên có nhiều cách hiểu và áp dụng khác nhau dẫn đến chưa có sự thống nhất ở các địa phương khi HĐTP chưa có hướng dẫn cụ thể ở trường hợp này. Tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự của BLHS năm 2015 được xếp ở nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà cụ thể là trật tự trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ. Người phạm tội dùng tiền để kinh doanh bất hợp pháp. Hành vi cho người khác vay tiền dưới nhiều hình thức khác nhau như: Vay, mượn hoặc ký nợ, thông qua hình thức hợp đồng viết hoặc thỏa thuận bằng miệng với mức lãi suất vi phạm quy định. Cụ thể: Khoản 1 của Điều 201 BLHS 2015 quy định cấu thành cơ bản của loại tội này là: "Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất cao gấp năm lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lời bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm..." Như vậy, theo quy định trên thì người cho người khác vay với lãi suất cao với mức lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự. Trong đó, Khoản 1 Điều 468 BLDS 2015 quy định các bên có thỏa thuận về lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản vay. Ngoài điều kiện về lãi xuất, hành vi phạm tội trên còn phải có đủ một trong các điều kiện sau: Một là, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng; hai là, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này nhưng trong thời hạn là mười hai tháng; ba là, đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm. Đối với các điều kiện "đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm", thì quy định của pháp luật rõ ràng, cách hiểu đều thống nhất. Riêng điều kiện thu lợi bất chính thì còn cách hiểu thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên chưa được thống nhất. Trên thực tế, khi chứng minh số tiền thu lợi để xử lý đối tượng cho vay nặng lãi, các đối tượng cho vay thường dùng các thủ đoạn tinh vi để trốn tránh, lách luật như: Hợp đồng vay nợ không ghi thỏa thuận về lãi suất, bên cho vay khâu trừ luôn tiền lãi và gộp cả lãi và gốc thành số tiền nợ ghi trong hợp đồng, vì vậy khó khăn trong việc xác định lãi xuất vi phạm quy định và số tiền thu lợi bất chính để xử lý; hoặc bên cho vay yêu cầu người vay viết giấy vay nhận tiền với số lượng tiền từ 10 triệu đồng đến dưới 30 triệu đồng, thời gian phải thanh toán tiền vay từ 30 ngày đến 40 ngày, giấy viết không ghi mức lãi suất mà mức lãi suất các bên thỏa thuận bằng miệng với mức 05 nghìn đồng/01 triệu đồng/01 ngày; trường hợp cho vay số lượng tiền lớn thì thời gian thanh toán không nhiều ngày. Trong khi đó điều kiện để cấu thành tội phải là thu lời bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng, do vậy số tiền thu lợi bất chính đều dưới 30 triệu. Mặt khác cách hiểu quy định thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng có nhiều quan điểm khác nhau: Quan điểm thứ nhất cho rằng số tiền thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên là số tiền này được tính của tất cả các hợp đồng cho vay cộng lại để làm căn cứ khởi tố, truy tố và xét xử, không được trừ phần tiền thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay. Quan điểm thứ hai cho rằng số tiền thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên được tính trên cơ sở tiền thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay và được tính trên từng hợp đồng vay để xác định cấu thành tội phạm. Quan điểm thứ ba cho số tiền thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên được tính trên cơ sở đã trừ phần thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay được pháp luật bảo vệ và được tính trên từng hợp đồng vay để xác định cấu thành tội phạm, không được tính trên tổng các hợp đồng vay để xác định cấu thành tội. Bởi lẽ trong khi áp dụng pháp luật người tiến hành tố tụng có thể được áp dụng biện pháp tương tự, như xác định cấu thành cơ bản của tội Trộm cắp tài sản, tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (trường hợp chưa có tiền sự, tiền án về hành vi chiếm đoạt tài sản) mà tài sản trộm cắp, tài sản lừa đảo phải có giá trị từ 02 triệu đồng trở lên. Đối với lần trộm cắp tài sản, lần lừa đảo chiếm đoạt tài sản trị giá dưới 02 triệu đồng thì không cấu thành tội. Thực tế hiện chưa có hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hoặc hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ của Quốc hội nên việc áp dụng xử lý đối với loại tội này gặp nhiều vướng mắc. Theo quan điểm của tác giả, khi xác định hành vi cho vay lãi có cấu thành tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự hay không thì phải dựa trên căn cứ số tiền thu lợi bất chính của từng hợp đồng vay sau khi đã được trừ phần thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay được pháp luật bảo vệ để làm căn cứ xác định cấu thành tội; không được tính số tiền thu lợi bất chính trên tổng số các hợp đồng cho vay; cần phải áp dụng biện pháp tương tự về cách tính từng lần như tội trộm cắp tài sản hoặc tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Để đáp ứng đòi hỏi thực tiễn của xã hội, kịp thời ngăn ngừa hành vi cho vay nặng lãi và thống nhất trong việc áp dụng pháp luật, giúp địa phương tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong việc xử lý hành vi cho vay nặng lãi. Đề nghị các cơ quan pháp luật Trung ương có văn bản đề nghị Ủy ban Thường vụ của Quốc hội, Hội đồng Thẩm phán TAND cao sớm có văn bản hướng dẫn việc áp dụng pháp luật đối với tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo hướng: Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất cao gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng, tiền thu lợi bất chính của từng hợp đồng vay sau khi đã được trừ phần thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay được pháp luật bảo vệ để làm căn cứ xác định phạm tội hay không phạm tội; Trên đây là một số vướng mắc và quan điểm giải quyết trong việc áp dụng đối với tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp, trao đổi của bạn đọc và đồng nghiệp.
Vỡ tín dụng đen: người cho vay dính phải hai tội
Thời gian gần đây, nhiều vụ vỡ nợ tín dụng đen lên đến hàng trăm tỷ đồng gây bàng hoàng dư luận. Với chiêu thức huy động vốn với lãi suất cao, rồi sau đó tuyên bố vỡ hụi hoặc bỏ trốn. Để rồi chuyện đau lòng xảy ra: chủ nợ mất trắng thậm chí trở thành con nợ (vì nhiều người huy động vốn từ bạn bè, người thân … để cho tín dụng đen vay lại với lãi suất cao), và sau đó là cả những hệ lụy kéo theo. Tất cả đều do lòng tham và sự coi thường pháp luật sinh ra. Ngay từ đầu chủ tín dụng đen đã thể hiện rõ lòng tham và coi thường pháp luật bằng ý đồ chiếm đoạt tài sản của người khác bằng trò gian dối “lãi suất cao”. Bởi một khi huy động vốn với lãi suất cao ngất ngưởng thì chẳng có cách nào để tạo ra một giá trị tăng thêm đủ để trả lại số vốn đã huy động. Còn người cho vay thì bị lòng tham che mờ lý trí nên sẵn sàng đưa tiền cho chủ tín dụng đen để nhận về tờ giấy "bảo đảm" như không có gì. * Vậy ai là người có tội trong những vụ vỡ tín dụng đen này? Chủ tín dụng đen tội gì thì mọi người cũng biết, còn người cho vay trong trường hợp này dính phải hai tội là “tội nghiệp” và “tội cho vay nặng lãi”. Điều 476. Bộ luật Dân sự 2005 1. Lãi suất vay do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng. Điều 163. Bộ luật Hình sự 1999 1. Người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ mười lần trở lên có tính chất chuyên bóc lột, thì bị phạt tiền từ một lần đến mười lần số tiền lãi hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến một năm. 2. Phạm tội thu lợi bất chính lớn thì bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. 3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ một lần đến năm lần số lợi bất chính, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.
Triệt phá ổ "tín dụng đen" cho vay gần 4.000 tỷ đồng tại TPHCM, người vay có được nhận lại tiền?
