Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí (trưởng ban soạn thảo, nguyên viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu trung ương) tiếp tục đưa ra dự thảo mới của Luật Chuyển đổi giới tính để xin ý kiến người dân. Trong đó, dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính đề xuất người chuyển giới sẽ được thay đổi thông tin giới tính trên giấy tờ sau khi được công nhận là người chuyển đổi giới tính.
(1) Đề xuất nguyên tắc chuyển đổi giới tính
Tại Dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính quy định 03 nguyên tắc chuyển đổi giới tính như sau:
- Công dân chỉ được chuyển đổi giới tính một lần trong đời.
- Chỉ thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính sau khi người đề nghị chuyển đổi giới tính đã được tư vấn tâm lý, y tế, pháp lý.
- Bảo đảm sự tự nguyện, tự do lựa chọn biện pháp can thiệp y học chuyển đổi giới tính.
(2) 14 hành vi bị nghiêm cấm trong Dự thảo Luật chuyển đổi giới tính
Dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính quy định 14 hành vi bị cấm, cụ thể:
- Kỳ thị, phân biệt đối xử, đưa thông tin sai lệch đối với người chuyển đổi giới tính, gia đình và người thân của họ.
- Vận động, dụ dỗ, thúc ép, bắt buộc người khác chuyển đổi giới tính.
- Lợi dụng người chuyển đổi giới tính để mua bán người, bóc lột sức lao động, xâm hại tình dục hoặc có các hành vi trái pháp luật khác.
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, vị trí công tác để gây khó khăn cho việc thực hiện quyền công nhận giới tính của người đề nghị chuyển đổi giới tính.
- Cản trở, gây khó khăn cho việc công nhận giới tính của người đề nghị chuyển đổi giới tính.
- Thực hiện việc chuyển đổi giới tính nhằm mục đích trục lợi, trốn tránh trách nhiệm, nghĩa vụ, gây rối an ninh trật tự, quấy rối tình dục hoặc vi phạm pháp luật khác.
- Công dân thực hiện chuyển đổi giới tính 2 lần trở lên trong đời.
- Triệt sản trong quá trình can thiệp y học mà không được sự đồng ý của người đề nghị can thiệp y học để chuyển đổi giới tính.
- Tiết lộ thông tin, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của người chuyển đổi giới tính mà không có sự đồng ý của họ.
- Trục lợi, gây khó khăn đối với việc can thiệp y học để chuyển đổi giới tính.
- Thực hiện các phương pháp can thiệp y học và tư vấn khi chưa đủ điều kiện.
- Thực hiện chuyển đổi giới tính trong thời gian chấp hành các nghĩa vụ với Nhà nước, các bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
- Không thực hiện đầy đủ quy định của quy trình tư vấn tâm lý trước và trong khi thực hiện can thiệp y học cho người đề nghị chuyển đổi giới tính.
- Các tổ chức, cá nhân, cơ sở khám chữa bệnh từ chối không có lý do chính đáng việc tư vấn tâm lý, can thiệp y khoa, khám chữa bệnh cho người chuyển đổi giới tính.
Xem Dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính
(3) Những quyền đối với người chuyển đổi giới tính
Người chuyển đổi giới tính có các quyền sau đây:
- Được công nhận giới tính mới sau khi đã can thiệp y học để chuyển đổi giới tính khi đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của Luật này;
- Được lựa chọn phương pháp can thiệp y học để chuyển đổi giới tính phù hợp với sức khỏe, mong muốn và khả năng tài chính của mình;
- Được tư vấn, hỗ trợ về tâm lý, y tế và pháp lý trước và trong quá trình thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính;
- Có đầy đủ quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của pháp luật dân sự và pháp luật khác có liên quan;
- Được giữ nguyên quan hệ cha, mẹ, con cũng như quyền và nghĩa vụ từ quan hệ hôn nhân gia đình trước khi chuyển đổi giới tính bao gồm cả việc nhận nuôi con nuôi;
- Được lưu giữ tinh trùng, trứng để duy trì nòi giống thông qua các dịch vụ sinh sản phù hợp với đạo lý và pháp luật Việt Nam.
- Được tham gia các hoạt động hiến máu và các chế phẩm máu, hiến tế bào gốc, hiến mô tạng một cách tự nguyện nếu có đủ sức khỏe và đảm bảo an toàn hiến tặng theo quy định của pháp luật;
- Được bảo lưu thông tin trên các văn bằng, chứng chỉ đã được cấp trước khi chuyển đổi giới tính;
- Được công nhận quyền tài sản đối với tài sản tạo lập trước khi chuyển đổi giới tính. Trường hợp trên giấy chứng nhận quyền tài sản có thông tin giới tính thì cơ quan cấp giấy chứng nhận quyền tài sản có nghĩa vụ điều chỉnh thông tin giới tính theo giới tính được công nhận của người chuyển đổi giới tính;
- Được hưởng các chế độ thai sản theo quy định của pháp luật về lao động, pháp luật về bảo hiểm xã hội và quy định của pháp luật khác có liên quan phù hợp với giới tính đã chuyển đổi.
- Được tham gia các hoạt động thể thao, văn hóa, biểu diễn nghệ thuật theo quy định của pháp luật phù hợp với giới tính mới;
- Được tôn trọng, bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và các quyền riêng tư khác theo quy định của pháp luật;
- Được thay đổi thông tin giới tính trên các giấy tờ tùy thân sau khi được công nhận là người chuyển đổi giới tính;
- Được bảo đảm quyền học tập, lao động và hòa nhập gia đình, xã hội theo giới tính đã được công nhận;
- Được bảo đảm các quyền khác theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.
Như vậy, ngoài việc người chuyển đổi giới tính được thay đổi thông tin giới tính trên các giấy tờ tùy thân sau khi được công nhận là người chuyển đổi giới tính thì người chuyển đổi giới tính còn được hưởng những quyền kể trên theo quy định của pháp luật.
(4) Các phương pháp thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính
Ngoài ra, người đề nghị chuyển đổi giới tính được lựa chọn một trong các phương pháp can thiệp y học sau đây để chuyển đổi giới tính:
- Sử dụng nội tiết tố sinh dục;
- Phẫu thuật ngực và cơ quan sinh dục;
- Phẫu thuật cắt bỏ triệt để các bộ phận có chức năng sinh sản gắn với giới tính cũ;
- Phối hợp phẫu thuật và sử dụng nội tiết tố sinh dục;
- Các phương pháp khác để chuyển đổi giới tính được các nước trên thế giới công nhận và phù hợp với Việt Nam theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế.
Xem Dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính
