Trong thực tế, có nhiều trường hợp các bên thỏa thuận mức phạt hợp đồng cao hơn so với quy định pháp luật. Vậy trong trường hợp mà các bên thỏa thuận vượt quá mức quy định thì sẽ giải quyết như thế nào?
Hiện nay, vấn đề này có hai quan điểm:
- Quan điểm thứ nhất cho rằng, việc thỏa thuận này là vô hiệu, vì vậy khi giải quyết tranh chấp về yêu cầu phạt vi phạm hợp đồng thì yêu cầu này không được chấp nhận và xem như hai bên không có thỏa thuận.
- Quan điểm thứ hai cho rằng, việc thỏa thuận vượt quá so với mức quy định cho phép chỉ vô hiệu một phần đối với mức phạt vượt quá còn điều khoản phạt vi phạm hợp đồng hoàn toàn có hiệu lực, trong trường hợp này có thể áp dụng mức tối đa theo từng trường hợp cụ thể và căn cứ theo yêu cầu của bên bị vi phạm, đối với phần vượt quá không được chấp nhận.
Thực tiễn xét xử, Tòa án thường áp dụng quan điểm thứ hai để giải quyết các tranh chấp phát sinh. Theo quan điểm cá nhân thì hướng giải quyết trên là hoàn toàn hợp lý, bởi vì bản chất hợp đồng là ý chí của các bên, trong trường hợp này các bên hoàn toàn chấp nhận sẽ chịu phạt do vi phạm hợp đồng, còn việc thỏa thuận mức phạt vượt quá mức so với quy định là do hai bên chưa hiểu biết đầy đủ quy định của pháp luật.
Vì vậy, để chế định phạt vi phạm được quy định trong các văn bản như Bộ Luật dân sự, Luật thương mạị và các văn bản pháp luật liên quan để có thể phát huy hết khả năng trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp thì khi soạn thảo các điều khoản trong hợp đồng, các bên cần có quy định về các trường hợp phạt vi phạm cũng như điều kiện để tiến hành phạt vi phạm một cách chi tiết và cụ thể nhất.
Trong thực tế đã có những sự việc đáng tiếc dẫn đến tranh chấp không đáng có giữa các bên do chưa nắm rõ các quy định pháp luật nói chung cũng như chế tài phạt vi phạm nói riêng. Ngoài ra, việc xác định mức phạt vi phạm lớn hơn so với quy định sẽ dẫn tới việc phải nộp án phí hoặc phí trọng tài nhiều hơn so với mức cần thiết. Do đó, để tránh việc phát sinh các chi phí tố tụng, các bên cần nhận thức rõ quy định này và điều chỉnh hợp đồng cho phù hợp.