Theo Báo công an Thành Phố Hồ Chí Minh đưa tin, vừa qua ngày 24/4 Công an TPHCM vừa triệt phá đường dây cho vay nặng lãi quy mô rất lớn thông qua trang web cho vay tiêu dùng trực tuyến trái pháp luật. Vậy, người vay có thể được nhận lại số tiền lãi đã đóng không? Thông tin chi tiết về vụ việc Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá đường dây cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự quy mô rất lớn, thủ đoạt hoạt động tinh vi xảy ra tại Công ty TM24H và Công ty ATM Online (địa chỉ 261 - 263 Phan Xích Long, Phường 2, quận Phú Nhuận) thông qua trang web cho vay tiêu dùng trực tuyến trái pháp luật. Cả 2 công ty trên đều hoạt động dưới sự điều hành của Đỗ Minh Hải (thường trú tại quận Bình Thạnh) Để che giấu tội phạm và thực hiện hành vi vi phạm: - Các đối tượng hoạt động “núp bóng” doanh nghiệp tư vấn tài chính, dịch vụ cầm đồ; sử dụng công nghệ cao để thực hiện hoạt động cho vay trực tuyến, lưu trữ hồ sơ khách hàng trên mạng internet; - Không hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh; - Lập các hợp đồng cho vay cầm cố, hợp đồng tư vấn, hợp đồng cầm cố tài sản (với nội dung thuê lại tài sản cầm cố) không có thật nhằm chia nhỏ lãi suất thành lãi suất cơ bản nhỏ hơn 20%/năm, phí dịch vụ tư vấn, phí dịch vụ, phí nền tảng, phí cầm cố tài sản hơn 80%/năm. Qua đó thủ đoạn tinh vi đó, trốn tránh sự phát hiện, xử lý của cơ quan pháp luật trong thời gian dài. Theo thống kê bước đầu, tổng số tiền giải ngân của đường dây này là gần 4.000 tỷ đồng, tổng số tiền thu về hơn 4.600 tỷ đồng trên tổng 738.933 lượt vay. Đây là nhóm tội phạm có tổ chức do người nước ngoài cấu kết với các đối tượng người Việt Nam, hoạt động xuyên quốc gia thu lợi bất chính số tiền đặc biệt lớn. Tín dụng đen, cho vay nặng lãi là gì? Hiện nay, không có văn bản pháp luật nào quy định cụ thể thế nào là tín dụng đen. Trên thực tế, tín dụng đen có thể hiểu là một hình thức cho vay tín dụng với lãi suất cao hơn quy định của pháp luật từ các tổ chức, cá nhân thực hiện các hoạt động cho vay tiền nhưng không đăng ký kinh doanh và không được sự cấp phép của nhà nước (còn gọi là cho vay nặng lãi). Cho vay nặng lãi là cụm từ phổ biến để chỉ những trường hợp cho vay với lãi suất cao, còn theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 và Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP, cho vay nặng lãi gọi là “cho vay lãi nặng”. Theo khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 và việc xét xử vụ án hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành như sau: “Cho vay lãi nặng” là trường hợp bên cho vay cho bên vay vay tiền với mức lãi suất gấp 05 lần trở lên mức lãi suất cao nhất quy định tại khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015. Như vậy, theo quy định hiện hành người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất thì có thể được kết vào tội cho vay nặng lãi hay còn gọi là cho vay lãi nặng. Xem thêm: Cho vay nặng lãi sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hay bị truy cứu TNHS? Người vay nặng lãi có được lấy lại số tiền lãi bất hợp pháp đã trả không? Theo Điều 5 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP quy định về xử lý vật, tiền liên quan trực tiếp đến tội phạm cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự như sau: - Tịch thu sung quỹ nhà nước đối với: + Khoản tiền, tài sản khác người phạm tội dùng để cho vay; + Tiền lãi tương ứng mức lãi suất cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự mà người phạm tội đã thu của người vay. + Tiền, tài sản khác mà người phạm tội có thêm được từ việc sử dụng tiền lãi và các khoản thu bất hợp pháp khác. - Trả lại cho người vay tiền thu lợi bất chính mà người phạm tội thực tế đã thu, trừ trường hợp người vay sử dụng tiền vay vào mục đích bất hợp pháp (như đánh bạc, mua bán trái phép chất ma túy, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, ...) thì khoản tiền thu lợi bất chính bị tịch thu sung quỹ nhà nước. Trong đó, mức lãi suất cao nhất được quy định tại khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 như sau: - Lãi suất vay do các bên thỏa thuận. + Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất. + Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực. Như vậy, theo quy định như trên, người vay nặng lãi có thể được trả lại số tiền thu lợi bất chính mà người cho vay đã nhận. Trừ trường hợp người vay sử dụng tiền vay vào mục đích bất hợp pháp.
Chuyện thật như đùa công nhân vay nợ đưa số điện thoại công đoàn cho tín dụng đen “khủng bố”
Mới đây Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam đã tổ chức thành công tốt đẹp với nhiều nội dung, định hướng, chính sách tốt cho người lao động, đoàn viên trong thời gian sắp tới. Tuy nhiên, có một nội dung đáng chú ý kể từ sau dịch COVID-19, tình trạng tín dụng đen có dấu hiệu gia tăng vì công nhân khó khăn tìm đến app vay tiền trên mạng. Gây sức ép lên công đoàn để người lao động trả nợ Nạn nhân là cả Công đoàn doanh nghiệp và chủ tịch Công đoàn Công ty một số công ty cho biết đang gặp khó khăn với tình trạng tín dụng đen khủng bố đến công đoàn vì NLĐ vay tiền lãi suất cao mà sử dụng số điện thoại, địa chỉ công đoàn. Tại một doanh nghiệp có tới 37.000 người lao động, do vậy việc kiểm soát tín dụng đen, vay nặng lãi rất khó khăn. Những nhóm cho vay không chỉ gây sức ép đòi nợ lên người vay tiền mà còn “khủng bố” chủ tịch công đoàn, buộc doanh nghiệp phải gửi đơn đến cơ quan công an. Trước đó, số điện thoại của ông vốn được công bố ở công ty bị công nhân đưa cho các đối tượng vay tín dụng đen làm tin. "Chúng tôi bị hăm dọa khi phát hiện đối tượng cho vay nặng lãi hoặc có ý định lôi kéo công nhân tham gia vào tín dụng đen" Chủ tịch công đoàn này cho rằng công ty phải phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để ngăn chặn tín dụng đen từ sớm. Trước mắt, công ty ông đã liên kết với các ngân hàng để hỗ trợ cho người lao động lúc gặp khó khăn, tránh tìm tới tín dụng đen. Chiêu trò nắm thóp tâm lý người lao động khi cần tiền gấp Chủ tịch Công đoàn Trường đại học Cảnh sát nhân dân - đánh giá công nhân sa vào "tín dụng đen", bị "lừa đảo qua mạng" tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an ninh trật tự. Ví dụ nhóm cho vay đăng tin tìm việc online với chiêu trò "việc nhẹ lương cao", dụ công nhân khó khăn rơi vào "bẫy" hoặc đường dây buôn người ra nước ngoài. Sau đó, gia đình phải mất rất nhiều tiền chuộc người thân, nếu số tiền lớn, họ buộc phải vay tiền qua các ứng dụng trên mạng. Tâm lý người vay mong muốn có tiền nhanh chóng, không phải làm thủ tục ở ngân hàng, do vậy các ứng dụng trên Facebook, Zalo xuất hiện. Do đó, vị chủ tịch công đoàn trên gợi ý chính cán bộ công đoàn phải chủ động, nhạy bén, sát sườn với công nhân, kịp thời xử lý vấn đề ngay từ sớm. Bên cạnh đó, công đoàn cũng cần chăm lo, bảo vệ tốt người lao động trước khó khăn, giải quyết các vấn đề mới phát sinh trong công nhân. Nguồn: Báo Tuổi trẻ
Công an cảnh báo nguy cơ chiếm đoạt tài sản khi vay tiền qua app
Ngày 27/11/2023, Công an TP.HCM thông tin cảnh báo thủ đoạn lừa đảo khi người dân vay tiền qua app và bị đe dọa đòi nợ. Theo Công an TP.HCM, ghi nhận của Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), từ đầu năm 2022 đến nay, đã có hơn 2.624 người báo cáo lừa đảo. Trong đó, số người phản ánh về các app liên quan tới hoạt động "tín dụng đen" chiếm 30% số lượng cảnh báo về lừa đảo trực tuyến được gửi về. Một số thủ đoạn lừa đảo vay tiền qua app, website Những người giả mạo tên, thương hiệu của các tổ chức tài chính, tín dụng, ví điện tử... để quảng cáo các gói vay hấp dẫn. Những app, website đa phần đều được quảng cáo là lãi suất thấp, giải ngân nhanh, thậm chí có nơi còn cho vay ưu đãi 0% hoặc thủ tục vay và không cần tài sản thế chấp, giải ngân siêu tốc... Công an TP.HCM cảnh báo người vay sẽ bị lộ thông tin khi những người này lấy lý do thẩm duyệt hồ sơ yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, năm sinh, nơi làm việc kèm theo số điện thoại… Người vay bị dẫn dụ cài đặt ứng dụng độc hại, các ứng dụng này yêu cầu người vay nợ phải cho phép truy cập vào danh bạ điện thoại, các tài khoản mạng xã hội, chụp ảnh nhận diện, ảnh CCCD/CMND. Khi nạn nhân không trả tiền sẽ quay sang gán nợ, đòi nợ những người trong danh bạ hoặc gửi tin nhắn đe dọa, xúc phạm, bôi nhọ đến những người này hoặc đăng trên các tài khoản mạng xã hội để gây áp lực. Người dân có thể bị lừa đảo và cưỡng đoạt tài sản khi vay, chúng sẽ thông báo nạn nhân đã nhận được tiền (hình ảnh hiển thị trên giao diện) nhưng không rút được do "sai thông tin". Sau đó, yêu cầu bị hại chuyển tiền xác minh tài khoản. Nhiều bị hại bị lừa đến khi mất sạch tài sản hiện có thì mới nhận ra bị lừa. Nếu nạn nhân không chuyển tiền, chúng sẽ giở thủ đoạn gán nợ - đe dọa nếu không làm theo yêu cầu sẽ bị đưa vào danh sách nợ xấu, "báo công an" nạn nhân lừa đảo hoặc đe dọa đòi nợ theo hình thức gây áp lực tinh thần. Hướng dẫn người dân xử lý trước các thủ đoạn lừa đảo qua app Công an TP.HCM khuyến cáo người dân phải tỉnh táo, nếu gặp phải thủ đoạn trên thì khẩn trương bảo mật thông tin cá nhân trên mạng xã hội, gỡ bỏ app độc hại trên máy. Chủ động cảnh báo người thân, bạn bè về việc bị lừa đảo để phòng ngừa và tự bảo vệ bản thân. Tuyệt đối không chuyển tiền theo yêu cầu của những người cho vay qua "app đen". Cắt mọi liên lạc để không bị những người này thao túng, dẫn dắt... chiếm đoạt tiền. Thu thập dữ liệu, thông tin về hành vi lừa đảo để báo cáo, tố giác đến cơ quan công an gần nhất. Khi sử dụng mạng xã hội hoặc nhận được các tin nhắn kèm đường link cài đặt ứng dụng (app) có nội dung như "Không cần thế chấp, lãi suất không đồng", "Vay siêu tốc, nhận tiền sau 30 phút, lãi suất thấp, nhận tiền ngay"… thì có thể đây là một hình thức của lừa đảo trực tuyến. Nguồn: Công an TPHCM
Bộ Công an trả lời về kiến nghị tăng nặng các hình phạt về tội phạm tham nhũng, tín dụng đen, ma túy
Vừa qua, một cử tri đã gửi kiến nghị đến Cổng TTĐT Bộ Công an về vấn việc tăng nặng các hình phạt nghiêm khắc đối với các tội phạm tham nhũng, ma túy, buôn lậu, “tín dụng đen”. Vậy Bộ Công an có câu trả lời như thế nào về vấn đề này? Ngày 14/11/2023, một cử tri đã đề nghị đến Bộ Công an cần ăng nặng các biện pháp chế tài, bảo đảm tính nghiêm khắc và đủ sức răn đe hơn đối với các hành vi vi phạm liên quan đến tham nhũng, ma túy, buôn lậu (thuốc lá,…), tín dụng đen. Theo đó, Bộ Công an trả lời như sau: Theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) mức hình phạt áp dụng đối với các nhóm tội danh cụ thể như sau: Tội phạm về ma túy có 9/13 tội danh có khung hình phạt cao nhất là tù chung thân, tử hình; 03 tội danh có khung hình phạt cao nhất từ 10 đến 15 năm tù giam; 01 tội danh có khung hình phạt cao nhất đến 7 năm tù giam. Tội phạm về tham nhũng, chức vụ có 4/15 tội danh có khung hình phạt cao nhất là tù chung thân, tử hình; 06 tội danh có khung hình phạt cao nhất từ 10 đến 20 năm tù giam; 05 tội danh có khung hình phạt cao nhất từ 5 đến 7 năm tù giam. Tội phạm buôn lậu, khung hình phạt cao nhất là 20 năm tù. Tội phạm, vi phạm pháp luật hoạt động liên quan “tín dụng đen”: căn cứ hành vi, tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm..., các cơ quan tư pháp có thể xử lý hình sự về tội giết người, cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng, cưỡng đoạt tài sản, cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản... Theo đó, nhiều tội danh có mức hình phạt nghiêm khắc như tù chung thân hoặc tử hình (tội giết người), tù chung thân (tội cố ý gây thương tích), 20 năm tù (tội cưỡng đoạt tài sản)... Như vậy, có thể khẳng định tội phạm tham nhũng, ma túy, buôn lậu, “tín dụng đen” phải chịu các hình phạt rất nghiêm khắc của Bộ luật Hình sự. Hình phạt trong các vụ án cụ thể, các cơ quan tố tụng căn cứ quy định của pháp luật, hành vi, tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm, nhân thân người phạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự... để xem xét, quyết định. Trên đây là câu trả lời của Bộ Công an về việc có hay không tăng nặng các hình phạt đối với tội phạm tham nhũng, ma túy, buôn lậu, “tín dụng đen”. Tham khảo: Trong trường hợp nào, người phạm tội vận chuyển trái phép chất ma túy đối diện với án tử hình? Căn cứ tại khoản 4 Điều 250 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 67 Điều 1 Luật sửa đổi bổ sung Bộ luật Hình sự 2017 quy định: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình: - Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên; - Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên; - Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng 75 kilôgam trở lên; - Quả thuốc phiện khô có khối lượng 600 kilôgam trở lên; - Quả thuốc phiện tươi có khối lượng 150 kilôgam trở lên; - Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên; - Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililit trở lên; - Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm trên. Xử phạt đối với hoạt động tín dụng đen Phạt vi phạm hành chính Căn cứ tại điểm đ khoản 4 Điều 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định phạt vi phạm như sau: Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự. Như vậy tại điểm đ quy định lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 sự sẽ chịu phạt vi phạm phạt tiền từ 10-20 triệu đồng. Ngoài ra tại điểm a khoản 7 Điều 12 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì vi phạm sẽ phải buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được đối với hành vi cho vay lãi vượt mức quy định. Truy cứu trách nhiệm hình sự Căn cứ tại Điều 201 Bộ luật Dân sự 2015 được sửa đổi bởi điểm i khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội cho vay nặng lãi như sau: - Đối tượng nào mà cho vay với mức lãi suất gấp 5 lần trở lên so với mức quy định tại Bộ luật dân sự tức là 100% mức lãi suất thu lợi bất chính từ 30-100 triệu đồng hoặc dưới 30 triệu nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. - Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200 triệu-1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. - Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm. Xem bài viết liên quan: Người nghiện ma túy có phải là tội phạm không? Phân biệt tội phạm vận chuyển ma túy và tàng trữ trái phép chất ma túy Mua bán, vận chuyển bao nhiêu ma túy thì sẽ đối diện với mức án tử hình? Nhận diện tín dụng đen và mức xử phạt vi phạm
Chính phủ yêu cầu sớm có dự thảo về lộ trình và phương án cải cách chính sách tiền lương
Ngày 10/9/2023 Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 144/NQ-CP năm 2023 phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 năm 2023. Theo đó, Chính phủ yêu cầu các cơ quan nỗ lực phấn đấu để hoàn thành đạt mức cao nhất các nhiệm vụ, chỉ tiêu kế hoạch phát triển KT-XH năm 2023; trong đó, tập trung thực hiện một số nội dung: (1) Đẩy mạnh tinh giản biên chế cán bộ, công chức, viên chức Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp thu ý kiến của Bộ Chính trị để hoàn thiện dự thảo Báo cáo trình Quốc hội về lộ trình và phương án cải cách chính sách tiền lương, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trước ngày 16/9/2023. Tiếp tục thực hiện việc phân cấp, phân quyền theo Nghị quyết 04/NQ-CP năm 2022 của Chính phủ; phối hợp cơ quan, địa phương đẩy mạnh tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại theo vị trí việc làm và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Tiếp tục triển khai mạnh mẽ, thực chất việc thực hiện các Phong trào thi đua: “Đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”, “Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023 - 2030”. Khẩn trương thực hiện công tác chuẩn bị để phát động Phong trào thi đua “Xóa nhà tạm, nhà dột nát” từ nay đến năm 2025, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 9 năm 2023. (2) Hoàn thiện Hệ thống đăng ký quản lý hộ tịch điện tử dùng chung Tiếp tục rà soát, tháo gỡ các hạn chế, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật theo thẩm quyền, kịp thời báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với những vấn đề vượt thẩm quyền. Đôn đốc các bộ, cơ quan kịp thời ban hành hoặc trình ban hành các văn bản quy định chi tiết luật, nghị quyết, pháp lệnh nhằm khắc phục tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Chủ trì tổng hợp, rà soát các văn bản quy định chi tiết luật, nghị quyết, pháp lệnh còn nợ đọng đến nay, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm và đề xuất giải pháp khắc phục triệt để, báo cáo Chính phủ tại Phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 9 năm 2023. Nghiên cứu, hoàn thiện, tối ưu hóa Hệ thống đăng ký quản lý hộ tịch điện tử dùng chung, bảo đảm ký số Giấy khai sinh, Trích lục khai tử và bảo đảm hiệu quả trong thực hiện các thủ tục hành chính liên thông tại Đề án 06, khắc phục tình trạng hồ sơ chưa đồng