Tại Dự thảo Luật Dân số đang được Bộ Y tế lấy ý kiến trình Quốc hội thông qua, có một nội dung rất đáng chú ý là chính sách khuyến khích sinh con ở vùng có mức sinh thấp, thậm chí là được nhận hỗ trợ bằng tiền (bằng với mức lương cơ sở).

Tặng tiền khi sinh con tại tỉnh, thành có mức sinh thấp - Minh họa

Cụ thể, các biện pháp khuyến khích sinh đủ hai con tại tỉnh có mức sinh thấp bao gồm:

a) Nhà nước hỗ trợ một lần bằng tiền ít nhất tương đương một lần mức lương tối thiểu vùng khi phụ nữ sinh con thứ nhất; ít nhất tương đương hai lần mức lương tối thiểu vùng khi phụ nữ sinh con thứ hai;

b) Cặp vợ chồng cam kết sinh đủ hai con được Nhà nước hỗ trợ cho con của họ học tại cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học công lập; miễn học phí khi theo học trung học cơ sở công lập;

c) Nhà nước khuyến khích các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp tham gia cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ hôn nhân và gia đình;

d) Xây dựng môi trường, cộng đồng phù hợp tạo điều kiện cho các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, chăm sóc và nuôi dạy con tốt, chia sẻ trách nhiệm giữa các thành viên trong gia đình; khuyến khích trách nhiệm xã hội của người sử dụng lao động đối với người lao động nuôi con nhỏ;

đ) Các cặp vợ chồng sinh đủ hai con có cam kết không sinh thêm con được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở;

e) Các biện pháp khác.

Sau khi Luật được thông qua, Chính phủ sẽ quy định chi tiết việc thực hiện các nội dung này, đồng thời cứ mỗi 5 năm, Thủ tướng Chính phủ định kỳ công bố danh sách các tỉnh có mức sinh cao, mức sinh thấp và mức sinh thay thế cũng như phê duyệt chương trình, dự án điều chỉnh mức sinh phù hợp với các vùng, đối tượng.

Hiện nay, Theo Quyết định 2019/QĐ-BYT năm 2021 của Bộ Y tế, trong giai đoạn 2020 – 2025, có 21 tỉnh, thành phố sau được phân vào vùng mức sinh thấp, bao gồm: TP.HCM, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa, Long An, Bạc Liêu, Tây Ninh, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Kiên Giang.

Mức lương tối thiểu vùng hiện nay thực hiện theo Nghị định 90/2019/NĐ-CP, cụ thể như sau:

- Mức 4.420.000 đồng/tháng, áp dụng đối với doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng I.

- Mức 3.920.000 đồng/tháng, áp dụng đối với doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng II.

- Mức 3.430.000 đồng/tháng, áp dụng đối với doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng III.

- Mức 3.070.000 đồng/tháng, áp dụng đối với doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng IV.

Như vậy nếu Luật Dân số được thông qua trước 2025 và các văn bản hướng dẫn thi hàng Luật sớm được ban hành, rất có thể chỉ trong 2-3 năm nữa, người dân TP. HCM sẽ được nhận tiền hỗ trợ khi sinh 2 con đầu tiên.

Tuy nhiên, một vấn đề quan trọng phát sinh từ chính sách này là Chính phủ cũng cần hướng dẫn rõ việc sinh con theo vùng này có yêu cầu đăng ký thường trú, tạm trú hay không, bởi lẽ thực tế hiện nay dân số tại TP. HCM đang dẫn đầu cả nước. Mặc dù tại nhiều vùng ven dân số không quá đông đúc, tuy nhiên những khu vực nội thành có lượng người tạm trú rất đông và không ngừng tăng.

Bên cạnh đó, việc khuyến khích sinh cũng cần đi kèm theo các chính sách an sinh, xã hội, giáo dục, kinh tế,... để đảm bảo đời sống xã hội được duy trì ở mức ổn định, tránh việc bùng nổ dân số ở đô thị!