Con đường chúng ta đi, mỗi ngày, chưa bao giờ chỉ là một đường thẳng. Mỗi thời khắc trôi qua, chúng ta va chạm với rất nhiều điều, và có lẽ mãi mãi, chúng ta chẳng thể biết được hết những ngóc ngách của cuộc sống này một cách trọn vẹn. Cuộc đời của mỗi người là các câu chuyện. Kết nối với cuộc đời của người khác sẽ tạo thành nhiều hơn những câu chuyện. Chúng ta đang sống trong thế giới của triệu triệu câu chuyện. Và tôi thật sự muốn viết về những câu chuyện, những câu chuyện được kể đằng sau cánh cửa tòa án của những người luật sư.

***

Để có thể xây dựng nên một doanh nghiệp, chưa bao giờ là điều đơn giản. Và trong suốt quá trình hoạt động, hiếm có doanh nghiệp nào mà chưa từng gặp phải những khó khăn, trở ngại, và thử thách. Đôi khi, họ vượt qua. Đôi khi, họ phải dừng lại. Và đôi khi, họ tiến lên bởi họ nhận được sự trợ giúp kịp thời từ phía luật sư. Doanh nghiệp DL. chính là một minh chứng rõ ràng trong số đó.

DL. là một doanh nghiệp cỡ vừa, hoạt động trong ngành du lịch-thương mại và có trụ sở chính đặt tại tỉnh B. Với đặc điểm sát biển, cùng với những chính sách mở cửa của Chính phủ, trong những năm gần đây, những hoạt động du lịch tại tỉnh B. phát triển ngày càng đa dạng hơn, về quy mô cũng như chất lượng. Điều này đem lại cho doanh nghiệp DL. những lợi thế, tiềm năng vô cùng to lớn. Để có những thay đổi và cái nhìn tân tiến theo kịp xu hướng mới, năm 2008, DL. thuê Arc. – quốc tịch Pháp để đảm nhận vị trí Tổng giám đốc công ty. Đến năm 2014, khi hợp đồng lao động hết hạn thì Arc. có yêu cầu DL. trả tiền bảo hiểm xã hội cho anh ta. Nhưng tại thời điểm này, luật chưa có quy định cho người lao động nước ngoài tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, nên DL. viện dẫn lý do này từ chối trả tiền bảo hiểm xã hội cho Arc.

Cảm thấy chưa thỏa đáng với lý do DL. đưa ra, Arc. đã quyết định kiện DL. ra tòa. Ở cấp tòa sơ thẩm, bản án tuyên buộc DL. phải chi trả hơn 1 tỷ đồng tiền bảo hiểm xã hội cho Arc. DL. kháng cáo. Tuy vậy, ở cấp tòa phúc thẩm, bản án và con số này vẫn được giữ nguyên.

Dù đã trải qua hai cấp tòa nhưng DL. vẫn không hài lòng với kết quả, nên họ quyết tâm đi tìm “công lý” cho mình. Và trong cái rủi có cái may. Đó là khi bản án đã có hiệu lực pháp luật và sắp được thi hành, DL. đã gặp và nhờ được sự trợ giúp của luật sư Đoàn Khắc Độ. Sau khi đọc cẩn thận hai bản án sơ thẩm, phúc thẩm và xem xét các tài liệu có liên quan, luật sư Độ nói ngay với đại diện của DL. rằng, việc DL. phải chi trả bảo hiểm xã hội cho Arc. là đúng, vì theo quy định tại khoản 3, Điều 186 Bộ luật Lao động 2012, dù không phải là đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, tuy nhiên, người sử dụng lao động – trong trường hợp này là doanh nghiệp DL. phải có trách nhiệm chi trả thêm cùng lúc với kỳ trả lương của Arc. một khoản tiền cho Arc. tương đương với mức đóng bảo hiểm xã hội.