bộ về hệ thống cho cán bộ tiếp nhận và xử lý hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính. (3) Bộ Công an tập trung trấn áp tội phạm “tín dụng đen” Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương chủ động nắm chắc, dự báo sát tình hình, kịp thời tham mưu lãnh đạo Đảng, Nhà nước các chủ trương, giải pháp bảo đảm an ninh, lợi ích quốc gia. Làm tốt công tác bảo đảm an ninh chính trị nội bộ, an ninh văn hóa - tư tưởng, an ninh thông tin, an ninh kinh tế, an ninh mạng, an ninh xã hội, an ninh tại các địa bàn chiến lược. Bảo vệ tuyệt đối an toàn các mục tiêu, công trình trọng điểm, các sự kiện chính trị, văn hóa, xã hội quan trọng của đất nước, các đoàn khách quốc tế đến thăm Việt Nam. Tập trung trấn áp các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, nhất là tội phạm trong lĩnh vực tài chính, tiền tệ, vi phạm pháp luật liên quan đến “tín dụng đen”. Đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng tiêu cực theo dõi, chỉ đạo. Thực hiện các giải pháp quyết liệt bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, trật tự đô thị, phòng cháy, chữa cháy, quản lý người nước ngoài, quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ; chủ động lực lượng, phương tiện sẵn sàng tham gia ứng phó cứu nạn, cứu hộ và phòng chống thiên tai. Tăng cường giải pháp công nghệ, đường truyền bảo đảm hạ tầng công nghệ thông tin, tháo gỡ các vướng mắc để bảo đảm việc cấp thị thực điện tử (e-visa) được thuận lợi, thông suốt, kịp thời. Tết kiệm chi phí cho việc xin visa. Xây dựng, hoàn thiện giải pháp ứng dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trong đánh giá khả tín khách hàng vay. Nghiên cứu, phát triển, hoàn thiện ứng dụng VNelD tích hợp các tiện ích quản lý xã hội, ứng dụng phục vụ người dân, doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử theo nhiệm vụ được giao tại Đề án 06, Chỉ thị số 05/CT-TTg năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ. Xem thêm Nghị quyết 144/NQ-CP năm 2023 ban hành ngày 10/9/2023.
Ngày 24/8/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện 766/CĐ-TTg về việc tăng cường các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động “tín dụng đen”. Tại Công điện 766/CĐ-TTg, nêu rõ: Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo các bộ ngành, địa phương tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" như: Chỉ thị 12/CT-TTg về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" và Chỉ thị 16/CT-TTg về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tổ chức đánh bạc và đánh bạc; Công văn 1201/VPCP-NC ngày 14/4/2023 của Văn phòng Chính phủ về phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm cưỡng đoạt tài sản núp bóng doanh nghiệp, công ty tài chính, công ty luật. Tuy nhiên, thời gian gần đây xuất hiện một số phương thức, thủ đoạn mới, biến tướng, lợi dụng công nghệ cao, núp bóng doanh nghiệp thực hiện các hành vi cho vay, đòi nợ trái pháp luật gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự. Nguyên nhân chủ yếu do một bộ phận người dân vì nhiều lý do khác nhau có nhu cầu vay vốn không cần thế chấp tài sản; công tác tuyên truyền, phổ biến về phương thức, thủ đoạn, hậu quả của "tín dụng đen" còn hạn chế, hiệu quả chưa cao; công tác quản lý nhà nước một số lĩnh vực còn có sơ hở, thiếu sót để các đối tượng xấu lợi dụng hoạt động... Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động "tín dụng đen", Thủ tướng Chính phủ yêu cầu: (1) Tiếp tục thực hiện các chính sách, chỉ đạo phòng ngừa “tín dụng đen” Bộ trưởng các bộ, Thủ trưởng các cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan có liên quan tiếp tục thực hiện quyết liệt, có hiệu quả chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị 12/CT-TTg; Chỉ thị 16/CT-TTg và Công văn 1201/VPCP-NC ngày 14/4/2023 của Văn phòng Chính phủ. (2) NHNN Việt Nam xác thực tài khoản ngân hàng tránh dùng tài khoản "ảo" để hoạt động "tín dụng đen" Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: - Tập trung nghiên cứu, khẩn trương hoàn thiện cơ chế, chính sách tín dụng ngân hàng, phát triển hệ thống tín dụng, đa dạng các loại hình cho vay, các sản phẩm dịch vụ ngân hàng với thủ tục nhanh gọn và thuận tiện, đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng, hợp pháp phục vụ đời sống, tiêu dùng của nhân dân. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, quản lý hoạt động của các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán, các ví điện tử không để các đối tượng móc nối hoạt động "tín dụng đen", kịp thời xử lý các vi phạm theo quy định; phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an ứng dụng dữ liệu dân cư đẩy mạnh công tác rà soát, xác thực các tài khoản ngân hàng, xử lý triệt để tình trạng sử dụng tài khoản "ảo" để hoạt động "tín dụng đen". - Chủ động phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông theo chức năng, nhiệm vụ tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động của các tổ chức tín dụng, công ty tài chính, doanh nghiệp, công ty luật, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; đẩy mạnh các giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân; khẩn trương nghiên cứu sửa đổi, hoàn thiện các văn bản pháp luật có liên quan để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, xử lý nghiêm hoạt động "tín dụng đen". (3) Bộ Thông tin và Truyền thông xác thực thuê bao di động, loại bỏ ngay các SIM "rác" Đối với Bộ Thông tin và Truyền thông: - Tăng cường công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực viễn thông và an toàn thông tin, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xóa bỏ các bài viết, nội dung, hình ảnh… quảng cáo trái phép, các trang web, đường dẫn, ứng dụng có liên quan đến hoạt động "tín dụng đen". Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an ứng dụng dữ liệu dân cư đẩy mạnh công tác rà soát, xác thực các thuê bao Internet, thuê bao di động, loại bỏ ngay các SIM "rác" không để các đối tượng lợi dụng hoạt động "tín dụng đen". (4) Bộ Công an triển khai mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật các hành vi liên quan đến "tín dụng đen" để răn đe, giáo dục phòng ngừa chung; mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến "tín dụng đen", kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện và các vấn đề phát sinh. (5) Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: - Tập trung chỉ đạo, ban hành, kịp thời triển khai thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách về an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm, tạo sinh kế cho người lao động; chỉ đạo các cơ quan, tổ chức liên quan và chính quyền cơ sở tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và phương thức, thủ đoạn, hậu quả của "tín dụng đen"; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước tại cơ sở. - Thường xuyên nắm chắc tình hình, tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động của các công ty tài chính, doanh nghiệp, công ty luật, cơ sở kinh doanh có điều kiện, kịp thời phát hiện các hoạt động "tín dụng đen", xử lý nghiêm nghiêm theo quy định pháp luật các trường hợp vi phạm; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống tội phạm, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, xây dựng xã, phường, thị trấn không có hoạt động "tín dụng đen". Tham khảo: Xử phạt vi phạm hành chính đối với hoạt động tín dụng đen Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự. Như vậy tại điểm đ quy định lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 sự sẽ chịu phạt vi phạm phạt tiền từ 10-20 triệu đồng. Ngoài ra tại điểm a khoản 7 Điều 12 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì vi phạm sẽ phải buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được đối với hành vi cho vay lãi vượt mức quy định. Truy cứu trách nhiệm hình sự Căn cứ tại Điều 201 Bộ luật Dân sự 2015 được sửa đổi bởi điểm i khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội cho vay nặng lãi như sau: - Đối tượng nào mà cho vay với mức lãi suất gấp 5 lần trở lên so với mức quy định tại Bộ luật dân sự tức là 100% mức lãi suất thu lợi bất chính từ 30-100 triệu đồng hoặc dưới 30 triệu nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. - Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200 triệu-1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. - Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm. Xem chi tiết tại Công điện 766/CĐ-TTg ngày 24/8/2023.
