Bộ luật lao động 2012 được ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động.

Trong quan hệ lao động, người sử dụng lao động và người lao động có quyền thỏa thuận những điều kiện nhất định nhằm mạng lại hiệu quả, chất lượng công việc và quyền lợi cho đôi bên.

Pháp luật lao động được đặt ra nhằm bảo vệ quyền lợi cho bên yếu thế là người lao động. Vì vậy, không phải bất kỳ thỏa thuận nào giữa người sử dụng lao động (NSDLĐ) và người lao động (NLĐ) cũng được pháp luật thừa nhận.

Dưới đây là một số các thỏa thuận trái pháp luật mà người lao động thường gặp phải và mức xử phạt.

1. NLĐ thỏa thuận với NSDLĐ không đóng BHXH, BHTN hoặc đóng không đúng mức quy định

Trong trường hợp này, người lao động sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 – 1.000.000 đồng.

2. NSDLĐ thỏa thuận với NLĐ không đóng BHXH, BHTN cho NLĐ hoặc đóng không đúng mức quy định

- Nếu việc thỏa thuận này chỉ diễn ra với một số NLĐ: phạt tiền từ 12% - 15% tổng số tiền BHXH bắt buộc phải đóng.

- Nếu việc thỏa thuận này diễn ra với toàn bộ NLĐ: phạt tiền từ 18% - 20% tổng số tiền BHXH bắt buộc phải đóng.

Các mức phạt này không quá 75 triệu đồng.

3. Trả mức lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng

Tùy theo số lượng NLĐ bị trả lương thấp hơn mức quy định, mà NSDLĐ bị phạt tiền từ 20 – 75 triệu đồng.

Hiện nay, mức lương tối thiểu vùng áp dụng theo Nghị định 103/2014/NĐ-CP.

4. Thử việc vượt quá thời gian quy định

Việc nhiều doanh nghiệp lợi dụng việc đào tạo, huấn luyện, dạy nghề, cho học việc, thử việc nhằm lảng tránh trách nhiệm thanh toán đủ mức lương cho NLĐ hiện nay là khá phổ biến.

Tuy nhiên, nhiều NLĐ thường rơi vào trạng thái cần việc, nên họ bất chấp thỏa thuận này là thỏa thuận không có lợi cho mình mà vẫn tiếp tục làm việc.

Về vi phạm quy định, NSDLĐ bị phạt tiền từ 2 – 5 triệu đồng.

5. Làm thêm quá giờ quy định

Pháp luật lao động quy định chỉ cho phép NSDLĐ thỏa thuận với NLĐ về việc làm thêm giờ không quá 04 giờ làm việc/ngày.

Trường hợp áp dụng quy định làm việc theo tuần thì tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không quá 12 giờ trong 01 ngày; không quá 30 giờ trong 01 tháng và tổng số không quá 200 giờ trong 01 năm, trừ một số trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định thì được làm thêm giờ không quá 300 giờ trong 01 năm.

Sau mỗi đợt làm thêm giờ nhiều ngày thì NSDLĐ phải bố trí cho NLĐ nghỉ bù cho số thời gian không được nghỉ.

Trường hợp thỏa thuận làm thêm giờ vượt quá quy định, xử phạt hành chính NSDLĐ từ 25 – 50 triệu đồng.

6. Tạm hoãn việc sinh con hoặc tạm hoãn việc kết hôn

Kết hôn và sinh con là vấn đề tự do riêng tư của mỗi cá nhân, đồng thời, việc sinh con khẳng định thiên chức làm mẹ của những người lao động nữ, trong trường hợp vi phạm về việc tạm hoãn sinh con hay tạm hoãn hôn nhân với lao động nữ, NSDLĐ có thể bị phạt hành chính từ 5 – 10 triệu đồng.

7. Trong trường hợp NLĐ “lỡ” vi phạm việc tạm hoãn sinh con, dẫn đến NSDLĐ chấm dứt HĐLĐ với NLĐ

Nếu trong việc thỏa thuận HĐLĐ giữa NSDLĐ với NLĐ có điều khoản quy định về việc vi phạm tạm hoãn sinh con, tạm hoãn kết hôn sẽ bị sa thải, đuổi việc, kỷ luật…thì phạt tiền với NSDLĐ từ 10 – 20 triệu đồng.

8. Không được làm thêm cho doanh nghiệp khác

Nhiều doanh nghiệp lo sợ, e ngại về việc “chảy máu chất xám” nên có những điều khoản thỏa thuận về việc NLĐ không được làm thêm cho doanh nghiệp khác, việc này tưởng chừng đơn giản nhưng đó lại vi phạm quy định của Bộ luật lao động 2012:

Như vậy, quyền tự do giao kết HĐLĐ với nhiều NSDLĐ của NLĐ được pháp luật thừa nhận và bảo vệ, đồng thời, NLĐ cũng có nghĩa vụ phải đảm bảo thực hiện đầy đủ các nội dung đã giao kết.

Tuy nhiên, trên thực tế, chưa có chế tài xử phạt trong trường hợp, phía doanh nghiệp buộc NLĐ không được phép làm thêm cho doanh nghiệp khác.

9. Chuyển lao động nữ sang bộ phận khác sau kỳ nghỉ thai sản

Việc không đảm bảo việc làm cũ cho lao động nữ sau kỳ nghỉ thai sản, trừ trường hợp công việc cũ ảnh hưởng đến sức khỏe, điều kiện làm mẹ…của lao động nữ, NSDLĐ sẽ bị phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng.

10. Vi phạm những quy định, thỏa thuận mà doanh nghiệp đặt ra, NLĐ buộc phải chịu mức phạt tiền

Quy định này hiện nay khá nhiều doanh nghiệp áp dụng, tuy nhiên, chưa thấy cụ thể các cơ quan quản lý xử lý hành chính về việc này.

Theo quy định của Bộ luật lao động, NSDLĐ không được dùng hình thức phạt tiền thay cho việc xử lý kỷ luật lao động và nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 10 – 15 triệu đồng.

Các mức xử phạt nêu trên căn cứ theo Nghị định 95/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Trên đây là một số các thỏa thuận trái luật thường gặp giữa NSDLĐ với NLĐ, các bạn Dân Luật nếu gặp thêm trường hợp nào nữa thì có thể bổ sung giúp mình nhé, để giúp NLĐ biết mà tránh nhé. Cám ơn các bạn.