Trong quá trình chung sống của vợ, chồng không may gặp tai nạn hoặc bệnh tật dẫn đến việc người vợ bị bệnh tâm thần thì người chồng phải có nghĩa vụ chăm lo cho người vợ của mình. Trong trường hợp mà người chồng muốn bán tài sản chung của vợ chồng có thể vi phạm các quy định về hôn nhân và gia đình.
Để có tiền chữa trị hay bảo vệ quyền lợi của vợ bằng việc bán tài sản chung thì người chồng phải thực hiện các thủ tục về giám định và thông qua các quyết định của cơ quan có thẩm quyền thì khi đó mới được xem là hợp pháp.
Quy định về người mất năng lực hành vi dân sự
Theo quy định người bị bệnh tâm thần sau khi được giám định và thông qua tuyên bố của Tòa án sẽ được xem là người mất năng lực hành vi dân sự. Cụ thể, tại Điều 28 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.
Lưu ý: Giao dịch dân sự của người mất năng lực hành vi dân sự phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện.
Vì vậy, trong trường hợp mà người chồng muốn bán tài sản chung của cả hai phải thông qua và có sự đồng ý của người giám hộ cho vợ của mình. Người chồng cũng có thể trở thành người giám hộ cho vợ.
Người nào có thể là làm giám hộ?
Trong trường hợp mà vợ đã được giám định tại trung tâm và được cơ quan có thẩm quyền ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự. Thì sau đó Tòa án sẽ thực hiện thủ tục xác định người đại diện cho cá nhân theo pháp luật cụ thể tại Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
(1) Cha, mẹ đối với con chưa thành niên.
(2) Người giám hộ đối với người được giám hộ. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.
(3) Người do Tòa án chỉ định trong trường hợp không xác định được người đại diện quy định tại mục (1) và mục (2).
(4) Người do Tòa án chỉ định đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Trong trường hợp mà không tự xác định được người giám hộ thì Tòa án sẽ căn cứ theo quy định khoản 1 Điều 53 Bộ luật Dân sự 2015 thì các đối tượng sau đây sẽ trở thành người giám hộ đương nhiên như sau:
Trường hợp vợ là người mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng là người mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ.
Quyền và nghĩa vụ của người giám hộ
Người giám hộ đối với người được giám hộ mất năng lực hành vi dân sự sẽ có quyền và nghĩa vụ thực hiện theo quyết định của Tòa án như sau:
(1) Nghĩa vụ của người giám hộ
- Chăm sóc, bảo đảm việc điều trị bệnh cho người được giám hộ.
- Đại diện cho người được giám hộ trong các giao dịch dân sự.
- Quản lý tài sản của người được giám hộ.
- Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.
(2) Quyền của người giám hộ
- Sử dụng tài sản của người được giám hộ để chăm sóc, chi dùng cho những nhu cầu thiết yếu của người được giám hộ.
- Được thanh toán các chi phí hợp lý cho việc quản lý tài sản của người được giám hộ.
- Đại diện cho người được giám hộ trong việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự và thực hiện các quyền khác theo quy định của pháp luật nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.
Theo các quy định trên người giám hộ không được thực hiện việc bán tài sản chung của người bị mất năng lực hành vi dân sự. Trừ trường hợp bán tài sản chung để điều trị, chữa bệnh cho người được giám hộ bị bệnh. Ngoài các quyền trên, thì người chồng là giám hộ cho vợ không được thực hiện không được đem tài sản của người được tặng cho người khác. Các giao dịch dân sự giữa người giám hộ với người được giám hộ có liên quan đến tài sản của người được giám hộ đều vô hiệu.