Yêu cầu nhà giáo, NLĐ tích cực bóc xóa sản phẩm quảng cáo sai quy định liên quan tín dụng đen
Ngày 13/7/2023, Công đoàn Ngành Giáo dục TP. Hồ Chí Minh ban hành Công văn 188/CĐGD-TG về việc duy trì công tác tuyên truyền, vận động nhà giáo, người lao động tham gia bóc xóa các sản phẩm quảng cáo sai quy định góp phần phòng ngừa tội phạm liên quan tín dụng đen, lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn Thành phố. Trước đó ngày 05/7/2023, Liên đoàn Lao động Thành phố ban hành Công văn 711/LĐLĐ-TG về duy trì công tác tuyên truyền, vận động đoàn viên, người lao động tham gia bóc xóa các sản phẩm quảng cáo sai quy định góp phần phòng ngừa tội phạm liên quan tín dụng đen, lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn Thành phố. Xem và tải Công văn 188/CĐGD-TG https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2023/07/14/cong-van-188-cdgd-tg-tp-hcm-2023-phong-ngua-toi-pham-lien-quan-tin-dung-den.pdf Căn cứ theo đó, tại Công văn 188/CĐGD-TG, Công đoàn Ngành Giáo dục Thành phố đề nghị các đơn vị thực hiện nội dung sau: (1) Các Công đoàn cơ sở phối hợp cùng chính quyền đơn vị, cơ quan chức năng địa phương tuyên truyền bóc xóa các sản phẩm quảng cáo sai quy định...đặc biệt là các quảng cáo liên quan “tín dụng đen”. Tuyên truyền, vận động nhà giáo, người lao động tích cực tham gia phát hiện, tố giác các đối tượng thực hiện hành vi treo, dán, vẽ quảng cáo sai quy định. (2) Duy trì thực hiện thường xuyên, liên tục...tạo sự lan tỏa, sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của nhà giáo, người lao động tích cực phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan “tín dụng đen”. Xem bài viết liên quan: Nhận diện tín dụng đen và mức xử lý vi phạm (3) Ban Thường vụ Công đoàn Ngành Giáo dục Thành phố đề nghị các đơn vị thực hiện nội dung trên và báo cáo kết quả triển khai thực hiện (tích hợp vào báo cáo 06 tháng, 01 năm công tác phòng, chống tội phạm và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an Tổ quắc) về Công đoàn Ngành Giáo dục Thành phố (qua Ban Tuyên giáo). Xem chi tiết tại Công văn 188/CĐGD-TG ngày 13/7/2023. Xem và tải Công văn 188/CĐGD-TG https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2023/07/14/cong-van-188-cdgd-tg-tp-hcm-2023-phong-ngua-toi-pham-lien-quan-tin-dung-den.pdf Tham khảo: Tín dụng đen là gì? Căn cứ tại khoản 13 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định 03 loại nghiệp vụ của hoạt động ngân hàng bao gồm: nhận tiền gửi; cấp tín dụng; cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản. Đồng thời, khoản 14 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Thế nhưng, hiện nay, không có văn bản pháp luật nào quy định về khái niệm của tín dụng đen là gì. Tuy nhiên, trên thực tế, có thể hiểu tín dụng đen là một loại hình cho vay với lãi suất cao hơn quy định của pháp luật hiện hành. Theo đó, đối tượng cho vay loại hình này thường là các cá nhân hoặc tổ chức không có giấy phép kinh doanh hoạt động cho vay và không được pháp luật công nhận. Vì ở Việt Nam, chỉ các tổ chức tín dụng, ngân hàng mới được cấp phép hoạt động cho vay. Hoạt động này diễn ra phức tạp hơn khi các đối tượng hoạt động "tín dụng đen" chuyển hướng lợi dụng công nghệ, mạng xã hội mời chào, dụ dỗ người kinh doanh nhỏ lẻ, người lao động thu nhập thấp, công nhân, thanh thiếu niên... vay tiền. Các đối tượng lập doanh nghiệp để "núp bóng", cho vay trực tuyến, vay qua ứng dụng hoặc lập các tài khoản, hội nhóm trên mạng xã hội Zalo, Facebook... để len lỏi, tiếp cận, mời chào người có nhu cầu vay tiền, mà đặc biệt là người lao động. Xem bài viết liên quan: Nhận diện tín dụng đen và mức xử lý vi phạm
Vay tiền qua ứng dụng có được coi là tín dụng đen?
Theo cách hiểu thông thường thì “tín dụng đen” là hình thức cho vay vốn nhưng có lãi suất cao của cá nhân hoặc một tổ chức nào đó. Hiện nay pháp luật chưa có một định nghĩa chính thức nào về "tín dụng đen" nhưng việc vay tiền qua các ứng dụng cho vay tiền nhanh, tương tự vụ việc của chị bạn nó cũng là một hình thức của loại hình này và đang nở rộ từng ngày. Căn cứ Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015 quy định trách nhiệm trả nợ của bên vay: 1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. ... Như vậy, khi đã vay tiền thì người vay phải có trách nhiệm trả nợ, do đó, người vay phải thực hiện thanh toán đúng hạn theo thỏa thuận vay. Nếu chậm thanh toán thì ngoài tiền lãi người vay còn có thể bị phạt tiền do chậm thanh toán. Bản thân người vay đã sập bẫy tín dụng đen, với việc vay vốn đơn giản, thủ tục nhanh không cần xác minh thu nhập, chỉ cần liệt kê thông tin vài người thân, người vay đã có thể vay một khoản rất lớn từ những công ty tín dụng và những công ty này có thể gọi điện làm phiền đòi tiền từ người thân. Ở đây nghĩa vụ trả tiền là của người vay, không phải của cha mẹ hay bất kỳ ai được người vay đưa thông tin cho bên vay.
Nhận biết tín dụng đen và các hình phạt khi hoạt động tín dụng đen?
