Gen Y, Gen Z, Gen Alpha là những người sinh từ năm nào đến năm nào?
Ngày nay ta thường nghe nói đến Gen Y, Gen Z, Gen Alpha như để phân biệt các thế hệ theo độ tuổi. Vậy, nếu chính xác thì Gen Y, Gen Z, Gen Alpha là những người sinh từ năm nào đến năm nào? Gen Y, Gen Z, Gen Alpha là những người sinh từ năm nào đến năm nào? Gen Y, Gen Z, Gen Alpha là tên gọi của các thế hệ con người. Mỗi thế hệ trải qua những sự kiện lịch sử, xã hội và công nghệ khác nhau, ảnh hưởng đến cách họ suy nghĩ và hành xử. Việc phân loại các thế hệ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về xã hội, từ đó sẽ có những định hướng hợp lý trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Hiện nay, các thế hệ Gen Y, Gen Z, Gen Alpha được chia theo năm sinh như sau: Gen Y: Đây là nhóm người sinh ra từ giữa những năm 1981 đến 1996, thường được gọi là Millennials. Họ trải qua sự bùng nổ công nghệ và xã hội trong thời gian này. Gen Z: Bao gồm những người sinh ra từ năm 1997 đến 2009. Gen Z được sinh ra trong thời đại Internet phát triển mạnh mẽ và có tư duy mở hơn. Gen Alpha: Đây là thế hệ tiếp theo, gồm những người sinh từ năm 2010 đến 2025, thường là con cái của Gen Y và Gen Z. Theo đó, hiện nay thế hệ trẻ nhất là gen Alpha và họ thường là con của thế hệ Gen Y và Gen Z. Người sử dụng lao động có được từ chối tuyển dụng Gen Z vào làm việc không? Hiện nay một số người sinh ở giai đoạn đầu Gen Z đã bước vào độ tuổi đi làm theo quy định. Vậy, người lao động có được từ chối tuyển dụng Gen Z vào làm việc dù cho họ đã đủ tuổi không? Theo khoản 8 Điều 3 Bộ luật lao động 2019 quy định: - Phân biệt đối xử trong lao động là hành vi phân biệt, loại trừ hoặc ưu tiên dựa trên chủng tộc, màu da, nguồn gốc quốc gia hoặc nguồn gốc xã hội, dân tộc, giới tính, độ tuổi, tình trạng thai sản, tình trạng hôn nhân, tôn giáo, tín ngưỡng, chính kiến, khuyết tật, trách nhiệm gia đình hoặc trên cơ sở tình trạng nhiễm HIV hoặc vì lý do thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn, tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp có tác động làm ảnh hưởng đến bình đẳng về cơ hội việc làm hoặc nghề nghiệp. - Việc phân biệt, loại trừ hoặc ưu tiên xuất phát từ yêu cầu đặc thù của công việc và các hành vi duy trì, bảo vệ việc làm cho người lao động dễ bị tổn thương thì không bị xem là phân biệt đối xử. Theo điểm a khoản 1 Điều 5 Bộ luật lao động 2019 thì một trong các quyền của người lao động là làm việc; tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc, nghề nghiệp, học nghề, nâng cao trình độ nghề nghiệp; không bị phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Đồng thời, theo khoản 1 Điều 8 Bộ luật lao động 2019 thì một trong những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động là phân biệt đối xử trong lao động. Như vậy, việc từ chối tuyển dụng Gen Z có thể xem là phân biệt đối xử trong lao động. Theo đó, người lao động sử dụng lao động không được từ chối tuyển dụng Gen Z vào làm việc khi không xuất phát từ yêu cầu đặc thù của công việc và các hành vi duy trì, bảo vệ việc làm cho người lao động dễ bị tổn thương. Người sử dụng lao động từ chối tuyển dụng Gen Z có bị phạt không? Theo điểm a khoản 2 Điều 8 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định về vi phạm về tuyển dụng, quản lý lao động, trong đó: Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây: - Phân biệt đối xử trong lao động trừ các hành vi phân biệt đối xử quy định tại điểm d khoản 1 Điều 13, khoản 2 Điều 23, khoản 1 Điều 36 và khoản 2 Điều 37 Nghị định 12/2022/NĐ-CP; - Sử dụng lao động chưa qua đào tạo hoặc chưa có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia đối với nghề, công việc phải sử dụng lao động đã được đào tạo hoặc phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia; - Không báo cáo tình hình thay đổi về lao động theo quy định; - Không lập sổ quản lý lao động hoặc lập sổ quản lý lao động không đúng thời hạn hoặc không đảm bảo các nội dung cơ bản theo quy định pháp luật. Đồng thời, theo khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP mức xử phạt này chỉ áp dụng cho cá nhân, trường hợp tổ chức có cùng hành vi vi phạm sẽ có mức xử phạt gấp 2 lần mức xử phạt cá nhân. Như vậy, người sử dụng lao động từ chối tuyển dụng Gen Z mà thuộc trường hợp là phân biệt đối xử trong lao động thì sẽ bị phạt từ 5 - 10 triệu đồng đối với cá nhân và 10 - 20 triệu đồng đối với tổ chức.
