Giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ, tạm dừng giải quyết - Minh họa

Ngày 18/5/2021, Văn phòng cơ quan CSĐT Bộ Công an và Vụ Thực hành quyền công tố & Kiểm sát điều tra án ma túy thuộc VKSNDTC ra Hướng dẫn 2010/HDLN v/v giải đáp vướng mắc trong quá trình giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ, vụ việc tạm dừng giải quyết.

Một số nội dung đáng chú ý được giải đáp:

*Về các vướng mắc trong việc giải quyết vụ việc tạm đình chỉ, tạm dừng giải quyết

(1) Đề nghị hướng dẫ giải quyết đối với những tố giác, tin báo về tội phạm đã tạm dừng giải quyết theo Quy trình tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong CAND ban hành kèm theo Quyết định 1319/QĐ-BCA-C41 ngày 20/3/2015 của Bộ trường BCA.

Giải đáp:

Khoản 6 Điều 5 Thông tư liên tịch 01/2020/TTLT quy định cụ thể: “Đối với những tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố đã tạm dừng giải quyết trước khi Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 có hiệu lực thi hành thì cơ quan có thẩm quyền điều tra, chủ động trao đổi, thống nhất bằng văn bản với Viện kiểm sát rà soát, phân loại, xử lý như sau: 

a) Đối với những vụ việc đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì ra Quyết định không khởi tố vụ án hình sự

b) Đối với những vụ việc còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì tiến hành giải quyết theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố”. Như vậy, những vụ việc đã tạm dừng giải quyết theo Quyết định 1319/QĐ-BCA-C41, Cơ quan điều tra cần chủ động trao đổi, thống nhất bằng văn bản với Viện kiểm sát. Đối với vụ việc đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì ra Quyết định không khởi tố vụ án hình sự. Đối với những vụ việc còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì Cơ quan điều tra phối hợp với Viện kiểm sát cùng cấp tiến hành rà soát lại căn cứ tạm dừng giải quyết và xử lý như sau:

+ Những vụ việc có căn cứ tạm đình chỉ việc giải quyết theo quy định tại khoản 1 Điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự, Cơ quan điều tra ra Quyết định tạm đình chỉ và tiến hành quản lý, theo dõi theo quy định của Thông tư liên tịch 012020/TTLT.

+ Những vụ việc không có căn cứ tạm đình chỉ việc giải quyết theo quy định tại khoản 1 Điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự, Cơ quan điều tra ra Quyết định phục hồi việc giải quyết nguồn tin về tội phạm và tiến hành giải quyết theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự về giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, thời hạn giải quyết được tính từ thời điểm ra Quyết định phục hồi. Việc ra Quyết định phân công mới chỉ đặt ra khi những người được phân công trước đây không thể tiếp tục giải quyết (nghỉ hưu, thay đổi vị trí công tác...).

(2) Thực tiễn một số tố giác, tin báo về tội phạm hết thời hạn giải quyết nhưng Cơ quan điều tra không đủ căn cứ để ra Quyết định khởi tố hoặc Quyết định không khởi tố vụ án hình sự, cũng không có căn cứ tạm đình chỉ việc giải quyết theo khoản 1 Điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự như: người tố giác không đồng ý đi giám định thương tích; người tố giác, người bị tố giác không chấp hành giấy triệu tập của Cơ quan điều tra, bỏ đi khỏi địa phương...

Đề nghị hướng dẫn việc áp dụng căn cứ pháp luật trong Quyết định tạm đình chỉ đối với các tố giác, tin báo về tội phạm tạm đình chỉ việc giải quyết theo Quy định tại điểm b khoản 3 Điều 16 Thông tư 28/2020/TT-BCA ngày 26/3/2020 của Bộ Công an quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận, phân loại, xử lý, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của lực lượng Công an nhân dân (trường hợp hết thời hạn giải quyết mà chưa đủ căn cứ để ra một trong ba quyết định khởi tố, không khởi tố hoặc tạm đình chi). Một số trường hợp Viện kiểm sát không đồng ý với quan điểm của Cơ quan điều tra do đây là Thông tư của Bộ Công an, không phải Thông tư liên tịch của liên ngành.

Giải đáp:

Trường hợp người bị tố giác không ở nơi cư trú, không biết họ ở đâu thì cần có văn bản thông báo truy tìm để phát hiện và triệu tập, lấy lời khai làm rõ những vấn đề có liên quan đến nội dung tố giác. Điều tra viên tiến hành các hoạt động thu thập thông tin, tài liệu, đồ vật; áp dụng biện pháp cưỡng chế dẫn giải Người làm chứng, Người bị hại, Người bị tố giác theo quy định tại Điều 127 Bộ luật Tố tụng hình sự, tinh thần chung là phải quyết liệt trong giải quyết vụ việc.

Điểm b khoản 3 Điều 16 Thông tư 28/2020/TT-BCA ngày 26/3/2020 quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận, phân loại, xử lý, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của lực lượng Công an nhân dân quy định:

Trường hợp hết thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố nhưng chưa đủ căn cứ để ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự hoặc Quyết định không khởi tố vụ án hình sự, mà cũng không có những căn cứ để tạm đình chỉ việc giải quyết thì bảo cáo lãnh đạo, chỉ huy trực tiếp để đề xuất

Thủ trưởng hoặc Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra có văn bản trao đổi với Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp để thống nhất quan điểm giải quyết.

Về nguyên tắc, trường hợp hết thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố nhưng chưa đủ căn cứ để ra quyết định khởi tố vụ án hình sự hoặc quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết thì phải ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự theo nguyên tắc có lợi cho người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố.

Tuy nhiên, trong thực tiễn một số trường hợp nhạy cảm về chính trị, xã hội, nếu ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự ngay sẽ có phản ứng trong dư luận. Trong trường hợp này, liên ngành tố tụng cùng cấp thụ lý giải quyết vụ việc cần họp bàn thống nhất hướng xử lý, nhưng vẫn phải đảm bảo việc tạm đình chỉ phải có căn cứ theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.

(Còn nữa)

*Ngoài ra Hướng dẫn 2010/HDLN còn giải đáp các vướng mắc trong việc giải quyết vụ án tạm đình chỉ và liên quan đến vụ việc, vụ án tạm đình chỉ.

Tải và xem chi tiết văn bản tại file đính kèm.