Bộ y tế có kiến nghị bãi bỏ quy định xử phạt người sinh con thứ 3, việc xóa bỏ rào cản kế hoạch hóa gia đình (mỗi gia đình chỉ sinh từ 1 đến 2 con) là một bước tiến mới trong công tác phát triển và ổn định dân số đất nước. Sinh con thứ 3 từ rất lâu đã là ám ảnh của hầu như tất cả mọi gia đình công nhân viên chức nhất là đảng viên ở các địa phương.

Không ít gia đình và cá nhân đã xảy ra chuyện sinh con vượt kế hoạch, nhìn xung quanh hàng xóm có không ít người “vỡ kế hoạch”, thậm chí đẻ chui con thứ 3. Ít nhiều những trường hợp này cũng phải trả giá cho việc vi phạm ấy. Tôi biết một cô giáo viên dạy cấp 2 của mình ngày xưa cũng vì sinh con thứ 3 mà phải rời bỏ biên chế, sự nghiệp lao đao rồi về sau nghỉ hẳn. Việc kỷ luật người sinh con thứ 3 có ở tất cả các bộ ngành, địa phương.

Việc xử phạt phổ biến nhất là kỷ luật cảnh cáo, khiển trách, hạ bậc lương, cách chức, hạ quân hàm và cá biệt là buộc thôi việc đối với những người vi phạm. Việc xử lý này không thống nhất mà tùy thuộc vào các địa phương và đơn vị chủ quản – nơi mà vẫn còn một số bất cập.

Thực trạng sinh con thứ 3, thứ 4 nhìn nhận một cách công bằng nó ít xảy ra ở những nơi dân trí cao. Những vùng đẻ tràn lan bất chấp mọi điều kiện là khu vực miền núi, vùng cao, vùng sâu vùng xa.

Việc thay đổi này sẽ mang lại những lợi ích gì? Từ lâu Việt Nam đã ở trong tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Việc này ngày một tăng nhanh và trở nên nghiêm trọng uy hiếp trực tiếp đến chất lượng dân số và kéo theo những vấn đề dân sinh.

Theo số liệu của Bộ y tế tỷ lệ bé trai/bé gái năm 2006 ở mức 109/100 nhưng chỉ 20 năm sau tức thời gian hiện tại tỷ lệ này ở con số 113 bé trai/100 bé gái. Với tốc độ tăng tỷ lệ này trong một tương lai không xa giới tính sẽ mất cân bằng nghiêm trọng và sự thiếu hụt số lượng lớn phụ nữ là điều không thể tránh khỏi. Sự mất cân bằng giới tính này chính là hệ quả từ việc kế hoạch hóa gia đình.

Việc khống chế số lượng sinh con dẫn đến việc lạm dụng công nghệ, kỹ thuật lựa chọn giới tính. Dễ hiểu khi tâm lý người Việt theo tập tục muốn có con trai nối dõi. Rõ ràng với thay đổi không cấm sinh con thứ 3 việc lựa chọn giới tính sẽ là không cần thiết. Và sự cân bằng giới tính sẽ dần được thiết lập theo thời gian chưa kể đến việc giảm tỷ lệ già hóa dân số nữa.

Tuy nhiên câu hỏi đặt ra, nếu thay đổi chính sách dân số theo hướng nới mức sinh thì có nguy cơ xảy ra tình trạng bùng nổ dân số trở lại?

Chính sách đúng luôn đi thẳng vào đời sống và được toàn dân ủng hộ.