Gen Z là gì? Gen Z đã đủ tuổi vị thành niên chưa?
Trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Gen Z ngày càng năng động, sáng tạo và thông minh. Vậy Gen Z là gì? Và Gen Z có được xem là người đã đủ tuổi vị thành niên chưa? Câu hỏi của Quân (Long An). 1. Gen Z là gì? Gen Z là một thuật ngữ viết tắt của Generation Z, được sử dụng để chỉ đến nhóm người sinh ra giữa thế hệ Millennials và thế hệ Alpha. Nói một cách đơn giản, Gen Z là cách gọi những người có năm sinh trong khoảng từ 1997 đến 2012. Vào tháng 9 năm 2000, thuật ngữ thế hệ Z xuất hiện đầu tiên trong một bài báo. Hầu hết các thành viên của Thế hệ Z sinh ra trong thời kỳ bùng nổ công nghệ và Internet, vì vậy, họ đã tiếp xúc với các thiết bị di động từ khi còn nhỏ. Họ dễ dàng tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng thông qua việc sử dụng mạng xã hội như Facebook, Google, YouTube, Instagram và nhiều nền tảng khác. Thuật ngữ “Gen Z” trên Facebook hiện nay thường được sử dụng để chỉ những người sinh ra từ năm 1997 đến 2012. Điều này tương đương với những người ở độ tuổi từ 12 đến 27 vào năm 2024. Đây là một thế hệ trẻ mà nhiều người vẫn đang theo học tại trường hoặc vừa mới tốt nghiệp và bắt đầu bước vào thị trường làm việc. 2. Gen Z đã đủ tuổi vị thành niên chưa? Căn cứ Điều 1 Luật Trẻ em 2016 quy định về trẻ em là người dưới 16 tuổi. Đồng thời, khoản 1 Điều 20 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người thành niên là người từ đủ mười tám tuổi trở lên. Và theo khoản 1 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi. Như vậy, hiện nay pháp luật Việt Nam không có quy định cụ thể như thế nào là tuổi vị thành niên và chưa vị thành niên. Chỉ có quy định về người chưa thành niên là người dưới 18 tuổi và người thành niên là từ đủ 18 tuổi trở lên. Tuy nhiên một thông tin có thể tham khảo là tổ chức Y tế Thế giới (WHO) quy định lứa tuổi 10 - 19 tuổi là độ tuổi vị thành niên. Gen Z là cách gọi những người có năm sinh trong khoảng từ 1997 đến 2012. Tính đến năm 2024 thì Gen Z sẽ vào khoảng từ 12 tuổi đến 27 tuổi. Như vậy, Gen Z sinh trong khoảng từ năm 1997 đến năm 2006 (từ 18 đến 27 tuổi) thì được xem là người thành niên. 3. Gen Z chưa thành niên có được đi làm không? Căn cứ quy định tại Điều 143 Bộ luật Lao động 2019 về lao động chưa thành niên thì lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi: - Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được làm công việc hoặc làm việc ở nơi làm việc quy định tại Điều 147 Bộ luật Lao động 2019. - Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi chỉ được làm công việc nhẹ theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành. - Người chưa đủ 13 tuổi chỉ được làm các công việc theo quy định tại khoản 3 Điều 145 Bộ luật Lao động 2019. Và theo quy định tại Điều 144 Bộ luật Lao động 2019 về nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên thì: - Lao động chưa thành niên chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách. - Người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động. - Khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ; lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu. - Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề. Như vậy, Gen Z chưa thành niên vẫn được đi làm, tuy nhiên sẽ chỉ được làm những công việc mà pháp luật cho phép với đối tượng lao động chưa đủ 18 tuổi.
