Để kịp thời hướng dẫn Bộ luật tố tụng dân sự 2015 sẽ có hiệu lực từ 01/7/2016, trước mắt, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành Nghị quyết hướng dẫn Nghị quyết 103/2015/QH13 hướng dẫn thi hành Bộ luật này.

Nghị quyết hướng dẫn thi hành Bộ luật tố tụng dân sự hướng dẫn các nội dung chính sau:

1. Giải quyết vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động

- Từ ngày 01/7/2016, việc giải quyết sơ thẩm đối với những vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động đã được Toà án thụ lý trước 01/7/2016; việc giải quyết phúc thẩm những vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động đã được Tòa án giải quyết sơ thẩm trước 01/7/2016 mà có kháng cáo, kháng nghị; việc giải quyết giám đốc thẩm, tái thẩm những bản án, quyết định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động đã có hiệu lực pháp luật mà bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm trước 01/7/2016 thì áp dụng theo Bộ luật tố tụng dân sự 2015 để giải quyết, trừ các trường hợp sau có hiệu lực từ 01/01/2017:

- Quy định liên quan đến việc Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng quy định tại khoản 2 Điều 4, các điều 43, 44 và 45 của Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

- Quy định liên quan đến người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

- Quy định liên quan đến áp dụng thời hiệu tại khoản 2 Điều 184 và điểm e khoản 1 Điều 217 Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

- Quy định liên quan đến pháp nhân là người đại diện, người giám hộ.

2. Kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Toà án đã có hiệu lực pháp luật trước 01/7/2016

- Đối với bản án, quyết định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật trước 01/7/2016 mà chưa có kháng nghị của người có thẩm quyền trước 01/7/2016 thì căn cứ để thực hiện việc kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm và việc giải quyết theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm được thực hiện theo Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

- Đối với bản án, quyết định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Tòa án đã được Toà án giải quyết theo đúng trình tự, thủ tục của pháp luật tố tụng dân sự tại thời điểm giải quyết và bản án, quyết định của Toà án đã có hiệu lực pháp luật trước 01/7/2016 thì không căn cứ vào Bộ luật tố tụng dân sự 2015 để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.

3. Giải quyết vụ việc hôn nhân và gia đình

- Vụ việc hôn nhân và gia đình đã được Tòa án thụ lý giải quyết trước 01/7/2016 thì Tòa án đã thụ lý tiếp tục giải quyết theo thủ tục chung mà không chuyển cho Tòa gia đình và người chưa thành niên giải quyết.

- Vụ việc hôn nhân và gia đình đã được Tòa án thụ lý trước 01/7/2016 mà Chánh án Tòa án đã giao cho Tòa gia đình và người chưa thành niên giải quyết thì Tòa gia đình và người chưa thành niên tiếp tục giải quyết theo thủ tục chung.

- Vụ việc hôn nhân và gia đình đã được Tòa án thụ lý kể từ 01/7/2016 mà ở Tòa án đó đã thành lập Tòa gia đình và người chưa thành niên thì Chánh án Tòa án phải giao cho Tòa gia đình và người chưa thành niên giải quyết.

- Vụ việc hôn nhân và gia đình đã được Tòa án thụ lý kể từ 01/7/2016 mà ở Tòa án đó chưa thành lập Tòa gia đình và người chưa thành niên thì Chánh án Tòa án phân công Thẩm phán giải quyết theo thủ tục chung.

4. Án phí, lệ phí để giải quyết vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động

- Vụ việc dân sự đã được Tòa án thụ lý để giải quyết sơ thẩm, giải quyết phúc thẩm, giải quyết giám đốc thẩm, tái thẩm trước 01/7/2016 mà từ 01/7/2016 mới được giải quyết thì được thực hiện theo Bộ luật tố tụng dân sự 2015, Pháp lệnh án phí, lệ phí Tòa án và các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành về án phí, lệ phí Tòa án cho đến khi có quy định mới của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Khi giải quyết vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động theo thủ tục rút gọn, Tòa án chỉ áp dụng mức án phí thấp hơn so với mức án phí áp dụng đối với vụ án giải quyết theo thủ tục thông thường khi có quy định cụ thể của pháp luật.

Trường hợp chưa có quy định cụ thể của pháp luật về mức án phí áp dụng đối với vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động giải quyết theo thủ tục rút gọn thì áp dụng mức án phí áp dụng đối với vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động theo quy định hiện hành.

5. Thời hiệu để giải quyết vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động

- Tòa án áp dụng quy định tương ứng tại Điều 159 và điểm h khoản 1 Điều 192 của Bộ luật tố tụng dân sự 2004 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2011 về thời hiệu đến hết 31/12/2016 để thụ lý, giải quyết vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động.

- Tòa án áp dụng quy định tương ứng của Bộ luật tố tụng dân sự 2015 về thời hiệu từ 01/01/2017 để thụ lý, giải quyết vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động.

>>> Toàn văn điểm mới Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

Xem thêm tại Dự thảo Nghị quyết hướng dẫn thi hành Bộ luật tố tụng dân sự 2015 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao tại file đính kèm.