Thử việc là một quá trình diễn ra trước khi người sử dụng lao động ký hợp đồng lao động chính thức. Thử việc là quá trình không bắt buộc, tuy nhiên đối với các bạn sinh viên mới ra trường thì hầu như đây là sự lựa chọn hầu hết của các nhà tuyển dụng để cả hai cùng đánh giá mức độ phù hợp của với công việc, môi trường, đồng nghiệp, ý chí,… Vậy sau đây là những thông tin mà người lao động cần biết để bảo vệ quyền và lợi ích của mình trong quá trình thử việc.

1. Thử việc là gì?

Thử việc là sự thỏa thuận tự nguyện giữa người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ). Đây là quá trình diễn ra trong một khoảng thời gian nhằm đánh giá năng lực, trình độ, ý thức, các điều kiện lao động giữa hai bên,… trước khi quyết định có ký hợp đồng lao động chính thức hay không.

Theo đó căn cứ tại Điều 24 Bộ luật Lao động 2019 thì NSDLĐ và NLĐ có thể thỏa thuận nội dung thử việc ghi trong hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận về thử việc bằng việc giao kết hợp đồng thử việc.

Như vây, thử việc không mang tính bắt buộc mà chỉ dựa trên nhu cầu của NSDLĐ và NLĐ.

2. Thời gian thử việc

Thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc nhưng chỉ được thử việc một lần đối với một công việc và bảo đảm điều kiện sau đây:

- Không quá 180 ngày đối với công việc của người quản lý doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp;

- Không quá 60 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật từ cao đẳng trở lên;

- Không quá 30 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật trung cấp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ;

- Không quá 06 ngày làm việc đối với công việc khác.

3. Tiền lương thử việc

Theo Điều 26 BLLĐ 2019 được quy định như sau: Tiền lương của NLĐ trong thời gian thử việc do hai bên thoả thuận nhưng ít nhất phải bằng 85% mức lương của công việc đó.

4. Chấm dứt thử việc

Nếu muốn kết thúc thời gian thử việc NSDLĐ phải thông báo kết quả thử việc cho NLĐ:

Thử việc đạt yêu cầu (theo Khoản 1 Điều 27 BLLĐ 2019)

- Nếu giao kết hợp đồng lao động có nội dung thử việc thì tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động.

-Nếu giao kết hợp đồng thử việc thì tiếp tục giao kết hợp đồng lao động.

Tuy nhiên không có quy định rằng đã có thông báo đạt yêu cầu từ phía NSDLĐ mà NSDLĐ không tiếp tục giao kết hợp đồng lao động thì hậu quả pháp lý mà NSDLĐ phải gánh chịu sẽ như thế nào.

Thử việc không đạt yêu cầu (theo Khoản 1 Điều 27 BLLĐ 2019)

- Nếu giao kết hợp đồng lao động có nội dung thử việc thì chấm dứt hợp đồng.

- Nếu giao kết hợp đồng thử việc thì chấm dứt hợp đồng thử việc và không tiếp tục giao kết hợp đồng lao động.

Vậy việc chấm dứt hợp đồng thử việc trước hạn, người lao động có được trả lương?

Căn cứ theo Khoản 2 Điều 27 BLLĐ 2019, trong thời gian thử việc, mỗi bên có quyền hủy bỏ hợp đồng thử việc hoặc hợp đồng lao động đã giao kết mà không cần báo trước và không phải bồi thường.

Ngoài ra, nếu một trong hai bên hủy bỏ hợp đồng thử việc, hợp đồng lao động có nội dung thử việc trong thời gian thử việc thì cũng không cần báo trước, không phải bồi thường hợp đồng. Hay nói cách khác, do đây là thời gian thử việc, chưa giao kết hợp đồng lao động hoặc chưa bước vào giai đoạn làm việc chính thức theo hợp đồng lao động.

Vậy nên, đây là hành vi không trái với quy định pháp luật và NSDLĐ phải có trách nhiệm trả lương cho NLĐ. Ngược lại, nếu NSDLĐ không thanh toánh lương cho NLĐ thì vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều 48 BLLĐ 2019.