Gen Z: một thế hệ sáng tạo trong môi trường luật
Luật là một lĩnh vực mà nhiều người nghĩ đến được xem là khô khan và nhàm chán. Ngành nghề này cũng kén chọn những người có thể gắn bó dài lâu được với nó vì thế hệ trẻ thường không thích những gì lặp đi lặp lại và ít năng động. Tuy nhiên, khi bạn muốn làm một thứ gì đó thì chắc chắn nó sẽ mang đến nhiều điều thú vị cho bạn, điều này phụ thuộc vào suy nghĩ và tư duy sáng tạo của chúng ta. Ví dụ như trong hình sự nếu bạn cố ý giết một ai đó thì bạn phạm tội giết người, nếu bạn cố ý đánh ai đó thì bạn phạm tội cố ý gây thương tích hoặc nếu đó chỉ là vô ý thì đó là tội ngộ sát. Mọi thứ sẽ được định đoạt vào ý chí và động cơ của chủ thể trong thời điểm đó. Những gì bạn thấy sau những kết án của cáo trạng thực tế chỉ là một phần bề nổi của của pháp luật mà người chưa học luật và làm luật có thể nhìn thấy. Dù vậy, đây vẫn là một ngành nghề khó theo đuổi bởi vì tính chất của nó vẫn được duy trì theo một quy củ. Trong khi đó, thế hệ Gen Z (là những người sinh năm 1995 - năm 2012) thường là những người với độ tuổi trẻ dần trở thành lực lượng lao động chính trong thời đại mới với độ trẻ, sáng tạo và tư duy đổi mới. Câu hỏi đặt ra liệu thế hệ này có phù hợp với ngành luật và cả hai có kết hợp được hay không? Tìm hiểu bản thân Hiểu được chính mình là hiểu được tất cả và chiến thắng chính mình là chiến thắng vĩ đại nhất. Vì vậy, đặc biệt là thế hệ người trẻ, họ cần biết định hướng của bản thân, nếu xác định năng lực của bản thân có những điểm yếu, điểm mạnh gì thì khi đó bạn có thể xác định được mình có phù hợp với ngành luật hay không. Tranh việc cảm xúc bị đặt theo những ý kiến của người khác như gia đình, bạn bè hay do phim ảnh,... Thế hệ trẻ hiện nay đã biết chọn lọc và họ quan tâm đến những gì phù hợp và mang lại lợi ích cho họ. Một số nghiên cứu và thống kê cho thấy thế hệ Gen Z hiện nay rất ít quan tâm đến tin tức, thời sự không phải vì họ không muốn cập nhật tin tức mà họ đã có những cách nhìn khác về các chủ đề mà họ nhìn nhận. Vì thế, ngành luật đã không còn được thần tượng hóa hay có những thông tin tiêu cực về ngành nghề được xem là khó “kiếm cơm” này. Việc quyết định theo đuổi nó hay không là ở mỗi bản thân của từng người nhận thức được. Ngành luật được hiểu thế nào và học luật ở đâu? Để giải thích được thuật ngữ “ngành luật” thì đây là cụm từ có nghĩa khá rộng và là một phần trong hệ thống pháp luật. Trong đó, các quy định pháp luật điều chỉnh một số loại quan hệ xã hội có cùng tính chất, nội dung thuộc lĩnh vực đời sống xã hội nhất định và ngành luật sẽ là chủ thể thực hiện và sử dụng pháp luật áp dụng vào đời sống xã hội. Hầu như tất cả các ngành nghề hiện nay đều cần đến luật qua đó mở rộng cơ hội việc làm rất cao. Để bắt đầu làm luật bạn cần phải học luật tùy thuộc vào mỗi chuyên ngành mà bạn sẽ được trang bị kiến thức khác nhau. So với thời gian trước có rất ít cơ sở và địa điểm dạy luật cho người học, không những thế số lượng chuyên ngành cũng khá ít so với hiện nay. Thế hệ Gen Z hiện nay có quyền lựa chọn vào những ngôi trường mà mình theo đuổi tùy theo năng lực của mình. Hiện nay có khá nhiều trường trên cả nước đào tạo ngành luật cụ thể như Đại học Luật Hà Nội, Đại học Luật TP HCM, Khoa Luật – Đại học QG Hà Nội, Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Luật Huế,... Hay đặc biệt là Học Viện Tòa án và Đại học Kiểm sát. Với mỗi ngôi trường là một tư duy luật học và phát triển nhân tài khác nhau nhưng kiến thức và vận dụng sẽ tùy thuộc vào sự cảm nhận của sinh viên. Hành trang kỹ năng cho Gen Z Phương châm vừa học và thực hành mới có thể tiếp thu được kiến thức tốt nhất vẫn luôn luôn đúng. Ngành luật không chỉ đọc những con chữ khô khan mà bạn phải biết vận dụng từng điều khoản đó và thực tế sẽ được áp dụng ra sao, với đối tượng nào và trong trường hợp nào. Điều này đòi hỏi người học không những có sự cần mẫn đọc luật và cập nhật pháp luật thường xuyên mà còn phải biết áp dụng và tư duy kiến thức vào thực tế. Đối với sinh viên còn đang trên ghế nhà trường thì các “phiên tòa giả định” hay câu lạc bộ pháp lý hoặc các buổi trao đổi pháp lý, các cuộc thi pháp lý diễn ra tại trường là một hoạt động không thể bỏ qua cho các sinh viên. Bạn được đứng trước đám đông và thể hiện kỹ năng của mình trước khi ra thực chiến sau này. Ban đầu sinh viên sẽ được học các môn học đại cương, cơ bản nhất về hệ thống pháp luật (Lý luận nhà nước và pháp luật, logic học, Hiến pháp,...) để sinh viên có thể nắm được kiến thức cơ bản từng bước tiếp thu và chuẩn bị làm quen với các môn học chuyên ngành về sau. Các sinh viên ban đầu đã xác định được cho mình một định hướng sẵn về ngành học của mình vì thế sau năm đầu sinh viên sẽ bắt đầu bước vào chuyên ngành đó (luật dân sự, luật hình sự, luật thương mại, luật hành chính, luật quốc tế, quản trị luật và các chuyên ngành khác). Sinh viên từ những năm chuyên môn trở đi nên chuẩn bị và sắp xếp một thời gian hợp lý để có thể thực tập lấy kinh nghiệm ứng dụng kiến thức vào thực tiễn cũng như từ kinh nghiệm đi làm có thể hiểu sâu hơn khi học. Đa dạng vị trí tiềm năng Như đã nói thế hệ trẻ sẽ cảm thấy nhàm chán khi nghĩ đến luật là làm việc cho các cơ quan nhà nước hoặc trở thành luật sư tranh tụng. Đây cũng là suy nghĩ của đại đa số mọi người khi nhìn nhận về nghề làm luật, luật sư chỉ là một trong số các vị trí nổi bật khi nhắc đến làm luật. Luật sư cũng là một vị trí ước mơ của đa số người theo nghề luật, tuy nhiên các sinh viên khi tốt nghiệp đại học mà không thuộc các trường Tòa án hay Kiểm sát thì chỉ mới là cử nhân luật. Cử nhân luật vừa là lợi thế vừa là thách thức đối với người tốt nghiệp đại học luật. Lợi thế ở đây là họ có thể xác định lựa chọn được con đường tiếp theo mà học đi là đâu. Có thể là học tiếp các chứng chỉ hành nghề như luật sư, công chứng viên, thừa phát lại,... Nếu theo con đường học thuật thì có thể học tiếp đến thạc sĩ và chuyển hướng sang con đường giảng dạy. Trường hợp bạn là người thích làm việc trong cơ quan nhà nước thì có thể thi công chức tại nhiều cơ quan khác nhau như Tòa án, Viện Kiểm sát. Thách thức ở đây là để có một sự nghiệp vững vàng và thành công bạn cần phải kiên trì vì thời gian đến đó sẽ hơi xa so với các kỹ sư, bác sĩ mới ra trường. Pháp chế doanh nghiệp và content pháp lý, hay còn được gọi là shipper pháp lý. Đây chắc hẳn là một công việc mà nhiều thế hệ trẻ quan tâm hơn hết vì bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần một ban pháp chế trong công ty của mình. Đối với các chuyên viên content pháp lý họ là người được thuê để viết các bài viết giải đáp thắc mắc trong cuộc sống mà chịu sự ảnh hưởng của pháp luật. Cả hai nghề này có một điểm chung là có thể làm cộng tác viên cho doanh nghiệp khá phù hợp với thế hệ trẻ. Có thể giúp họ sắp xếp được thời gian và làm được nhiều việc khác hơn, mọi thứ có thể thông qua môi trường internet và ít bị ràng buộc bởi các quy định hay văn hóa công sở. Việc kết hợp với kỹ thuật công nghệ hiện nay người học luật, làm luật chỉ cần có công nghệ internet thì đã có thể nắm bắt và cập nhật được hệ thống văn bản pháp luật và ứng dụng công việc vào các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Tiktok,... Điều này sẽ đưa pháp luật đến gần với người dân hơn, thế hệ Gen Z cần phải tư duy công việc sao cho phù hợp với sự phát triển của thời đại. Tính chất của người làm luật là kinh nghiệm, có thể bạn xuất phát điểm chậm hơn người khác lương khởi điểm không cao bằng các ngành khác khi mới ra trường tuy nhiên dựa vào khả năng và số năm kinh nghiệm sẽ đánh giá kĩ năng của người làm luật và xác định vị trí xã hội của bản thân đã miệt mài theo đuổi công việc này được cộng với tư duy của thế hệ trẻ thì sẽ còn rất nhiều thứ sẽ cần phải học hỏi và phát triển nghề luật đổi mới hơn nữa.
