Trẻ em xúi giục nhau phạm tội, xử sao?
“Xúi giục người chưa thành niên phạm tội” là một tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự của người phạm tội được quy định tại điểm n khoản 1 Điều 48 BLHS.
Tuy nhiên, có một vấn đề mà cho đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn chính thức của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao. Đó là cơ quan tố tụng có được áp dụng tình tiết tăng nặng này đối với người chưa thành niên hay không.
Chẳng hạn, A mới 14 tuổi ba tháng, có mâu thuẫn với một thiếu niên khác nên đã xúi giục B (dưới 16 tuổi) đi đâm nạn nhân để trả thù giùm mình. B nghe lời A nên vác dao tìm đâm nạn nhân tử vong. Sau đó, A và B cùng bị khởi tố, truy tố, xét xử về tội giết người. Vậy cơ quan tố tụng có được áp dụng tình tiết tăng nặng là “xúi giục người chưa thành niên phạm tội” đối với A hay không?
Về vấn đề này, một số thẩm phán cho rằng người có hành vi xúi giục người chưa thành niên phạm tội bao gồm cả người đã thành niên và chưa thành niên. Bởi lẽ trong cả BLHS, không hề có một dòng quy định nào loại trừ trách nhiệm của người chưa thành niên với tình tiết tăng nặng “xúi giục người chưa thành niên phạm tội”. Những người theo quan điểm này còn dẫn chứng: Trước khi có BLHS năm 1999, TAND Tối cao đã từng có công văn hướng dẫn nghiệp vụ xét xử của các tòa cấp dưới theo quan điểm này.
Tuy nhiên, cũng có những thẩm phán khác theo quan điểm ngược lại: Chỉ có thể áp dụng tình tiết tăng nặng này đối với người đã thành niên phạm tội, nếu áp dụng đối với bị cáo chưa thành niên là gây bất lợi cho họ. Hiện nay trong khi chưa có hướng dẫn chính thức bằng nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao về vấn đề này thì khi xét xử, các thẩm phán cần phải áp dụng nguyên tắc suy đoán theo hướng có lợi cho bị cáo, đặc biệt là người chưa thành niên phạm tội.
Trong tình hình người chưa thành niên phạm tội có chiều hướng gia tăng, vấn đề nêu trên tuy không mới nhưng vẫn đang rất cần có sự giải thích, hướng dẫn chính thức của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao. Không những việc xử lý của cơ quan tố tụng sẽ được thống nhất mà còn đảm bảo được sự công bằng đối với các bị cáo chưa thành niên có hành vi xúi giục người chưa thành niên khác phạm tội.
