Ngày nay, việc chuyển đổi giới tính không còn xa lạ tại Việt Nam. Mặc dù, chưa có luật hướng dẫn cụ thể, nhưng cũng đã có quy định cởi mở hơn. Theo quy định của Bộ Luật Dân sự 2015 và Luật Hộ tịch 2014 đã có quy định cho phép cá nhân có quyền xác định lại giới tính của mình, được phép thay đổi thông tin cá nhân để phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của bản thân. Nhưng thực tế áp dụng thì việc đổi thông tin có thực sự dễ dàng?

Đó cũng là một vấn đề mà một bạn có tên tài khoản Limma đang gặp phải và có mong muốn thực hiện các thủ tục thay đổi thông tin cho phù hợp với bản thân sau khi thay đổi. Sau đây, mình sẽ hướng dẫn cho bạn ấy và những bạn quan tâm, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến thêm từ các bạn:

Lưu ý: Vì luật mới chưa có hiệu lực, nên mình sẽ tìm hiểu dựa trên các luật hiện hành có quy định về chuyển đổi giới tính;

Cơ sở pháp lý:

Theo quy định tại Điều 27, 28 Bộ Luật Dân sự 2015:

“1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi tên trong trường hợp sau đây:

a) Theo yêu cầu của người có tên mà việc sử dụng tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó;

….

e) Thay đổi tên của người đã xác định lại giới tính, người đã chuyển đổi giới tính;

...

2. Việc thay đổi tên cho người từ đủ chín tuổi trở lên phải có sự đồng ý của người đó.

3. Việc thay đổi tên của cá nhân không làm thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự được xác lập theo tên cũ”.

Theo quy định trên thì các nhà làm luật đã cởi mở hơn với những người chuyển đổi giới tính chưa xác định được giới tính của mình, được xác định lại một lần nữa và được thay đổi thông tin cho phù hợp với nhu cầu và tình trạng thực tế của bản thân;

Bạn tham khảo thêm: Sự khác nhau giữa “xác định lại giới tính” và “chuyển đổi giới tính”;

Tại Điều 37 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định như sau:

“Điều 37. Chuyển đổi giới tính

Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan”.

Theo quy định trên thì Luật vẫn chưa quy định rõ thế nào là chuyển đổi giới tính, chỉ quy định về quyền và nghĩa vụ thay đổi thông tin cho phù hợp với tình trạng hiện tại sau khi đã được chuyển đổi theo quy định của Luật này và luật có liên quan.

Do đó, theo các căn cứ trên bạn có quyền được thay đổi thông tin của mình sau khi chuyển đổi. Tuy còn khó khăn về thủ tục xin chuyển đổi và chưa có Luật điều chỉnh, hướng dẫn cụ thể nhưng bạn vẫn có thể thay đổi được để yêu cầu giải quyết các khó khăn trước mắt và phù hợp với những thay đổi của bản thân:

Bạn sẽ căn cứ Điều 27,28, 37 Bộ luật dân sự 2015 và Điều 28 Luật hộ tịch 2014 để thay đổi thông tin về hộ tịch như sau:

Hồ sơ gồm:

- Giấy khai sinh (bản gốc);

- Sổ hộ khẩu bản gốc;

- Mẫu khai lý do thay đổi (theo quy định);

Lưu ý: khi trình bày bản khai bạn nên nêu rõ các khó khăn trước mắt, cần phải thay đổi thông tin để phù hợp với tình hình thực tế của bạn và việc sử dụng giấy tờ không phải gặp khó khăn trong quá trình xác định lại thông tin;

Nơi nộp hồ sơ: Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã đăng ký hộ tịch trước đây hoặc nơi cư trú của cá nhân có thẩm quyền giải quyết việc thay đổi, cải chính hộ tịch cho người chưa đủ 14 tuổi;

Thời hạn giải quyết: Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định; 

Xét thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.

Trường hợp thay đổi, cải chính hộ tịch liên quan đến Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn thì công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung thay đổi, cải chính hộ tịch vào Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn.

Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 03 ngày làm việc.

Lưu ý:

- Trường hợp đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch không phải tại nơi đăng ký hộ tịch trước đây thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Ủy ban nhân dân nơi đăng ký hộ tịch trước đây để ghi vào Sổ hộ tịch.

- Trường hợp nơi đăng ký hộ tịch trước đây là Cơ quan đại diện thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Bộ Ngoại giao để chuyển đến Cơ quan đại diện ghi vào Sổ hộ tịch.

