Chia thừa kế theo di chúc - Ảnh minh họa

Việc phân chia tài sản thừa kế và nghĩa vụ thừa kế được dựa vào hai căn cứ chủ yếu là thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Thừa kế theo pháp luật được pháp luật quy định tương đối cụ thể nên thông thường ít xảy ra tranh chấp. Riêng đối với các trường hợp thừa kế theo di chúc, các quy định của pháp luật về điều kiện có hiệu lực của di chúc hiện nay còn chưa chặt chẽ, thống nhất dẫn đến các tranh chấp về thừa kế hiện nay là tương đối phổ biến.

Trên thực tế nhiều người vẫn nghĩ việc chia di sản theo di chúc sẽ sẽ tuân thủ tuyệt đối vào ý chí của người để lại di chúc. Tuy nhiên, có một số trường hợp việc để lại tài sản này không hoàn toàn theo di nguyện của người đã khuất.

Tại Điều 644 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:

Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó. Trừ Trường hợp người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này:

- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

- Con thành niên mà không có khả năng lao động.

Pháp luật của bất kỳ quốc gia nào được ban hành đều nhằm mục đích điều chỉnh các quan hệ xã hội nhất định và theo những nguyên tắc bảo đảm sự bình ổn về mặt xã hội, đồng thời, bảo vệ các quyền và nghĩa vụ của các chủ thể trong quan hệ pháp luật nhất định.

Quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc nhằm bảo vệ quyền, lợi ích của những người là cha, mẹ, vợ, chồng, các con dưới 18 tuổi của người lập di chúc và các con tuy đã trưởng thành mà không có khả năng lao động của người để lại di sản. Trong trường hợp người có tài sản định đoạt trong di chúc không cho họ hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng một phần di sản ít hơn hai phần ba của một suất thừa kế được chia theo pháp luật thì mỗi người trong số họ vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật.

Việc nắm được quy định này của pháp luật vừa giảm bớt những tranh chấp xuất phát từ sự thiếu hiểu biết pháp luật, giảm bớt gánh nặng cho các cấp xét xử. Đối với sinh viên luật thì đây là một lưu ý quan trọng khi giải các bài tập về chia di sản thừa kế.