Dẫn nhập: Cùng xem qua đoạn trích bên dưới trước khi vào vấn đề chính

"Lúc đón dâu, ngoài lời “cha mẹ giao Linh cho con, con hãy yêu thương và chăm sóc nó”, mẹ Linh nói thầm vào tai Hiếu “con có thể đi tù bất cứ khi nào về tội Hiếp dâm trẻ em hoặc hiếp dâm đấy”. Bởi ngày Hiếu “quan hệ” với Linh, cô bé chưa đủ 16 tuổi. Với tội danh này, Hiếu có thể bị phạt tù từ 12 đến 20 năm, chung thân hoặc tử hình."

Trích dẫn đoạn cuối bài viết “Gả chồng con ở tuổi 16 vì lỡ thuê gia sư nam đẹp trai” tại Báo điện tử Pháp luật Việt Nam.

Nội dung chính:

Thực tế nhiều bị cáo mắc phải tội hiếp dâm trẻ em theo khoản 4 điều 112  Bộ luật Hình sự (Mọi trường hợp giao cấu với trẻ em chưa đủ 13 tuổi là phạm tội hiếp dâm trẻ em và người phạm tội bị phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm, tù chung thân hoặc tử hình), tội giao cấu với trẻ em theo điều 115  Bộ luật Hình sự (Người nào đã thành niên mà giao cấu với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, thì bị phạt tù từ một năm đến năm năm) một phần (hoặc nhiều phần) do bị hại gây ra. Song người phải chịu trách nhiệm hình sự là người “bị động”. 

Quay lại đoạn trích dẫn để cùng xem xét vấn đề:

- Thời điểm bây giờ: Nếu Mẹ Linh hoặc Linh tố cáo Hiếu, chắc chắn rằng Hiếu sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giao cấu với trẻ em theo điều 115.

Đây là điều dễ hiểu, bởi theo góc nhìn của nhà lập pháp thì trường hợp này Linh (chưa đủ 16 tuổi) chưa nhận thức rõ hành vi của mình, trong khi đó Hiếu “biết rõ” mà vi phạm.

- Thời điểm Linh đủ 18 tuổi trở về sau: Nếu Mẹ Linh hoặc Linh vì bất đồng quan điểm nào đó đối với Hiếu dẫn đến sự tức giận nên tố cáo Hiếu để “trả đủa”. Vậy là, Hiếu cũng bị  truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giao cấu với trẻ em theo điều 115.

Việc truy cứu trách nhiệm hình sự Hiếu trong các trường hợp nêu trên là hoàn toàn đúng luật nên chúng ta không cần bàn luận thêm trên mặt pháp luật; điều cần nói là nó có phù hợp với thực tiễn hay không?

Giả định, thời điểm Linh đủ 18 tuổi (có năng lực hành vi dân sự đầy đủ), Linh vẫn chấp nhận Hiếu là “chồng thực tế” của mình, Linh cho rằng nếu “thời gian có quay trở lại” Linh vẫn chọn “như cũ” (nghĩa là dù lúc đó Linh chưa đủ 16 tuổi nhưng suy nghĩ giống như đã đủ 18 tuổi”) thì việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Hiếu không còn ý nghĩa.

Mặt khác, nếu truy cứu trách nhiệm hình sự Hiếu có thể gây ra tiêu cực (tan vỡ hạnh phúc gia đình; Hiếu đi tù ai sẽ lo cho con của họ…).

Bởi vậy, theo tôi cần quy định thời hiệu tố cáo dành cho người bị hại, như là: Trong thời hạn x năm kể từ ngày bị hại đủ 18 tuổi (có năng lực hành vi dân sự đầy đủ) thì không còn quyền tố cáo người gây hại.

Quy định như thế sẽ đảm bảo quyền lợi thực sự của bị hại cũng như người “gây hại” không phải sống trong cảnh áp lực (nếu mình “chống đối” vợ hoặc nhà vợ sẽ có nguy cơ ở tù)…

P/s: Bài viết là quan điểm cá nhân, rất mong nhận được sự góp ý, thảo luận từ quý thành viên.