Trong cuộc sống thường nhật, người dân cần nâng cao cảnh giác phòng vệ trộm, cướp. Đây cũng là trách nhiệm của mỗi người dân trong xã hội, khi rơi vào tình huống cấp bách mà không đủ thời gian khai báo với cơ quan có thẩm quyền. Thì người dân có thể sử dụng biện pháp ngăn chặn hành vi vi phạm hoặc bảo vệ bản thân bằng một số vật dụng để phòng vệ.
Tuy nhiên, không phải loại công cụ nào người dân cũng có thể sử dụng tại gia hay nơi công cộng dù là cho mục đích phòng vệ vì thuộc danh mục vật dụng sử dụng cho cơ quan có thẩm quyền. Hiện nay, nhiều gia đình trang bị các loại công cụ như gậy baton, côn hay bình xịt hơi cay và những vật dụng khác nhằm mục đích chống trộm. Vậy, người dân có được sử dụng các vật dụng trên để phòng vệ?
Các loại công cụ là phương tiện hỗ trợ nghiệp vụ
Những vật dụng thô sơ dùng để hỗ trợ thực hiện việc phòng vệ hiện nay được quy định tại khoản 11 Điều 3 Luật Quản lý sử dụng vũ khí vật liệu cháy nổ công cụ cháy nổ 2017 như sau:
Theo đó, công cụ hỗ trợ là phương tiện, động vật nghiệp vụ được sử dụng để thi hành công vụ, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nhằm hạn chế, ngăn chặn người có hành vi vi phạm pháp luật chống trả, trốn chạy; bảo vệ người thi hành công vụ, người thực hiện nhiệm vụ bảo vệ hoặc báo hiệu khẩn cấp, bao gồm:
(1) Súng bắn điện, hơi ngạt, chất độc, chất gây mê, từ trường, laze, lưới; súng phóng dây mồi; súng bắn đạn nhựa, nổ, cao su, hơi cay, pháo hiệu, hiệu lệnh, đánh dấu và đạn sử dụng cho các loại súng này.
(2) Phương tiện xịt hơi cay, hơi ngạt, chất độc, chất gây mê, chất gây ngứa.
(3) Lựu đạn khói, lựu đạn cay, quả nổ.
(4) Dùi cui điện, dùi cui cao su, dùi cui kim loại; khóa số tám, bàn chông, dây đinh gai; áo giáp; găng tay điện, găng tay bắt dao; lá chắn, mũ chống đạn; thiết bị áp chế bằng âm thanh.
(5) Động vật nghiệp vụ là động vật được huấn luyện để sử dụng cho yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội;
(6) Công cụ hỗ trợ có tính năng, tác dụng tương tự là phương tiện được chế tạo, sản xuất không theo tiêu chuẩn kỹ thuật, thiết kế của nhà sản xuất hợp pháp, có tính năng, tác dụng tương tự như công cụ hỗ trợ nêu trên.
Theo quy định trên thì các vật dụng hỗ trợ này dùng để bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người thi hành nhiệm vụ mà người phạm tội có hành vi chống trả.
Đối tượng được sử dụng công cụ chuyên dụng
Để có thể được trang bị và sử dụng các công cụ hỗ trợ nêu trên thì đối tượng này phải thuộc thẩm quyền được quy định tại khoản 1 Điều 55 Luật Quản lý sử dụng vũ khí vật liệu cháy nổ công cụ cháy nổ 2017 bao gồm:
QĐND; dân quân tự vệ; cảnh sát biển; CAND; Cơ yếu; cơ quan điều tra của VKSND tối cao; cơ quan thi hành án dân sự; kiểm lâm, lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách, kiểm ngư, lực lượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành thủy sản; hải quan cửa khẩu, lực lượng chuyên trách chống buôn lậu của hải quan; đội kiểm tra của lực lượng quản lý thị trường; an ninh hàng không, lực lượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải.
Bên cạnh đó các lực lượng như bảo vệ cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bảo vệ; ban bảo vệ dân phố; câu lạc bộ, cơ sở đào tạo, huấn luyện thể thao có giấy phép hoạt động; cơ sở cai nghiện ma túy được quyền sử dụng công cụ hỗ trợ.
Như vậy, quy định này không bao gồm cả người dân vì thế người không được phép sử dụng những loại công cụ hỗ trợ phòng vệ để phòng vệ trộm cắp tại nhà. Trừ trường hợp khu vực trong phạm vi có nhiều nguy hiểm tùy theo tính chất, người dân cần có công cụ hỗ trợ thì Bộ trưởng Bộ Công an quyết định.
Xử phạt hành vi sử dụng công cụ chuyên dụng
Hiện nay, mức phạt hành chính dành cho cá nhân có hành vi sử dụng, tàng trữ vũ khí chuyên dụng khá nặng, cụ thể căn cứ khoản 3, 4 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì mức phạt được quy định như sau:
Phạt tiền từ 5 triệu đồng - 10 triệu đồng đối với hành vi sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ mà không có giấy phép.
Phạt tiền từ 10 triệu đồng - 20 triệu đồng đối với hành vi chế tạo, trang bị, tàng trữ, vận chuyển, sửa chữa, sử dụng trái phép vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ; chi tiết, cụm chi tiết vũ khí, công cụ hỗ trợ hoặc phụ kiện nổ.
Ngoài ra, còn tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính như các công cụ chuyên dụng dùng để phòng vệ.
Trường hợp mà tổ chức có hành vi sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ cho doanh nghiệp, cơ quản của mình mà chưa được cấp phép thì mức phạt gấp 02 lần so với cá nhân.
Như vậy, người nào không được thực hiện nhiệm vụ hay công tác quản lý trật tự theo quy định trên mà cố tình tàng trữ, sử dụng vũ khí, công cụ chuyên dụng để phòng vệ thì không sẽ bị xử phạt tiền lên đến 40 triệu đồng. Hiện nay, có nhiều công cụ hỗ trợ người dân bảo vệ bản thân mà không vi phạm pháp luật cũng khá nhiều như còi báo động, côn nhị khúc hay đèn pin có ánh sáng mạnh, gậy bóng chày,... Những vật dụng này được pháp luật cho phép và có thể tìm mua ở trên mạng.