Những dấu hiệu nhận biết tín dụng đen? Hiện nay, tín dụng đen vẫn chưa được pháp luật quy định cụ thể khái niệm như thế nào là tín dụng đen. Tuy nhiên, thực tế có thể hiểu tín dụng đen là một hình thức cho vay tín dụng với lãi suất cao hơn quy định của pháp luật từ các tổ chức, cá nhân thực hiện các hoạt động cho vay tiền nhưng không đăng ký kinh doanh và không được sự cấp phép của nhà nước. Tín dụng đen hay còn gọi là cho vay nặng lãi có các dấu hiệu nhận biết sau đây: Về thủ tục cho vay: thủ tục rất đơn giản, có hoặc không có tài sản thế chấp vẫn vay được. Người vay chỉ cần chụp hình giấy tờ tùy thân gửi bên cho vay là hoàn tất thủ tục vay. Về lãi suất cho vay: Lãi suất cho vay vượt mức lãi suất theo quy định của pháp luật. Theo quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 về tội “ Cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự” thì: Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 5 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật Dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị phạt tiền từ 50 triệu đến 200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên thì bị phạt tiền 200 triệu đến 01 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm… Về hình thức cho vay: Các hợp đồng, giao dịch vay tiền thường được soạn thảo và ký nhận với nội dung giả tạo để che dấu mức lãi suất bất hợp pháp và tạo điều kiện cho chủ nợ dễ dàng khống chế con nợ để thu được nợ đồng thời cũng là ràng buộc pháp lý để khi con nợ không trả được thì chủ nợ có thể đề nghị cơ quan pháp luật xử lý bằng hình sự với con nợ. Hình thức thu hồi nợ: Khi đến hạn mà các con nợ không trả thì bên cho vay sẽ có các hình thức đòi nợ mang tính chất côn đồ như: thuê giang hồ đến tận nhà để quấy rối, khủng bố tinh thần hoặc nặng hơn là gây thương tích cho người khác để đòi được nợ. Ngoài ra, còn rất nhiều chiêu trò xâm phạm đến hình ảnh cá nhân như đăng giấy đòi nợ công khai lên mạng xã hội hoặc khung bố tin nhắn, cuộc gọi 24/24…. Hình phạt khi hoạt động tín dụng đen? Căn cứ Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) ,người phạm tội cho vay nặng lãi (tín dụng đen) bị xử lý như sau: - Cho vay trong giao dịch dân sự với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. - Phạm tội mà thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. - Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Theo đó, nếu thấy các quảng cáo hoặc lời mời gọi vay tiền nhanh chóng, đơn giản thì người dân nên cẩn thận và cảnh báo đến những người xung quanh
Nhận diện tín dụng đen và mức xử lý vi phạm
Tình trạng tín dụng đen xâm nhập vào môi trường lao động, doanh nghiệp ngày càng trở nên phức tạp. Hiện nay, người lao động và các cơ quan có thẩm quyền vô cùng lo lắng bởi đối tượng của hoạt động này thường nhắm vào người lao động có thu nhập không ổn định. Ngoài ra, còn có xu hướng lan rộng trong doanh nghiệp, thâm nhâp trong bộ phận người lao động mà đặc biệt là công nhân. Điều này không những ảnh hưởng đến trật tự xã hội mà còn gây ra sự khó khăn về mặt tài chính cho người lao động. Vậy cách để nhận diện tín dụng đen là gì và quy định xử phạt đối với các đối tượng hoạt động tín dụng đen như thế nào? Tín dụng đen là gì? Căn cứ tại khoản 13 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định 03 loại nghiệp vụ của hoạt động ngân hàng bao gồm: nhận tiền gửi; cấp tín dụng; cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản. Đồng thời, khoản 14 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 quy định cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Thế nhưng, hiện nay, không có văn bản pháp luật nào quy định về khái niệm của tín dụng đen là gì. Tuy nhiên, trên thực tế, có thể hiểu tín dụng đen là một loại hình cho vay với lãi suất cao hơn quy định của pháp luật hiện hành. Theo đó, đối tượng cho vay loại hình này thường là các cá nhân hoặc tổ chức không có giấy phép kinh doanh hoạt động cho vay và không được pháp luật công nhận. Vì ở Việt Nam, chỉ các tổ chức tín dụng, ngân hàng mới được cấp phép hoạt động cho vay. Hoạt động này diễn ra phức tạp hơn khi các đối tượng hoạt động "tín dụng đen" chuyển hướng lợi dụng công nghệ, mạng xã hội mời chào, dụ dỗ người kinh doanh nhỏ lẻ, người lao động thu nhập thấp, công nhân, thanh thiếu niên... vay tiền. Các đối tượng lập doanh nghiệp để "núp bóng", cho vay trực tuyến, vay qua ứng dụng hoặc lập các tài khoản, hội nhóm trên mạng xã hội Zalo, Facebook... để len lỏi, tiếp cận, mời chào người có nhu cầu vay tiền, mà đặc biệt là người lao động. Lãi suất của tín dụng đen Theo quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 về lãi suất quy định: Lãi suất vay do các bên thỏa thuận. Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay (tức là 1,66%/tháng), trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác… Nếu lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn 20%/năm thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực. Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất nêu trên (tức là 10%/năm; tương đương 0,83%/tháng) tại thời điểm trả nợ. Theo đó, những đối tượng cho vay nào có mức lãi suất cao hơn con số mà pháp luật dân sự quy định thì là hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen. Đồng thời Điều 91 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 cũng quy định về lãi suất cho vay như sau: - Tổ chức tín dụng được quyền ấn định và phải niêm yết công khai mức lãi suất huy động vốn, mức phí cung ứng dịch vụ trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng. - Tổ chức tín dụng và khách hàng có quyền thỏa thuận về lãi suất, phí cấp tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật. - Trong trường hợp hoạt động ngân hàng có diễn biến bất thường, để bảo đảm an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước có quyền quy định cơ chế xác định phí, lãi suất trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng. Như vậy, trong giao dịch dân sự, mức lãi suất cao nhất được quy định là 20%/năm. Tuy nhiên, trong quan hệ cho vay giữa các tổ chức tín dụng và khách hàng thì lãi suất giữa các bên là thỏa thuận, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 13 Thông tư 39/2016/TT-NHNN , cụ thể: Tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận về lãi suất cho vay theo cung cầu vốn thị trường, nhu cầu vay vốn và mức độ tín nhiệm của khách hàng, trừ trường hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có quy định về lãi suất cho vay tối đa tại khoản 2 Điều 13 Thông tư 39/2016/TT-NHNN . Xử phạt đối với hoạt động tín dụng đen Phạt vi phạm hành chính Căn cứ tại điểm đ khoản 4 Điều 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định phạt vi phạm như sau: Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự. Như vậy tại điểm đ quy định lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 sự sẽ chịu phạt vi phạm phạt tiền từ 10-20 triệu đồng. Ngoài ra tại điểm a khoản 7 Điều 12 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì vi phạm sẽ phải buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được đối với hành vi cho vay lãi vượt mức quy định. Truy cứu trách nhiệm hình sự Căn cứ tại Điều 201 Bộ luật Dân sự 2015 được sửa đổi bởi điểm i khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội cho vay nặng lãi như sau: - Đối tượng nào mà cho vay với mức lãi suất gấp 5 lần trở lên so với mức quy định tại Bộ luật dân sự tức là 100% mức lãi suất thu lợi bất chính từ 30-100 triệu đồng hoặc dưới 30 triệu nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. - Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200 triệu-1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. - Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm.
Cảnh báo biến tướng của cho vay “tín dụng đen” với lãi suất 1.600 %/năm
Vừa qua, Cục Cảnh sát hình sự Bộ Công an đã phối hợp, chỉ đạo Phòng Cảnh sát hình sự Công an Thành phố Hồ Chí Minh điều tra vụ án “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự” do các đối tượng người Trung Quốc cùng đồng bọn thực hiện tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố trên cả nước. Điều đáng chú ý trong vụ án này là các đối tượng đã cho người dân vay với lãi suất 4,4 %/ngày, tương đương 1.600 %/năm; tất cả các giao dịch của người vay và người cho vay tiền đều được thực hiện thông qua mạng internet và điện thoại di động. Khi người vay không trả nợ đúng hạn sẽ bị các đối tượng gọi điện đến số điện thoại của người thân quen trong danh bạ của người vay tiền nhục mạ, hạ uy tín, gây sức ép, buộc người vay tiền phải trả nợ. Đây là thủ đoạn hoàn toàn mới, tinh vi, là biến tướng của loại tội phạm cho vay “tín dụng đen”, cần được tập trung ngăn chặn trong thời gian tới. Theo đó, thủ đoạn của các đối tượng phạm tội là: Một số đối tượng người nước ngoài lập công ty tài chính, thuê người đứng tên giấy phép kinh doanh, đại diện pháp luật, tạo ra ứng dụng để cho vay tiền trực tuyến (thường gọi là App); điển hình như ứng dụng “Vaytocdo”, “Moreloan”, “VD online” vừa bị lực lượng Công an triệt phá. Khi khách có nhu cầu vay tiền thì phải tải một trong ba ứng dụng trên về máy điện thoại di động của mình. Để được cho vay, người vay phải điền đầy đủ các thông tin cá nhân, cung cấp hình ảnh chứng minh thư nhân dân hoặc căn cước công dân, số tài khoản ngân hàng; bắt buộc phải chọn mục “Đồng ý” trong hợp đồng cho vay điện tử, trong đó có điều khoản “người vay đồng ý cho ứng dụng truy cập danh bạ trên máy điện thoại di động”. Sau khi người vay hoàn tất việc tạo tài khoản, ứng dụng sẽ tự động báo về hệ thống và có nhân viên của bộ phận cho vay tiếp nhận, liên lạc điện thoại với người vay để thu thập thêm thông tin, kiểm tra lại thông tin đã đăng ký trên App. Nếu người vay thỏa mãn điều kiện vay tiền, người cho vay và người vay không cần gặp mặt mà chỉ cần vài phút đồng hồ, hệ thống tài khoản của Công ty cho vay sẽ tự động chuyển tiền vay cho khách hàng bằng số tài khoản ngân hàng đã kê khai trước đó. Đối với khách hàng vay qua ứng dụng “Vaytocdo” thì người vay lần đầu chỉ được vay 1.700.000 đồng nhưng thực tế nhận về chỉ là 1.428.000 đồng, còn Công ty sẽ thu 272.000 đồng tiền phí dịch vụ. Trong 8 ngày người vay phải trả 2.040.000 đồng (trong đó, 1.700.000 đồng tiền gốc và 340.000 tiền lãi 8 ngày). Nếu khách vay trả chậm sẽ bị phạt 102.000 đồng/ngày. Đối với khách hàng vay qua ứng dụng “Moreloan” và “VD online” thì người vay lần đầu được duyệt vay số tiền là 1.500.000 đồng, nhưng thực tế người vay chỉ được nhận 900.000 đồng, còn 600.000 đồng là tiền phí dịch vụ và tiền lãi trong 7 ngày. Sau 7 ngày, người vay phải trả tiền gốc vay là 1.500.000 đồng. Nếu người vay tiền trả chậm 01 ngày sẽ bị phạt từ 2 % đến 5 %/ngày. Nếu người vay trả nợ đúng hạn, có uy tín thì lần vay sau, nhân viên Công ty sẽ duyệt cho người vay số tiền cao hơn từ cấp độ 01 đến cấp độ 07 (mỗi cấp độ gọi là 01 App), với số tiền tối đa được vay là 2.750.000 đồng. Tuy nhiên, sau một thời gian, mỗi người có thể vay nhiều App khác nhau cùng lúc, để có thể vay được số tiền mình có nhu cầu vay. Như vậy, với hình thức cho vay nêu trên, các đối tượng đã cho vay với lãi suất 4,4 %/ngày, tương đương 30,8 %/tuần, 132 %/tháng và 1.600 %/năm. Khi đến gần thời hạn trả nợ, nhân viên bộ phận thu hồi nợ của Công ty cho vay sẽ điện thoại nhắc nhở người vay phải trả nợ đúng hạn. Nếu đến hạn trả nợ mà người vay chậm trả, thì nhân viên thu hồi nợ sẽ liên tục điện thoại cho người vay để đòi nợ. Nếu sau vài ngày, người vay vẫn không trả được số tiền nợ và không đạt được thỏa thuận trả lãi với bên cho vay, các nhân viên thu hồi nợ sẽ điện thoại “khủng bố” cho tất cả những người trong danh bạ điện thoại của người vay (gồm gia đình, bạn bè, đồng nghiệp...) nhằm đe dọa, chửi bới và yêu cầu những người quen biết với người vay tiền phải tác động đến người vay tiền phải chuyển tiền trả nợ cho chúng. Cơ quan Công an xác định từ tháng 04/2019 đến khi bị phát hiện, ngăn chặn, xử lý, đã có khoảng 60.000 giao dịch vay tiền qua 03 ứng dụng nói trên; với tổng số tiền các đối tượng cho vay vào khoảng 100 tỷ đồng. Đây là hoạt động “tín dụng đen” sử dụng công nghệ cao, ẩn dưới dạng cho vay trực tuyến, với lãi suất rất cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả người vay và người cho vay. Bộ Công an cảnh báo đến người dân về thủ đoạn cho vay lãi nặng mới xuất hiện này. Đồng thời, khuyến cáo người dân khi gặp khó khăn về tài chính, hãy tìm đến các ban, ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương hoặc trực tiếp đến các tổ chức tín dụng, ngân hàng tin cậy để được hỗ trợ; cảnh giác cao với vay tiền qua các ứng dụng (app, web) trên mạng internet. Ban Biên tập Cổng thông tin điện tử Bộ Công an
Hiểm họa từ vay tiền qua ứng dụng
Hiện nay, các ứng dụng cho vay tiền trực tuyến phát triển rầm rộ và thu hút nhiều người tham gia. Chỉ cần có điện thoại thông minh là có thể dễ dàng tải các ứng dụng này về sử dụng. Cách thức sử dụng cũng hết sức đơn giản, chỉ cần cung cấp thông tin cá nhân, thông tin một số giấy tờ như hộ khẩu, bằng lái xe, chứng minh nhân dân, số tài khoản ngân hàng, ảnh cá nhân là đã có thể vay tiền mà không cần gặp mặt cũng như chứng từ nào cả. Do đó, những ứng dụng này thường đánh đúng tâm lý của người sử dụng là cần tiền, không muốn thủ tục rườm rà. Từ đó, thu lợi bất chính. Điều mà nhiều người quan tâm khi vay tiền chắc chắn là lãi suất cho vay. Đối với vay tiền ứng dụng, thông thường trc khi đăng ký thông tin thì lãi suất mà ứng dụng thông báo là tương đối thấp, thậm chí thấp hơn lãi suất ngân hàng nên dễ đánh lừa người khác. Nhưng chỉ khi thực hiện xong tất cả các bước vay cần làm trên ứng dụng thì lãi suất thực tế mới xuất hiện hoặc số tiền thực nhận sẽ thấp hơn số tiền vay với lý do khấu trừ phí dịch vụ, phí bảo hiểm ..... Tính tất cả chi phí thì lãi suất thực tế có thể cao hơn rất nhiều lần so với lãi suất ngân hàng. Thậm chí có những ứng dụng lãi suất có thể lên đến 600-700%/năm nếu tính thêm tiền phạt chậm trả. Giao diện một app cho vay (theo báo Tuổi trẻ) Tương tự như cho vay tín dụng đen, nếu bên vay trả nợ không đúng hạn thì sẽ gặp những rắc rối khôn lường. Người đứng sau những ứng dụng này sẽ dùng đủ mọi thủ đoạn để đòi tiền như gọi điện hăm dọa, đăng thông tin cá nhân lên mạng xã hội gắn thêm mác lừa đảo cho người vay hay dùng vũ lực nếu các biện pháp trên không hiệu quả vì mọi thông tin cá nhân của người vay bọn chúng đều nắm rõ. Có thể nói vay tiền qua ứng dụng đã có những biến tướng theo hình thức tín dụng đen vì vậy cần có biện pháp quản lý thích hợp cũng như xử lý nghiêm những ứng dụng hoạt động có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Theo quy định tại Khoản 1 Điều 468 BLDS 2015 thì mức lãi suất do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay. Người cho vay nặng lãi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về "Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự" theo quy định tại Điều 201 Bộ luật hình sự 2015 được sửa đổi bởi Khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật hình sự 2017 với mức xử phạt cao nhất là 03 năm tù. Ngoài ra, việc sử dụng trái phép hình ảnh của người khác để bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người đó còn có thể bị truy cứu về "Tội làm nhục người khác" được quy định tại Điều 155 BLHS 2015.