Gen Y, Gen Z, Gen Alpha là những người sinh từ năm nào đến năm nào?
Ngày nay ta thường nghe nói đến Gen Y, Gen Z, Gen Alpha như để phân biệt các thế hệ theo độ tuổi. Vậy, nếu chính xác thì Gen Y, Gen Z, Gen Alpha là những người sinh từ năm nào đến năm nào? Gen Y, Gen Z, Gen Alpha là những người sinh từ năm nào đến năm nào? Gen Y, Gen Z, Gen Alpha là tên gọi của các thế hệ con người. Mỗi thế hệ trải qua những sự kiện lịch sử, xã hội và công nghệ khác nhau, ảnh hưởng đến cách họ suy nghĩ và hành xử. Việc phân loại các thế hệ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về xã hội, từ đó sẽ có những định hướng hợp lý trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Hiện nay, các thế hệ Gen Y, Gen Z, Gen Alpha được chia theo năm sinh như sau: Gen Y: Đây là nhóm người sinh ra từ giữa những năm 1981 đến 1996, thường được gọi là Millennials. Họ trải qua sự bùng nổ công nghệ và xã hội trong thời gian này. Gen Z: Bao gồm những người sinh ra từ năm 1997 đến 2009. Gen Z được sinh ra trong thời đại Internet phát triển mạnh mẽ và có tư duy mở hơn. Gen Alpha: Đây là thế hệ tiếp theo, gồm những người sinh từ năm 2010 đến 2025, thường là con cái của Gen Y và Gen Z. Theo đó, hiện nay thế hệ trẻ nhất là gen Alpha và họ thường là con của thế hệ Gen Y và Gen Z. Người sử dụng lao động có được từ chối tuyển dụng Gen Z vào làm việc không? Hiện nay một số người sinh ở giai đoạn đầu Gen Z đã bước vào độ tuổi đi làm theo quy định. Vậy, người lao động có được từ chối tuyển dụng Gen Z vào làm việc dù cho họ đã đủ tuổi không? Theo khoản 8 Điều 3 Bộ luật lao động 2019 quy định: - Phân biệt đối xử trong lao động là hành vi phân biệt, loại trừ hoặc ưu tiên dựa trên chủng tộc, màu da, nguồn gốc quốc gia hoặc nguồn gốc xã hội, dân tộc, giới tính, độ tuổi, tình trạng thai sản, tình trạng hôn nhân, tôn giáo, tín ngưỡng, chính kiến, khuyết tật, trách nhiệm gia đình hoặc trên cơ sở tình trạng nhiễm HIV hoặc vì lý do thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn, tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp có tác động làm ảnh hưởng đến bình đẳng về cơ hội việc làm hoặc nghề nghiệp. - Việc phân biệt, loại trừ hoặc ưu tiên xuất phát từ yêu cầu đặc thù của công việc và các hành vi duy trì, bảo vệ việc làm cho người lao động dễ bị tổn thương thì không bị xem là phân biệt đối xử. Theo điểm a khoản 1 Điều 5 Bộ luật lao động 2019 thì một trong các quyền của người lao động là làm việc; tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc, nghề nghiệp, học nghề, nâng cao trình độ nghề nghiệp; không bị phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Đồng thời, theo khoản 1 Điều 8 Bộ luật lao động 2019 thì một trong những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động là phân biệt đối xử trong lao động. Như vậy, việc từ chối tuyển dụng Gen Z có thể xem là phân biệt đối xử trong lao động. Theo đó, người lao động sử dụng lao động không được từ chối tuyển dụng Gen Z vào làm việc khi không xuất phát từ yêu cầu đặc thù của công việc và các hành vi duy trì, bảo vệ việc làm cho người lao động dễ bị tổn thương. Người sử dụng lao động từ chối tuyển dụng Gen Z có bị phạt không? Theo điểm a khoản 2 Điều 8 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định về vi phạm về tuyển dụng, quản lý lao động, trong đó: Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây: - Phân biệt đối xử trong lao động trừ các hành vi phân biệt đối xử quy định tại điểm d khoản 1 Điều 13, khoản 2 Điều 23, khoản 1 Điều 36 và khoản 2 Điều 37 Nghị định 12/2022/NĐ-CP; - Sử dụng lao động chưa qua đào tạo hoặc chưa có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia đối với nghề, công việc phải sử dụng lao động đã được đào tạo hoặc phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia; - Không báo cáo tình hình thay đổi về lao động theo quy định; - Không lập sổ quản lý lao động hoặc lập sổ quản lý lao động không đúng thời hạn hoặc không đảm bảo các nội dung cơ bản theo quy định pháp luật. Đồng thời, theo khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP mức xử phạt này chỉ áp dụng cho cá nhân, trường hợp tổ chức có cùng hành vi vi phạm sẽ có mức xử phạt gấp 2 lần mức xử phạt cá nhân. Như vậy, người sử dụng lao động từ chối tuyển dụng Gen Z mà thuộc trường hợp là phân biệt đối xử trong lao động thì sẽ bị phạt từ 5 - 10 triệu đồng đối với cá nhân và 10 - 20 triệu đồng đối với tổ chức.