Chuyển đổi thông tin trên hộ khẩu, chứng minh nhân dân,..bạn có thể yêu cầu thay đổi theo trình tự thủ tục quy định tại Luật hộ tịch 2014;

Bạn tham khảo: Thủ tục cải chính năm sinh trong sổ hộ khẩu, CMND;

Ngày nay, việc chuyển đổi giới tính không còn xa lạ tại Việt Nam. Mặc dù, chưa có luật hướng dẫn cụ thể, nhưng cũng đã có quy định cởi mở hơn. Theo quy định của Luật Dân sự 2015 và Luật Hộ tịch 2014 đã có quy định cho phép cá nhân có quyền xác định lại giới tính của mình, được phép thay đổi thông tin cá nhân để phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của bản thân. Nhưng thực tế áp dụng thì việc đổi thông tin có thực sự dễ dàng?

Đó cũng là một vấn đề mà một bạn có tên tài khoản Limma đang gặp phải và có mong muốn thực hiện các thủ tục thay đổi thông tin cho phù hợp với bản thân sau khi thay đổi. Sau đây, mình sẽ hướng dẫn cho bạn ấy và những bạn quan tâm, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến thêm từ các bạn:

Lưu ý: Vì luật mới chưa có hiệu lực, nên mình sẽ tìm hiểu dựa trên các luật hiện hành có quy định về chuyển đổi giới tính;

Cơ sở pháp lý:

Theo quy định tại Điều 27, 28 Bộ Luật Dân sự 2015:

“1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi tên trong trường hợp sau đây:

a) Theo yêu cầu của người có tên mà việc sử dụng tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó;

….

e) Thay đổi tên của người đã xác định lại giới tính, người đã chuyển đổi giới tính;

...

2. Việc thay đổi tên cho người từ đủ chín tuổi trở lên phải có sự đồng ý của người đó.

3. Việc thay đổi tên của cá nhân không làm thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự được xác lập theo tên cũ”.

Theo quy định trên thì các nhà làm luật đã cở mở hơn với những người chuyển đổi giới tính chưa xác định được giới tính của mình, được xác định lại một lần nữa và được thay đổi thông tin cho phù hợp với nhu cầu và tình trạng thực tế của bản thân;

Bạn tham khảo thêm: Sự khác nhau giữa “xác định lại giới tính” và “chuyển đổi giới tính”;

Tại Điều 37 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định như sau:

“Điều 37. Chuyển đổi giới tính

Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan”.

Theo quy định trên thì Luật vẫn chưa quy định rõ thế nào là chuyển đổi giới tính, chỉ quy định về quyền và nghĩa vụ thay đổi thông tin cho phù hợp với tình trạng hiện tại sau khi đã được chuyển đổi theo quy định của Luật này và luật có liên quan;

Bạn tham khảo thêm: Luật chuyển đổi giới tính: có thể thông qua vào năm 2019;

Do đó, theo các căn cứ trên bạn có quyền được thay đổi thông tin của mình sau khi chuyển đổi. Tuy còn khó khăn về thủ tục xin chuyển đổi và chưa có Luật điều chỉnh, hướng dẫn cụ thể nhưng bạn vẫn có thể thay đổi được để yêu cầu giải quyết các khó khăn trước mắt và phù hợp với những thay đổi của bản thân:

Bạn sẽ căn cứ Điều 27,28, 37 Bộ luật dân sự 2015 và Điều 28 Luật hộ tịch 2014 để thay đổi thông tin về hộ tịch như sau:

Hồ sơ gồm:

- Giấy khai sinh (bản gốc);

- Sổ hộ khẩu bản gốc;

- Mẫu khai lý do thay đổi (theo quy định Thông tư 15/2015/TT-BTP);

Lưu ý: khi trình bày bản khai bạn nên nêu rõ các khó khăn trước mắt, cần phải thay đổi thông tin để phù hợp với tình hình thực tế của bạn và việc sử dụng giấy tờ không phải gặp khó khăn trong quá trình xác định lại thông tin;

Nơi nộp hồ sơ: Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã đăng ký hộ tịch trước đây hoặc nơi cư trú của cá nhân có thẩm quyền giải quyết việc thay đổi, cải chính hộ tịch cho người chưa đủ 14 tuổi;

Thời hạn giải quyết: Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định; 

Xét thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.

Trường hợp thay đổi, cải chính hộ tịch liên quan đến Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn thì công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung thay đổi, cải chính hộ tịch vào Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn.

Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 03 ngày làm việc.

Lưu ý:

- Trường hợp đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch không phải tại nơi đăng ký hộ tịch trước đây thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Ủy ban nhân dân nơi đăng ký hộ tịch trước đây để ghi vào Sổ hộ tịch.

- Trường hợp nơi đăng ký hộ tịch trước đây là Cơ quan đại diện thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Bộ Ngoại giao để chuyển đến Cơ quan đại diện ghi vào Sổ hộ tịch.

Chuyển đổi thông tin trên hộ khẩu, chứng minh nhân dân,..bạn có thể yêu cầu thay đổi theo trình tự thủ tục quy định tại Luật hộ tịch 2014;

Bạn tham khảo: Thủ tục cải chính năm sinh trong sổ hộ khẩu, CMND;