Khó xử lý hình sự những tổ chức "tín dụng đen"
Trong thời gian cần đây, lực lượng Công an trên cả nước mở chiến dịch đánh phá các tổ chức tín dụng đen, cho vay nặng lãi. Trước đó, với những loạt bài được đăng trên báo Pháp luật TP.HCM, báo Người lao động, mọi ngời có thể hình dung được những thủ đoạn tinh vi của các tổ chức này nhằm đưa “con mồi” vào bẫy với những mức vay lợi nhuật “chém cổ” khách hàng. Các tổ chức tín dụng đen này không những vi phạm quy định về lãi vay của BLDS 2015, có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự với tội cho vay nặng lãi theo quy định của BLHS 2015 sửa đổi bổ sung 2017 mà còn có khả năng và nguy cơ tiềm tàng những hành vi phạm tội khác như gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt tài sản thậm chí là cướp tài sản gây ảnh hưởng đến trật tự chung của xã hội. Việc xác định hành vi cho vay với lãi cao hơn quy định khi có tranh chấp dân sự tại Tòa thì không có gì khó khăn, tuy nhiên để xử lý hình sự những đối tượng, tổ chức này thì trong thực tế gặp nhiều khó khăn. Phó trưởng phòng 1 VKSND Tp. Hà Nội, ông Đỗ Minh Tuấn đã chia sẻ. Điều 201 Bộ luật hình sự 2015 quy định về tội cho vay nặng lãi, theo đó cấu thành cơ bản của tội này là "...lãi suất cao gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng... ". Theo ông Tuấn, điều luật quy định như trên có nhiều cách hiểu và áp dụng khác nhau dẫn đến chưa có sự thống nhất ở các địa phương khi HĐTP chưa có hướng dẫn cụ thể ở trường hợp này. Tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự của BLHS năm 2015 được xếp ở nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà cụ thể là trật tự trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ. Người phạm tội dùng tiền để kinh doanh bất hợp pháp. Hành vi cho người khác vay tiền dưới nhiều hình thức khác nhau như: Vay, mượn hoặc ký nợ, thông qua hình thức hợp đồng viết hoặc thỏa thuận bằng miệng với mức lãi suất vi phạm quy định. Cụ thể: Khoản 1 của Điều 201 BLHS 2015 quy định cấu thành cơ bản của loại tội này là: "Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất cao gấp năm lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lời bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm..." Như vậy, theo quy định trên thì người cho người khác vay với lãi suất cao với mức lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự. Trong đó, Khoản 1 Điều 468 BLDS 2015 quy định các bên có thỏa thuận về lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản vay. Ngoài điều kiện về lãi xuất, hành vi phạm tội trên còn phải có đủ một trong các điều kiện sau: Một là, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng; hai là, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này nhưng trong thời hạn là mười hai tháng; ba là, đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm. Đối với các điều kiện "đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm", thì quy định của pháp luật rõ ràng, cách hiểu đều thống nhất. Riêng điều kiện thu lợi bất chính thì còn cách hiểu thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên chưa được thống nhất. Trên thực tế, khi chứng minh số tiền thu lợi để xử lý đối tượng cho vay nặng lãi, các đối tượng cho vay thường dùng các thủ đoạn tinh vi để trốn tránh, lách luật như: Hợp đồng vay nợ không ghi thỏa thuận về lãi suất, bên cho vay khâu trừ luôn tiền lãi và gộp cả lãi và gốc thành số tiền nợ ghi trong hợp đồng, vì vậy khó khăn trong việc xác định lãi xuất vi phạm quy định và số tiền thu lợi bất chính để xử lý; hoặc bên cho vay yêu cầu người vay viết giấy vay nhận tiền với số lượng tiền từ 10 triệu đồng đến dưới 30 triệu đồng, thời gian phải thanh toán tiền vay từ 30 ngày đến 40 ngày, giấy viết không ghi mức lãi suất mà mức lãi suất các bên thỏa thuận bằng miệng với mức 05 nghìn đồng/01 triệu đồng/01 ngày; trường hợp cho vay số lượng tiền lớn thì thời gian thanh toán không nhiều ngày. Trong khi đó điều kiện để cấu thành tội phải là thu lời bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng, do vậy số tiền thu lợi bất chính đều dưới 30 triệu. Mặt khác cách hiểu quy định thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng có nhiều quan điểm khác nhau: Quan điểm thứ nhất cho rằng số tiền thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên là số tiền này được tính của tất cả các hợp đồng cho vay cộng lại để làm căn cứ khởi tố, truy tố và xét xử, không được trừ phần tiền thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay. Quan điểm thứ hai cho rằng số tiền thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên được tính trên cơ sở tiền thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay và được tính trên từng hợp đồng vay để xác định cấu thành tội phạm. Quan điểm thứ ba cho số tiền thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên được tính trên cơ sở đã trừ phần thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay được pháp luật bảo vệ và được tính trên từng hợp đồng vay để xác định cấu thành tội phạm, không được tính trên tổng các hợp đồng vay để xác định cấu thành tội. Bởi lẽ trong khi áp dụng pháp luật người tiến hành tố tụng có thể được áp dụng biện pháp tương tự, như xác định cấu thành cơ bản của tội Trộm cắp tài sản, tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (trường hợp chưa có tiền sự, tiền án về hành vi chiếm đoạt tài sản) mà tài sản trộm cắp, tài sản lừa đảo phải có giá trị từ 02 triệu đồng trở lên. Đối với lần trộm cắp tài sản, lần lừa đảo chiếm đoạt tài sản trị giá dưới 02 triệu đồng thì không cấu thành tội. Thực tế hiện chưa có hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hoặc hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ của Quốc hội nên việc áp dụng xử lý đối với loại tội này gặp nhiều vướng mắc. Theo quan điểm của tác giả, khi xác định hành vi cho vay lãi có cấu thành tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự hay không thì phải dựa trên căn cứ số tiền thu lợi bất chính của từng hợp đồng vay sau khi đã được trừ phần thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay được pháp luật bảo vệ để làm căn cứ xác định cấu thành tội; không được tính số tiền thu lợi bất chính trên tổng số các hợp đồng cho vay; cần phải áp dụng biện pháp tương tự về cách tính từng lần như tội trộm cắp tài sản hoặc tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Để đáp ứng đòi hỏi thực tiễn của xã hội, kịp thời ngăn ngừa hành vi cho vay nặng lãi và thống nhất trong việc áp dụng pháp luật, giúp địa phương tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong việc xử lý hành vi cho vay nặng lãi. Đề nghị các cơ quan pháp luật Trung ương có văn bản đề nghị Ủy ban Thường vụ của Quốc hội, Hội đồng Thẩm phán TAND cao sớm có văn bản hướng dẫn việc áp dụng pháp luật đối với tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo hướng: Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất cao gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng, tiền thu lợi bất chính của từng hợp đồng vay sau khi đã được trừ phần thu lợi từ 20% của giá trị tài sản vay được pháp luật bảo vệ để làm căn cứ xác định phạm tội hay không phạm tội; Trên đây là một số vướng mắc và quan điểm giải quyết trong việc áp dụng đối với tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp, trao đổi của bạn đọc và đồng nghiệp.
Vỡ tín dụng đen: người cho vay dính phải hai tội
Thời gian gần đây, nhiều vụ vỡ nợ tín dụng đen lên đến hàng trăm tỷ đồng gây bàng hoàng dư luận. Với chiêu thức huy động vốn với lãi suất cao, rồi sau đó tuyên bố vỡ hụi hoặc bỏ trốn. Để rồi chuyện đau lòng xảy ra: chủ nợ mất trắng thậm chí trở thành con nợ (vì nhiều người huy động vốn từ bạn bè, người thân … để cho tín dụng đen vay lại với lãi suất cao), và sau đó là cả những hệ lụy kéo theo. Tất cả đều do lòng tham và sự coi thường pháp luật sinh ra. Ngay từ đầu chủ tín dụng đen đã thể hiện rõ lòng tham và coi thường pháp luật bằng ý đồ chiếm đoạt tài sản của người khác bằng trò gian dối “lãi suất cao”. Bởi một khi huy động vốn với lãi suất cao ngất ngưởng thì chẳng có cách nào để tạo ra một giá trị tăng thêm đủ để trả lại số vốn đã huy động. Còn người cho vay thì bị lòng tham che mờ lý trí nên sẵn sàng đưa tiền cho chủ tín dụng đen để nhận về tờ giấy "bảo đảm" như không có gì. * Vậy ai là người có tội trong những vụ vỡ tín dụng đen này? Chủ tín dụng đen tội gì thì mọi người cũng biết, còn người cho vay trong trường hợp này dính phải hai tội là “tội nghiệp” và “tội cho vay nặng lãi”. Điều 476. Bộ luật Dân sự 2005 1. Lãi suất vay do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng. Điều 163. Bộ luật Hình sự 1999 1. Người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ mười lần trở lên có tính chất chuyên bóc lột, thì bị phạt tiền từ một lần đến mười lần số tiền lãi hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến một năm. 2. Phạm tội thu lợi bất chính lớn thì bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. 3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ một lần đến năm lần số lợi bất chính, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.