Tuy nhiên, luật sư Độ đã chỉ ra cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm đã có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật. Luật sư Độ cho biết, pháp luật quy định, mức tiền công, tiền lương đóng bảo hiểm xã hội không vượt quá 20 tháng lương tối thiểu chung (pháp luật hiện hành gọi là lương cơ sở). Tại thời điểm đó, mức lương tối thiểu chung khoảng 1,150,000 đồng, thì tính ra số tiền bảo hiểm xã hội mà DL. trả cho Arc. cao nhất chỉ là 23 triệu đồng. Do đó, khi tòa sơ thẩm và phúc thẩm căn cứ vào toàn bộ số lương của Arc. trong hợp đồng lao động (là 10.500 USD tương đương hơn 200 triệu VN đồng tại thời điểm đó) để buộc DL. chi trả cho  Arc. hơn 1 tỷ đồng tiền bảo hiểm xã hội (thay vì chỉ khoảng gần 100 triệu đồng theo đúng luật), là đã có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, gây thiệt hại cho DL. gần 1 tỷ đồng. Đây chính là một trong các căn cứ kháng nghị giám đốc thẩm.

Vì bản án đã có hiệu lực pháp luật, nên luật sư Độ không thể trì hoãn thêm, anh đã thảo ngay đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm và hướng dẫn DL. gửi đơn đến 4 người có quyền kháng nghị giám đốc thẩm là Chánh án tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Chánh án tòa án nhân dân cấp cao tại TP.HCM, Viện trưởng viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại TP.HCM. Nhưng sau đó, một tháng trôi qua mà DL. vẫn chưa nhận được bất kỳ phản hồi nào từ phía cơ quan có thẩm quyền. Đúng lúc ấy, luật sư Độ lại đọc được trên một tờ báo chính thống về việc Bảo hiểm xã hội Việt Nam trả lời, giải thích trường hợp chi trả bảo hiểm xã hội hoàn toàn giống với quan điểm của anh. Nhìn thấy thuận lợi đã đến, luật sư Độ đã hướng dẫn Công ty DL gửi đơn đề nghị lần 2 kèm theo bài báo đó. May mắn thay, sau 5 tháng, Công ty DL. đã nhận được Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại TP.HCM. Đây là một khoảng thời gian rất ngắn so với những vụ án phải kéo dài nhiều năm nhưng vẫn không có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, theo như chia sẻ của luật sư Độ.

Cuối cùng, Quyết định giám đốc thẩm đã tuyên hủy cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm, trả hồ sơ xét xử sơ thẩm lại vụ án. Và lần này, chắc chắn rằng DL. sẽ chỉ phải trả số tiền bảo hiểm xã hội cho Arc. theo đúng quy định của pháp luật mà thôi.

Doanh nghiệp DL. trong câu chuyện này hay bất kỳ một doanh nghiệp nào khác, vào một lúc nào đó trên hành trình hoạt động kinh doanh của mình, bỗng dưng gặp phải những biến cố bất ngờ. Doanh nghiệp DL., nhìn từ một khía cạnh nào đó, cũng đã tự trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về pháp luật để đưa ra lời từ chối đối với yêu cầu trả tiền bảo hiểm xã hội của Arc.. Nhưng, với một lĩnh vực mang tính đặc thù như pháp lý, cơ bản vẫn luôn là chưa đủ. Đó là lý do, sự xuất hiện của luật sư Độ đã mở ra nút thắt quan trọng nhất mà DL. đã loay hoay qua cả hai cấp tòa vẫn không thể nào giải quyết. Sự may mắn là Công ty DL. được một người giới thiệu đã gặp luật sư Độ đúng lúc. May mắn hơn là nhờ vào kiến thức pháp luật vững vàng, kinh nghiệm dày dặn, và nhất là trách nhiệm nghề nghiệp, sự tận tụy và sẻ chia của luật sư Độ đã giúp cho Công ty DL. bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình một cách chính đáng, công bằng và đúng pháp luật.

Qua đó, chúng ta sẽ thấy một điều hết sức rõ ràng và hiển nhiên rằng, không những chỉ cá nhân, mà các doanh nghiệp, tổ chức như DL. luôn cần có một luật sư, một chuyên gia pháp lý giỏi chuyên môn trên từng bước đường hoạt động của mình. Sự có mặt của các luật sư không đơn thuần chỉ cần thiết lúc nguy nan, vì nếu những người đứng đầu doanh nghiệp có tầm nhìn xa, họ sẽ thấy ở mỗi giai đoạn phát triển của doanh nghiệp đều có những khó khăn riêng cần giải quyết, thì nhận được sự tư vấn kịp thời, thường xuyên luôn là một lựa chọn sáng suốt và mang tính sống-còn cho “đứa con” của mình!

Đinh Trần Thúy Vi ( Theo lời kể của Luật sư Đoàn Khắc Độ)