Gen Z là gì? Gen Z đã đủ tuổi vị thành niên chưa?
Trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Gen Z ngày càng năng động, sáng tạo và thông minh. Vậy Gen Z là gì? Và Gen Z có được xem là người đã đủ tuổi vị thành niên chưa? Câu hỏi của Quân (Long An). 1. Gen Z là gì? Gen Z là một thuật ngữ viết tắt của Generation Z, được sử dụng để chỉ đến nhóm người sinh ra giữa thế hệ Millennials và thế hệ Alpha. Nói một cách đơn giản, Gen Z là cách gọi những người có năm sinh trong khoảng từ 1997 đến 2012. Vào tháng 9 năm 2000, thuật ngữ thế hệ Z xuất hiện đầu tiên trong một bài báo. Hầu hết các thành viên của Thế hệ Z sinh ra trong thời kỳ bùng nổ công nghệ và Internet, vì vậy, họ đã tiếp xúc với các thiết bị di động từ khi còn nhỏ. Họ dễ dàng tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng thông qua việc sử dụng mạng xã hội như Facebook, Google, YouTube, Instagram và nhiều nền tảng khác. Thuật ngữ “Gen Z” trên Facebook hiện nay thường được sử dụng để chỉ những người sinh ra từ năm 1997 đến 2012. Điều này tương đương với những người ở độ tuổi từ 12 đến 27 vào năm 2024. Đây là một thế hệ trẻ mà nhiều người vẫn đang theo học tại trường hoặc vừa mới tốt nghiệp và bắt đầu bước vào thị trường làm việc. 2. Gen Z đã đủ tuổi vị thành niên chưa? Căn cứ Điều 1 Luật Trẻ em 2016 quy định về trẻ em là người dưới 16 tuổi. Đồng thời, khoản 1 Điều 20 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người thành niên là người từ đủ mười tám tuổi trở lên. Và theo khoản 1 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi. Như vậy, hiện nay pháp luật Việt Nam không có quy định cụ thể như thế nào là tuổi vị thành niên và chưa vị thành niên. Chỉ có quy định về người chưa thành niên là người dưới 18 tuổi và người thành niên là từ đủ 18 tuổi trở lên. Tuy nhiên một thông tin có thể tham khảo là tổ chức Y tế Thế giới (WHO) quy định lứa tuổi 10 - 19 tuổi là độ tuổi vị thành niên. Gen Z là cách gọi những người có năm sinh trong khoảng từ 1997 đến 2012. Tính đến năm 2024 thì Gen Z sẽ vào khoảng từ 12 tuổi đến 27 tuổi. Như vậy, Gen Z sinh trong khoảng từ năm 1997 đến năm 2006 (từ 18 đến 27 tuổi) thì được xem là người thành niên. 3. Gen Z chưa thành niên có được đi làm không? Căn cứ quy định tại Điều 143 Bộ luật Lao động 2019 về lao động chưa thành niên thì lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi: - Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được làm công việc hoặc làm việc ở nơi làm việc quy định tại Điều 147 Bộ luật Lao động 2019. - Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi chỉ được làm công việc nhẹ theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành. - Người chưa đủ 13 tuổi chỉ được làm các công việc theo quy định tại khoản 3 Điều 145 Bộ luật Lao động 2019. Và theo quy định tại Điều 144 Bộ luật Lao động 2019 về nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên thì: - Lao động chưa thành niên chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách. - Người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động. - Khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ; lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu. - Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề. Như vậy, Gen Z chưa thành niên vẫn được đi làm, tuy nhiên sẽ chỉ được làm những công việc mà pháp luật cho phép với đối tượng lao động chưa đủ 18 tuổi.
