Trong khoảng thời gian gần cuối năm 2022, một làn sóng cắt giảm nhân sự của các doanh nghiệp đang diễn ra khá mạnh. Hàng ngàn công nhân thất nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp tại Bình Dương. Vậy, nguyên nhân do đâu?

Thế giới đang phải đối mặt với chiến tranh giữa Nga và Ukraine. Tình hình chính trị một số nơi trên thế giới ngày càng phức tạp kéo theo cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài. Khủng hoảng kinh tế dẫn đến lạm phát tăng cao, thiếu hụt đơn hàng, xuất nhập khẩu trì trệ…Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam đương nhiên bị ảnh hưởng buộc phải cắt giảm nhân sự. 

Hiện nay đã có tới 51 doanh nghiệp trong khu chế xuất, khu công nghiệp báo cáo thiếu hụt đơn hàng và cắt giảm nhân sự.

Người lao động mất việc do cắt giảm nhân sự có được bồi thường không?

Có nhiều lý do để cắt giảm nhân sự. Tuy nhiên doanh nghiệp chỉ có trách nhiệm bồi thường khi đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật với người lao động, còn trường hợp cắt giảm nhân sự tuân theo Khoản 1 Điều 36 Bộ luật Lao động 2019 hoặc trong trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế thì doanh nghiệp không phải bồi thường.

Do đó, làn sóng cắt giảm nhân sự hiện nay đa số vì lý do khủng hoảng kinh tế đã xây dựng và thực hiện phương án sử dụng lao động theo quy định tại Điều 44 của Bộ luật lao động 2019 nhưng không thể cứu vãn thì những doanh nghiệp đó sẽ không phải bồi thường khi cắt giảm nhân sự. Nhưng doanh nghiệp phải trả trợ cấp mất việc cho người lao động theo Điều 47 Bộ Luật lao động 2019 như sau:

- Người sử dụng lao động trả trợ cấp mất việc làm cho người lao động đã làm việc thường xuyên cho mình từ đủ 12 tháng trở lên mà bị mất việc làm theo quy định tại khoản 11 Điều 34 của Bộ luật này, cứ mỗi năm làm việc trả 01 tháng tiền lương nhưng ít nhất bằng 02 tháng tiền lương.

- Thời gian làm việc để tính trợ cấp mất việc làm là tổng thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật về bảo hiểm thất nghiệp và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm.

- Tiền lương để tính trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề theo hợp đồng lao động trước khi người lao động mất việc làm.

Ngoài ra, người lao động bị cắt giảm sẽ được thanh toán các quyền lợi theo Điều 48 Bộ luật lao động 2019 như sau:

- Trong thời hạn 14 ngày làm việc kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên, trừ trường hợp sau đây có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày:

- Người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động;

- Người sử dụng lao động thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế;

- Chia, tách, hợp nhất, sáp nhập; bán, cho thuê, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp; chuyển nhượng quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã;

- Do thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm.

- Tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp thôi việc và các quyền lợi khác của người lao động theo thỏa ước lao động tập thể, hợp đồng lao động được ưu tiên thanh toán trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị chấm dứt hoạt động, bị giải thể, phá sản.

Người sử dụng lao động có trách nhiệm sau đây:

- Hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác nếu người sử dụng lao động đã giữ của người lao động;

- Cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của người lao động nếu người lao động có yêu cầu. Chi phí sao, gửi tài liệu do người sử dụng lao động trả.