Quyền bầu cử và ứng cử là những quyền chính trị cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp 2013: “Công dân đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân”. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay rất nhiều người Việt Nam đang rất thơ ơ hay thậm chí là không quan tâm đến bầu cử trong nước.

Ngược dòng lịch sử, cuộc tổng tuyển cử đầu tiên của nước ta diễn ra vào ngày 06/01/1946 trong bối cảnh nước ta đang gặp vô vàn khó khăn do thù trong giặc ngoài nhưng vẫn có gần 90% cử tri đi bỏ phiếu. Việc bỏ phiếu không đơn thuần chỉ là bầu lãnh đạo các cấp mà cao cả hơn đó là Quyền dân chủ của một người tự do, của một Quốc gia độc lập.

Trải qua tiến trình phát triển của xã hội, quyền dân chủ ngày càng được củng cố và mở rộng, quy trình hiệp thương giới thiệu người ứng cử ngày càng được tổ chức chặt chẽ hơn nhưng đối lập lại với việc đó người Việt lại thơ ơ hơn đối với quyền của mình.

Trên thực tế, ở một số nơi tỷ lệ cử tri đi bầu cử đạt thấp, vẫn còn tình trạng bỏ phiếu thay, một người đại diện cho cả nhà đi bỏ phiếu; bỏ phiếu qua loa, đại khái cho xong. Do không quan tâm đến ứng cử viên mình lựa chọn hoặc không nắm rõ quy định, số lượng người được bầu nên bầu sai hoặc lựa chọn theo cảm tính.

Về vấn đề này, nếu nói người Việt không tâm đến vấn đề chính trị thì không đúng. Bởi lẽ, ngay cả cuộc bầu cử ở Mỹ, người Việt cũng rất quan tâm, thậm chí nó là chủ đề nóng trên các diễn đàn, trang mạng hay các câu chuyện hàng ngày. Nhưng đang buồn thay cuộc bầu cử trong nước diễn ra vào cùng thời điểm thì lại lép vế hoàn toàn trong sự quan tâm của mọi người.

Vậy nguyên nhân ở đây là gì, do người Việt ăn cơm nhà nhưng lại thích nói chuyện thế giới hay bầu cử Việt Nam thực sự đã không còn hấp dẫn khi việc bầu cử chỉ diễn ra trong nội bộ, dân không được trực tiếp bầu cử. Cũng nhìn  sang cuộc bầu cử Mỹ, hình thức bầu cử cũng là bầu cử Gián tiếp nhưng người dân được quyền lựa chọn người đại diện cho mình để bỏ phiếu, và những người này không có chức vụ có lợi tức liên quan đến bầu cử để đảm bảo tính công bằng. Cuộc bầu cử ở Mỹ diễn ra sôi nổi, kịch tính từng giây từng phút và kết thúc bằng sự vỡ òa cảm xúc của bên chiến thắng.

Vậy để bầu cử ở Việt Nam thực sự là một ngày hội, là chủ đề quan tâm của cả nước thì điều mà chúng ta đang thực sự cần là gì?