Gen Z: một thế hệ sáng tạo trong môi trường luật
Luật là một lĩnh vực mà nhiều người nghĩ đến được xem là khô khan và nhàm chán. Ngành nghề này cũng kén chọn những người có thể gắn bó dài lâu được với nó vì thế hệ trẻ thường không thích những gì lặp đi lặp lại và ít năng động. Tuy nhiên, khi bạn muốn làm một thứ gì đó thì chắc chắn nó sẽ mang đến nhiều điều thú vị cho bạn, điều này phụ thuộc vào suy nghĩ và tư duy sáng tạo của chúng ta. Ví dụ như trong hình sự nếu bạn cố ý giết một ai đó thì bạn phạm tội giết người, nếu bạn cố ý đánh ai đó thì bạn phạm tội cố ý gây thương tích hoặc nếu đó chỉ là vô ý thì đó là tội ngộ sát. Mọi thứ sẽ được định đoạt vào ý chí và động cơ của chủ thể trong thời điểm đó. Những gì bạn thấy sau những kết án của cáo trạng thực tế chỉ là một phần bề nổi của của pháp luật mà người chưa học luật và làm luật có thể nhìn thấy. Dù vậy, đây vẫn là một ngành nghề khó theo đuổi bởi vì tính chất của nó vẫn được duy trì theo một quy củ. Trong khi đó, thế hệ Gen Z (là những người sinh năm 1995 - năm 2012) thường là những người với độ tuổi trẻ dần trở thành lực lượng lao động chính trong thời đại mới với độ trẻ, sáng tạo và tư duy đổi mới. Câu hỏi đặt ra liệu thế hệ này có phù hợp với ngành luật và cả hai có kết hợp được hay không? Tìm hiểu bản thân Hiểu được chính mình là hiểu được tất cả và chiến thắng chính mình là chiến thắng vĩ đại nhất. Vì vậy, đặc biệt là thế hệ người trẻ, họ cần biết định hướng của bản thân, nếu xác định năng lực của bản thân có những điểm yếu, điểm mạnh gì thì khi đó bạn có thể xác định được mình có phù hợp với ngành luật hay không. Tranh việc cảm xúc bị đặt theo những ý kiến của người khác như gia đình, bạn bè hay do phim ảnh,... Thế hệ trẻ hiện nay đã biết chọn lọc và họ quan tâm đến những gì phù hợp và mang lại lợi ích cho họ. Một số nghiên cứu và thống kê cho thấy thế hệ Gen Z hiện nay rất ít quan tâm đến tin tức, thời sự không phải vì họ không muốn cập nhật tin tức mà họ đã có những cách nhìn khác về các chủ đề mà họ nhìn nhận. Vì thế, ngành luật đã không còn được thần tượng hóa hay có những thông tin tiêu cực về ngành nghề được xem là khó “kiếm cơm” này. Việc quyết định theo đuổi nó hay không là ở mỗi bản thân của từng người nhận thức được. Ngành luật được hiểu thế nào và học luật ở đâu? Để giải thích được thuật ngữ “ngành luật” thì đây là cụm từ có nghĩa khá rộng và là một phần trong hệ thống pháp luật. Trong đó, các quy định pháp luật điều chỉnh một số loại quan hệ xã hội có cùng tính chất, nội dung thuộc lĩnh vực đời sống xã hội nhất định và ngành luật sẽ là chủ thể thực hiện và sử dụng pháp luật áp dụng vào đời sống xã hội. Hầu như tất cả các ngành nghề hiện nay đều cần đến luật qua đó mở rộng cơ hội việc làm rất cao. Để bắt đầu làm luật bạn cần phải học luật tùy thuộc vào mỗi chuyên ngành mà bạn sẽ được trang bị kiến thức khác nhau. So với thời gian trước có rất ít cơ sở và địa điểm dạy luật cho người học, không những thế số lượng chuyên ngành cũng khá ít so với hiện nay. Thế hệ Gen Z hiện nay có quyền lựa chọn vào những ngôi trường mà mình theo đuổi tùy theo năng lực của mình. Hiện nay có khá nhiều trường trên cả nước đào tạo ngành luật cụ thể như Đại học Luật Hà Nội, Đại học Luật TP HCM, Khoa Luật – Đại học QG Hà Nội, Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Luật Huế,... Hay đặc biệt là Học Viện Tòa án và Đại học Kiểm sát. Với mỗi ngôi trường là một tư duy luật học và phát triển nhân tài khác nhau nhưng kiến thức và vận dụng sẽ tùy thuộc vào sự cảm nhận của sinh viên. Hành trang kỹ năng cho Gen Z Phương châm vừa học và thực hành mới có thể tiếp thu được kiến thức tốt nhất vẫn luôn luôn đúng. Ngành luật không chỉ đọc những con chữ khô khan mà bạn phải biết vận dụng từng điều khoản đó và thực tế sẽ được áp dụng ra sao, với đối tượng nào và trong trường hợp nào. Điều này đòi hỏi người học không những có sự cần mẫn