Hợp đồng là sự thỏa thuận nhằm xác lập, thay đổi, chấm dứt các quyền và nghĩa vụ. Tuy nhiên, trong trường hợp, hợp đồng lại không thể thực hiện được do yếu tố khách quan tác động vào.
Việc giao kết hợp đồng dựa trên cơ sở tự nguyện, thiện chí. Một khi hợp đồng được giao kết thì hai bên phải có trách nhiệm thực hiện đúng những gì mình giao kết.
Việc không thực hiện đúng hợp đồng sẽ làm phát sinh những nghĩa vụ bất lợi cho bên vip phạm. Tuy nhiên, trong trường hợp việc không thể thực hiện đúng hợp đồng là do sự kiện bất khả kháng thì được xử lý như thế nào?
Thế nào là sự kiện bất khả kháng? Trong các quy định về hợp đồng không có nêu rõ thế nào là sự kiện bất khả kháng. Tuy nhiên, căn cứ Điều 156 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định:
"Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép"
Theo đó, để được xem là sự kiện bất khả kháng cần các điều kiện sau:
- Sự kiện xảy ra một cách khách quan. Sự kiện này có thể là do thiên nhiên gây ra như: thiên tai, địch họa... Nhưng cũng có thể do con người gây ra như hành động của một người thứ ba.
- Sự kiện không thể lường trước được. Khi giao kết hợp đồng các bên có thể không lường trước được sự kiện này sẽ xảy ra vào thời điểm giao kết hợp đồng.
Trong trường hợp có mưa lũ, tuy nhiên, mặc dù có dự báo thời tiết, truyền thông đại chúng nhưng do chủ quan thì đây không thể xem là thỏa điều kiện này.
- Sự việc xảy ra không thể khắc phục được. Mặc dù đã áp dụng mọi khả năng và biện pháp cần thiết.
Như vậy, để được xem là sự kiện bất khả kháng thì phải đáp ứng cả ba điều kiện nêu trên.
Điều 351 Bộ Luật dân sự 2015 quy định "Trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ do sự kiện bất khả kháng thì không phải chịu trách nhiệm dân sự, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác."
Như vậy, nếu không thực hiện được nghĩa vụ của hợp đồng nhưng do sự kiện bất khả kháng thì bên vi phạm được miễn trách nhiệm dân sự. Lưu ý, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Hợp đồng dân sự tôn trọng sự tự do thỏa thuận của các bên, do đó nếu hai bên có thỏa thuận khác về vấn đề này nếu không trái với đạo đức xã hội, không trái với pháp luật thì thỏa thuận được công nhận.
Minh Trang
