Hiện nay, kinh tế phát triển, đời sống của người dân cũng ngày càng ổn định hơn, tuy nhiên vẫn có nhiều trường hợp cần sự hỗ trợ giúp đỡ, chung tay của người dân trong nước. Những hình ảnh, nghĩa cử cao đẹp trong việc làm từ thiện, giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, “lá lành đùm lá rách” là truyền thông từ bao đời nay.

Tuy nhiên, trong quá trình làm từ thiện, quyên góp ủng hộ cũng cần tuân thủ đúng quy định của pháp luật để hoạt động từ thiện xã hội bảo đảm được ý nghĩa, mục đích tốt đẹp ban đầu.

Cụ thể, vấn đề đặt ra ở đây là việc sử dụng tiền từ thiện không đúng mục đích sẽ bị xử lý như thế nào?

Từ thiện là một hành động trợ giúp người gặp hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống mà tự họ không thể thay đổi được. Hoạt động từ thiện có thể thông qua hình thức quyên góp, hiến tặng bằng tiền, vật phẩm,... đến các tổ chức từ thiện nhằm mục đích cứu trợ nhân đạo, xóa đói giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe,... 

Đối với hoạt động kêu gọi từ thiện Nhà nước khuyến khích; tôn vinh và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức; cá nhân trong nước và ngoài nước với tinh thần đoàn kết; tương thân, tương ái; lá lành đùm lá rách trong việc đóng góp và tổ chức vận động đóng góp để nhanh chóng khắc phục hậu quả thiên tai. Nhằm ổn định cuộc sống, khôi phục và phát triển sản xuất; giúp đỡ các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

Việc đóng góp tiền được thực hiện theo nguyên tắc tự nguyện với lòng hảo tâm. Các cơ quan, tổ chức không tự đặt ra mức đóng góp tối thiểu để ép buộc người dân thực hiện. Và việc tổ chức vận động, tiếp nhận, phân bổ và sử dụng tiền phải được thực hiện tập trung, kịp thời, đúng mục đích, đúng đối tượng, công khai và chỉ đạo thống nhất, đảm bảo tất cả nguồn tiền, hàng đều được chuyển đến cho các cá nhân, hộ gia đình và các địa phương bị thiệt hại.

Việc sử dụng tiền ủng hộ phải được sử dụng theo đúng mục đích huy động ban đầu để khắc phục hậu quả thiên tai. Nghiêm cấm sử dụng sai mục đích dưới bất kỳ hình thức nào. Như vậy, việc các nghệ sĩ kêu gọi ủng hộ thì phải sử dụng đúng mục đích kêu gọi lúc ban đầu. Mọi hành vi sử dụng sai mục đích tiền từ thiện đầu sẽ bị xử phạt theo quy định pháp luật.

Sử dụng tiền từ thiện sai mục đích ban đầu xử lý thế nào?

Căn cứ theo Điều 5 Nghị định 93/2021/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo quy định:

 Các hành vi bị nghiêm cấm như sau:

- Cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia vận động, đóng góp, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện.

- Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện.

- Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Như vậy tiền quyên góp từ thiện phải được phân phối cho người dân cần giúp đỡ theo luật định

Xử lý hành vi vi phạm 

Xử phạt vi phạm hành chính

Đồng thời, căn cứ tại Điều 10 Nghị định 130/2021/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo trợ, trợ giúp xã hội và trẻ em quy định:

Vi phạm quy định về quản lý tiền, hàng cứu trợ:

Phạt tiền từ 05-10 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

- Để hư hỏng, thất thoát tiền, hàng cứu trợ, trừ trường hợp bất khả kháng do thiên tai, hỏa hoạn;

- Sử dụng, phân phối tiền, hàng cứu trợ không đúng mục đích, không đúng đối tượng;

- Tráo đổi hàng cứu trợ.

Ngoài ra còn áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là:

- Buộc bồi hoàn lại số tiền, hàng cứu trợ bị hư hỏng, thất thoát;

- Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được;

- Buộc chịu mọi chi phí khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho người sử dụng hàng cứu trợ bị ảnh hưởng sức khỏe.

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Căn cứ tại Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản như sau:

Dùng tiền từ thiện sai mục đích ban đầu, trục lợi từ hoạt động từ thiện đều là những hành vi bị nghiêm cấp trong hoạt động từ thiện.

Đối với những hành vi này, người vi phạm sẽ bị xử phạt như sau:

– Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật Hình sự 2015, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại hoặc tài sản có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại.

– Hoặc bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Nguyên tắc sử dụng tiền từ thiện là gì?

Để không bị coi là dùng tiền từ thiện sai mục đích ban đầu thì việc triển khai sử dụng tiền từ thiện cần tuân theo những nguyên tắc sau:

– Nhà nước khuyến khích, tôn vinh và tạo điều kiện thuận lợi

– Công tác tổ chức vận động, tiếp nhận, phân bổ và sử dụng tiền, hàng phải được thực hiện tập trung, kịp thời, đúng mục đích, đúng đối tượng, công khai và chỉ đạo thống nhất.

– Việc sử dụng tiền, hàng ủng hộ theo đúng mục đích; nghiêm cấm sử dụng sai mục đích dưới bất kỳ hình thức nào.

– Đối với khoản đóng góp, giúp đỡ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo phải được chuyển đến đúng đối tượng cần được giúp đỡ.