đọc luật và cập nhật pháp luật thường xuyên mà còn phải biết áp dụng và tư duy kiến thức vào thực tế. Đối với sinh viên còn đang trên ghế nhà trường thì các “phiên tòa giả định” hay câu lạc bộ pháp lý hoặc các buổi trao đổi pháp lý, các cuộc thi pháp lý diễn ra tại trường là một hoạt động không thể bỏ qua cho các sinh viên. Bạn được đứng trước đám đông và thể hiện kỹ năng của mình trước khi ra thực chiến sau này. Ban đầu sinh viên sẽ được học các môn học đại cương, cơ bản nhất về hệ thống pháp luật (Lý luận nhà nước và pháp luật, logic học, Hiến pháp,...) để sinh viên có thể nắm được kiến thức cơ bản từng bước tiếp thu và chuẩn bị làm quen với các môn học chuyên ngành về sau. Các sinh viên ban đầu đã xác định được cho mình một định hướng sẵn về ngành học của mình vì thế sau năm đầu sinh viên sẽ bắt đầu bước vào chuyên ngành đó (luật dân sự, luật hình sự, luật thương mại, luật hành chính, luật quốc tế, quản trị luật và các chuyên ngành khác). Sinh viên từ những năm chuyên môn trở đi nên chuẩn bị và sắp xếp một thời gian hợp lý để có thể thực tập lấy kinh nghiệm ứng dụng kiến thức vào thực tiễn cũng như từ kinh nghiệm đi làm có thể hiểu sâu hơn khi học. Đa dạng vị trí tiềm năng Như đã nói thế hệ trẻ sẽ cảm thấy nhàm chán khi nghĩ đến luật là làm việc cho các cơ quan nhà nước hoặc trở thành luật sư tranh tụng. Đây cũng là suy nghĩ của đại đa số mọi người khi nhìn nhận về nghề làm luật, luật sư chỉ là một trong số các vị trí nổi bật khi nhắc đến làm luật. Luật sư cũng là một vị trí ước mơ của đa số người theo nghề luật, tuy nhiên các sinh viên khi tốt nghiệp đại học mà không thuộc các trường Tòa án hay Kiểm sát thì chỉ mới là cử nhân luật. Cử nhân luật vừa là lợi thế vừa là thách thức đối với người tốt nghiệp đại học luật. Lợi thế ở đây là họ có thể xác định lựa chọn được con đường tiếp theo mà học đi là đâu. Có thể là học tiếp các chứng chỉ hành nghề như luật sư, công chứng viên, thừa phát lại,... Nếu theo con đường học thuật thì có thể học tiếp đến thạc sĩ và chuyển hướng sang con đường giảng dạy. Trường hợp bạn là người thích làm việc trong cơ quan nhà nước thì có thể thi công chức tại nhiều cơ quan khác nhau như Tòa án, Viện Kiểm sát. Thách thức ở đây là để có một sự nghiệp vững vàng và thành công bạn cần phải kiên trì vì thời gian đến đó sẽ hơi xa so với các kỹ sư, bác sĩ mới ra trường. Pháp chế doanh nghiệp và content pháp lý, hay còn được gọi là shipper pháp lý. Đây chắc hẳn là một công việc mà nhiều thế hệ trẻ quan tâm hơn hết vì bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần một ban pháp chế trong công ty của mình. Đối với các chuyên viên content pháp lý họ là người được thuê để viết các bài viết giải đáp thắc mắc trong cuộc sống mà chịu sự ảnh hưởng của pháp luật. Cả hai nghề này có một điểm chung là có thể làm cộng tác viên cho doanh nghiệp khá phù hợp với thế hệ trẻ. Có thể giúp họ sắp xếp được thời gian và làm được nhiều việc khác hơn, mọi thứ có thể thông qua môi trường internet và ít bị ràng buộc bởi các quy định hay văn hóa công sở. Việc kết hợp với kỹ thuật công nghệ hiện nay người học luật, làm luật chỉ cần có công nghệ internet thì đã có thể nắm bắt và cập nhật được hệ thống văn bản pháp luật và ứng dụng công việc vào các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Tiktok,... Điều này sẽ đưa pháp luật đến gần với người dân hơn, thế hệ Gen Z cần phải tư duy công việc sao cho phù hợp với sự phát triển của thời đại. Tính chất của người làm luật là kinh nghiệm, có thể bạn xuất phát điểm chậm hơn người khác lương khởi điểm không cao bằng các ngành khác khi mới ra trường tuy nhiên dựa vào khả năng và số năm kinh nghiệm sẽ đánh giá kĩ năng của người làm luật và xác định vị trí xã hội của bản thân đã miệt mài theo đuổi công việc này được cộng với tư duy của thế hệ trẻ thì sẽ còn rất nhiều thứ sẽ cần phải học hỏi và phát triển nghề luật đổi mới hơn nữa.
