Căn cứ theo khoản 9 Điều 2 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, chỗ ở là nhà ở, phương tiện hoặc nhà khác mà công dân sử dụng để cư trú. Chỗ ở thuộc quyền sở hữu của công dân hoặc được cơ quan, tổ chức, cá nhân cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ theo quy định của pháp luật.

Khoản 2 Điều 22 Hiến pháp 2013 quy định mọi người có quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở. Không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó đồng ý.

Như vậy, trong trường hợp tự ý vào nhà người khác không xin phép thì có thể sẽ bị xử lý đối với hành vi xâm nhập chỗ ở bất hợp pháp.

Đồng thời, căn cứ theo quy định tại Điều 158 Bộ luật Hình sự 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017), xâm phạm chỗ ở của người khác có quy định về hành vi Tự ý xâm nhập chỗ ở của người khác mà không được sự đồng ý của chủ nhà hoặc người quản lý hợp pháp.

Người thực hiện hành vi nêu trên bị phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm. Trường hợp phạm tội có tổ chức; lợi dụng chức vụ, quyền hạn; phạm tội hai lần trở lên; làm người bị xâm phạm chỗ ở tự sát; gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội thì bị phạt tù 1-5 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định 1-5 năm.

Hiện nay, pháp luật chưa quy định cụ thể hành vi xâm phạm chỗ ở người khác thì bị xử phạt hành chính như thế nào cả, cho nên việc xem xét có xử lý hình sự hay không còn phải phụ thuộc vào kết quả điều tra của cơ quan công an. Trong trường hợp này, có thể trình báo với cơ quan công an để được hướng dẫn giải quyết.