Review là việc nêu lên quan điểm cá nhân từ những trải nghiệm về sản phẩm, dịch vụ nào đó cho người xem. Công việc này có sức ảnh hưởng lớn đến người dùng mạng xã hội hiện nay như Facebook, Tiktok,... Từ những đánh giá, quan điểm của họ có thể làm một cơ sở kinh doanh bị mất uy tín và xếp hạng thấp từ những thông tin không đúng sự thật.
Sự việc sẽ không đáng lên án nếu như những “reviewer” này chia sẻ một cách công tâm và mang tính tương đối. Thì trong số đó lại dùng sức ảnh hưởng của mình tác động vào một nhãn hàng nhất định gây hoang mang dư luận. Vậy, hành vi review không đúng sự thật sẽ bị xử lý ra sao?
Người review không đúng sự thật có thể bị kiện
Thông thường việc review chỉ dựa trên cảm nhận cá nhân, vì thế có thể đúng hoặc sai. Tuy nhiên, vì những reviewer là những người có lượng theo dõi và tương tác cao nên việc thông tin không tốt có thể làm mất uy tín, danh dự của cơ sở kinh doanh.
Theo đó tại khoản 3 và 4 Điều 34 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định các cơ sở bị ảnh hưởng uy tín vì những thông tin không chính thống hoặc sai sự thật có các quyền sau:
- Thứ nhất là thông tin ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân được đăng tải trên phương tiện thông tin đại chúng nào thì phải được gỡ bỏ, cải chính bằng chính phương tiện thông tin đại chúng đó. Nếu thông tin này được cơ quan, tổ chức, cá nhân cất giữ thì phải được hủy bỏ.
- Thứ hai là cá nhân bị thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín thì ngoài quyền yêu cầu bác bỏ thông tin đó còn có quyền yêu cầu người đưa ra thông tin xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại.
Như vậy, theo quy định trên thì cá nhân, tổ chức nào bị ảnh hưởng đến uy tín từ những thông tin sai sự có thể yêu cầu bên review cải chính thông tin và gỡ bỏ thông tin sai sự thật. Và bồi thường thiệt hại nếu có phát sinh.
Xử phạt hành chính đối với hành vi review không đúng sự thật
1. Xử phạt hành vi cung cấp thông tin không đúng chất lượng sản phẩm
Hành vi cung cấp thông tin không đúng sự thật đến từ các reviewer có thể bị xử phạt hành chính theo điểm a khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi bởi khoản 37 Điều 1 Nghị định 14/2022/NĐ-CP) trong trường hợp vi phạm quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội; trang thông tin điện tử được thiết lập thông qua mạng xã hội như sau:
Cá nhân bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân.
Lưu ý đối với tổ chức có hành vi vi phạm tương tự cá nhân thì mức phạt gấp 02 lần.
Ngoài ra, các reviewer còn bị buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật mà làm giảm uy tín của cơ sở kinh doanh nhằm khắc phục các thiệt hại.
Bên cạnh việc có nguy cơ bị kiện từ các cơ sở kinh doanh bị ảnh hưởng thì người cung cấp thông tin không đúng sự thật, cụ thể là các reviewer có thể bị phạt lên đến 10 triệu đồng đối với hành vi mà mình vi phạm.
2. Xử phạt hành vi cung cấp thông tin sản phẩm không đúng công dụng
Đối với cá nhân có hành vi kinh doanh, buôn bán hàng kém chất lượng căn cứ theo Điều 9 Nghị định 98/2020/NĐ-CP hành vi buôn bán hàng giả về giá trị sử dụng, công dụng được quy định như sau:
Phạt tiền từ 1 triệu đồng đến 70 triệu đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 3 triệu đồng đến 30 triệu đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cá nhân có hành buôn bán hàng kém chất lượng và không đúng công dụng sẽ bị phạt tiền gấp hai lần các mức tiền phạt quy định đối với hành vi nhập khẩu hàng giả hoặc hàng giả thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Là thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Là thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi.
- Là mỹ phẩm, trang thiết bị y tế, chất tẩy rửa, hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, xi măng, sắt thép xây dựng, mũ bảo hiểm.
Đồng thời áp dụng hình thức xử phạt bổ sung đối với các hành vi trên bao gồm:
- Tịch thu tang vật đối với hành vi vi phạm.
- Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành vi vi phạm.
Ngoài ra, cá nhân, tổ chức vi phạm còn buộc khắc phục hậu quả:
Buộc tiêu hủy tang vật đối với hành vi vi phạm.
Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc tái xuất hàng giả đối với hành vi nhập khẩu hàng giả.
Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
Lưu ý: đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm thì mức phạt gấp 2 lần so với cá nhân.
Đối với cá nhân review sản phẩm, dịch vụ kém chất lượng
Căn cứ Điều 13 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010 quy định trách nhiệm của bên thứ ba trong việc cung cấp thông tin về hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng như sau:
Trường hợp tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ cung cấp thông tin cho người tiêu dùng thông qua bên thứ ba thì bên thứ ba có trách nhiệm:
Bảo đảm cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ về hàng hóa, dịch vụ được cung cấp.
Yêu cầu tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ cung cấp chứng cứ chứng minh tính chính xác, đầy đủ của thông tin về hàng hóa, dịch vụ.
Chịu trách nhiệm liên đới về việc cung cấp thông tin không chính xác hoặc không đầy đủ, trừ trường hợp chứng minh đã thực hiện tất cả các biện pháp theo quy định của pháp luật để kiểm tra tính chính xác, đầy đủ của thông tin về hàng hóa, dịch vụ.
Tuân thủ các quy định của pháp luật về báo chí, pháp luật về quảng cáo.
Như vậy, đối với bên review hàng hóa kém chất lượng, không đúng như quảng cáo thì vẫn chịu trách nhiệm liên đới cùng với bên kinh doanh.
Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi review không đúng sự thật
Nếu màn review đến từ những người nổi tiếng được xác định là tin đồn mang tính chất thất thiệt và có tính chất vu khống thì theo quy định tại Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 có thể phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm về tội vu khống. Ngoài ra người phạm tội này còn bị phạt từ 10 triệu đến 50 triệu đồng và cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề từ 01 năm đến 5 năm.
Mặc dù pháp luật đã có quy định về việc bảo vệ quyền lợi cho bên cơ sở kinh doanh bị ảnh hưởng bởi các thông tin thất thiệt. Tuy nhiên, hiện nay sự việc chỉ diễn ra ở hình thức tranh luận trên các nền tảng mạng xã hội mà chưa có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
