Pháp luật Việt Nam đã có văn bản chi tiết quy định về thẩm quyền, nhiệm vụ của cơ quan, cá nhân trong khi thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về giao thông đường bộ.

Khoản 1, Điều 87 Luật Giao thông đường bộ 2008 và Khoản 1, Điều 9 Nghị định 27/2010/ NĐ-CP có quy định việc tuần tra, kiểm soát của Cảnh sát giao thông (CSGT) đường bộ.

Theo đó, CSGT đường bộ thực hiện việc tuần tra, kiểm soát để kiểm soát người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ; xử lý vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ đối với người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình; phối hợp với cơ quan quản lý đường bộ phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm quy định bảo vệ công trình đường bộ và hành lang an toàn đường bộ.

“Chỉ những CSGT đã được cấp biển hiệu và Giấy chứng nhận Cảnh sát tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ theo quy định của Bộ Công an mới được dừng phương tiện đang tham gia giao thông đường bộ; kiểm soát phương tiện, giấy tờ của phương tiện; kiểm soát người và giấy tờ của người điều khiển phương tiện, giấy tờ tùy thân của người trên phương tiện đang kiểm soát”. CSGT phải mang theo Giấy chứng nhận khi làm nhiệm vụ và xuất trình khi có yêu cầu, phải đeo biển hiệu (theo Điều 10 Thông tư 45/2012/TT-BCA).

Đối với các lực lượng khác, thì tại Khoản 3, Điều 87 của Luật Giao thông đường bộ 2008 nêu: “Chính phủ quy định việc huy động các lực lượng cảnh sát khác và công an xã phối hợp với cảnh sát giao thông đường bộ tham gia tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong trường hợp cần thiết”. Nghĩa là việc phối hợp giữa các lực lượng trong khi thực hiện công vụ phải tuân theo kế hoạch đã được phê duyệt.

Thanh tra giao thông: được dừng xe trong một số trường hợp mà hành vi vi phạm thuộc thẩm quyền xử phạt (Điều 86 Luật Giao thông đường bộ 2008). Đó là các việc liên quan đến chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật của công trình đường bộ... và các việc liên quan đến các điểm dừng, đỗ xe, kiểm tra trọng tải xe,…

Lực lượng dân quân tự vệ: pháp luật hiện hành không có quy định cho phép những lực lượng dân quân tự vệ được dừng phương tiện tham gia giao thông để xử phạt hành vi vi phạm trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Vì vậy, dân quân tự vệ không có quyền dừng phương tiện giao thông và xử phạt khi có hành vi vi phạm trong lĩnh vực giao thông đường bộ.

Do đó, việc dừng xe, xử phạt vi hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ chủ yếu là thuộc thẩm quyền của CSGT đường bộ. Các lực lượng khác không có quyền dừng xe và xử phạt vi phạm trong lĩnh vực này mà chỉ có quyền dừng xe khi phát hiện có hành vi vi phạm thuộc các lĩnh vực mà họ quản lý và chỉ được thực hiện các nội dung công việc theo đúng thẩm quyền mà pháp luật quy định.