Chắc hẳn thời đi học, ngồi trên lớp, các bạn thường được nghe thầy cô râm ran giảng “Hiến pháp là luật gốc, luật mẹ, rồi dưới Hiến pháp là Luật, Bộ Luật, dưới Luật, Bộ luật là Nghị định, Thông tư…”

Nhưng khi rời mái trường, rời thầy cô, thì lý thuyết đó có vẻ như không đúng với thực tế với mình đâu các bạn, bởi theo nguyên tắc nếu Luật, Bộ luật có sai sót thì sửa chữa nó phải là Luật, Bộ luật, nghĩa là ngang cấp với nó mới có quyền sửa đổi nó, chứ không thể là một văn bản cấp dưới nó, như Nghị định hay Thông tư…Nếu như Nghị định, Thông tư sửa đổi Luật, Bộ luật  thì bị xem là đã “vượt mặt” , “qua mặt” Luật, Bộ luật rồi.

Để mình kể cho các bạn nghe, bị “qua mặt” có các văn bản sau:

Đầu tiên là Hiến pháp 1992

Sau hơn 09 năm đi vào thực thi hoạt động thì Hiến pháp 1992 tỏ ra không còn phù hợp ở một số điều khoản, chữa cháy cho những điểm đó là Nghị quyết 51/2001/QH10 sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992

Hiến pháp được xem là luật gốc, luật mẹ, bất cứ văn bản quy phạm pháp luật nào được ban hành ra cũng phải tuân thủ theo Hiến pháp, trái với Hiến pháp thì văn bản đó bị xem là vi hiến và bị bãi bỏ.

Nhưng sao Hiến pháp 1992 lại bị sửa đổi bởi văn bản cấp dưới mình, đó là Nghị quyết? Việc sửa đổi Hiến pháp bởi một Nghị quyết chẳng khác nào “con đi sửa lưng cha mẹ”?

Kế đến, đó là Bộ luật lao động 2012

Một vấn đề mà rất nhiều người lao động thắc mắc rằng, người lao động sẽ được nhận trợ cấp thôi việc hay trợ cấp mất việc làm hay là cả 2 loại trợ cấp nếu nghỉ việc vì lý do công ty hợp nhất, sáp nhập, chia tách hay vì lý kinh tế…bởi theo quy định tại Điều 48 và 49 của Bộ luật này đều có đề cập đến việc trợ cấp thôi việc và trợ cấp mất việc làm trong trường hợp người lao động nghỉ việc vì các lý do nêu trên.

Dựa trên quy định đó, nhiều người sẽ hiểu rằng, trong trường hợp này được nhận cả 2 khoản trợ cấp.

Tuy nhiên, đến khi Nghị định 05/2015/NĐ-CP ra đời thì lại quy định rằng: trường hợp này chỉ được hưởng trợ cấp mất việc làm (các bạn có thể xem Khoản 1, 2 Điều 14 Nghị định này rồi so với Điều 48, 49 Bộ luật lao động xem có khác nhau không?). Việc quy định như vậy, có thể xem rằng Nghị định 05/2015/NĐ-CP đã vượt mặt Bộ luật lao động không?

Tiếp theo là Luật bảo hiểm xã hội 2014

Chắc hẳn các bạn vẫn còn nhớ các vụ đình công diễn ra hàng loạt tại các xưởng may, xí nghiệp cách đây 02 năm về trước phản đối việc bãi bỏ quy định hưởng BHXH 1 lần nếu chưa đóng BHXH đủ 20 năm, sau 01 năm nghỉ việc mà không tiếp tục đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH 1 lần (các bạn có thể so sánh tại Điều 55 Luật bảo hiểm xã hội 2006 và Điều 60 Luật bảo hiểm xã hội 2014)

Ngay sau đó, Chính phủ đã có báo cáo với Quốc hội về vấn đề nêu trên, và Nghị quyết 93/2015/QH13 thực hiện chính sách hưởng bảo hiểm xã hội một lần đối với người lao động như là phương thức chữa cháy cho Điều 60 của Luật bảo hiểm xã hội 2014 nêu trên.

Đáng lý ra, nội dung này phải bị sửa đổi bởi Luật bảo hiểm xã hội sửa đổi hoặc nội dung hay tiêu đề này phải để là Nghị quyết sửa đổi Luật BHXH...chứ không phải kiểu chữa cháy là Nghị quyết thi hành....

Đây là một trong những trường hợp điển hình mà mình kể ra đây, có thể vẫn còn nhiều trường hợp nữa nhưng mình chưa tìm thấy, rất mong các bạn bổ sung.