Ngày nay, hình thức mua hàng qua mạng được nhiều người chuộng hơn hết bởi những tiện tích mà nó mang lại. Nhưng thực tế đã xuất hiện chiêu thức lừa đảo của người bán nhằm chiếm đoạt tiền của khách hàng, đó là khi mà người mua hàng đã chuyển khoản cho người bán nhưng lại không được giao hàng. Vậy trường hợp này xử lý thế nào?

Giá trị pháp lý của hợp đồng mua bán tài sản giao kết qua mạng

Điều 430 Bộ luật dân sự 2015 về Hợp đồng mua bán tài sản quy định:

“Hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán.”

Mặt khác, tại Điều 401 Bộ luật dân sự 2015 quy định:

Theo đó, việc giao kết hợp đồng thực hiện bằng hành vi giao kết qua mạng là giao dịch dân sự được pháp luật thừa nhận. Như vậy, trong trường hợp người mua đã đặt hàng trên mạng, đã chuyển tiền vào tài khoản người bán và có xác nhận giao dịch đặt hàng thành công thì được xem là hợp đồng mua bán tài sản đã được xác lập. Hợp đồng này có hiệu lực pháp luật và làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên. Theo quy định tại Điều 436 Bộ luật dân sự 2015 thì bên bán có nghĩa vụ giao hàng như đã thỏa thuận.

Trách nhiệm vi phạm nghĩa vụ giao hàng

Căn cứ Điều 351 Bộ luật dân sự 2015 về trách nhiệm dân sự do vi phạm nghĩa vụ dân sự quy định:

Căn cứ quy định trên, trường hợp người mua đã thanh toán đủ số tiền hàng nhưng người bán không giao hàng có thể xác định là người bán đã vi phạm nghĩa vụ. Và theo đó, người mua có quyền yêu cầu người bán hoặc tiếp tục thực hiện nghĩa vụ giao hàng hoặc hoàn trả tiền người mua đã chuyển và bồi thường thiệt hại (nếu có).

Khởi kiện vụ án dân sự

Căn cứ các quy định tại Điều 186, khoản 3 Điều 26, điểm a khoản 1 Điều 35 và điểm a khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, người mua có quyền gửi đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân quận, huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi đóng trụ sở nếu bị đơn là tổ chức để yêu cầu bị đơn thực hiện nghĩa vụ nếu các bên không tự thỏa thuận được hoặc bị đơn cố tình trốn tránh. Trường hợp đơn khởi kiện hợp lệ, vụ việc sẽ được Tòa án thụ lý giải quyết theo thủ tục luật đinh. Xong, con đường khởi kiện không phải hành trình đơn giản bởi tốn kém cả về thời gian và chi phí, do vậy, khi số tiền bị mất không lớn người ta thường sẽ ngậm ngùi cho qua chứ không tiến hành khởi kiện.

Tố giác tội phạm

Nếu người vi phạm có dấu hiệu gian dối nhằm chiếm đoạt toàn bộ số tiền của bên mua (xóa trang web, không thể liên lạc được, ….) thì người mua có quyền gửi đơn tố giác tội phạm tới Cơ quan có thẩm quyền tại Điều 145 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Bên bán có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 nếu bên bán đã từng bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm hoặc bên bán đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm: