Hộ chiếu phổ thông hay còn gọi là “Passport” hoặc nói nôm na là chứng minh thư quốc tế được cấp cho công dân Việt Nam để thực hiện thủ tục xuất cảnh ra nước ngoài cũng như nhập cảnh khi trở về.
Hiện nay, việc cấp, gia hạn, hủy giá trị sử dụng hộ chiếu được thực hiện ở trong nước và ngoài nước do cơ quan có thẩm quyền xem xét, trường hợp hộ chiếu bị hủy giá trị sử dụng có thể ảnh hưởng rất nhiều đến quyền lợi của công dân. Vậy, hộ chiếu bị thu hồi, hủy giá trị sử dụng trong những trường hợp nào?
(1) Hủy giá trị sử dụng hộ chiếu còn thời hạn bị mất
Trong trường hợp công dân bị mất hộ chiếu mà vẫn còn thời hạn sử dụng thì thực hiện theo khoản 2 Điều 28 Luật Xuất cảnh nhập cảnh của công dân 2019 để hủy giá trị sử dụng hộ chiếu.
Trong thời hạn 48 giờ kể từ khi phát hiện hộ chiếu phổ thông bị mất, người bị mất hộ chiếu trực tiếp nộp hoặc gửi đơn báo mất theo mẫu cho một trong các cơ quan sau:
- Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh nơi thuận lợi.
- Cơ quan Công an nơi gần nhất.
- Đơn vị kiểm soát xuất nhập cảnh tại cửa khẩu.
- Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nơi thuận lợi.
Trường hợp vì lý do bất khả kháng, thời hạn nộp hoặc gửi đơn báo mất có thể dài hơn nhưng trong đơn phải giải thích cụ thể về lý do bất khả kháng.
Trong thời hạn 01 ngày làm việc kể từ khi nhận được đơn báo mất hộ chiếu phổ thông, cơ quan tiếp nhận có trách nhiệm thông báo theo mẫu cho Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an và người gửi đơn. Trong thời hạn 01 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo, Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an thực hiện hủy giá trị sử dụng hộ chiếu.
(2) Hủy giá trị sử dụng hộ chiếu đối với người không còn quốc tịch Việt Nam
Theo Điều 29 Luật Xuất cảnh nhập cảnh của công dân 2019 quy định thu hồi, hủy giá trị sử dụng hộ chiếu đối với người được thôi quốc tịch, bị tước quốc tịch Việt Nam, bị hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam như sau:
Khi có quyết định cho thôi quốc tịch, tước quốc tịch Việt Nam, hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam trong thời hạn 30 ngày.
Bộ Tư pháp gửi văn bản thông báo đến Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an nếu người thuộc các trường hợp nêu trên đang cư trú ở trong nước hoặc gửi thông báo đến cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài.
Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ khi nhận được văn bản thông báo, Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an kiểm tra, thu hồi, hủy giá trị sử dụng hộ chiếu còn thời hạn.
Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ khi nhận được văn bản thông báo, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài kiểm tra, thu hồi, hủy giá trị sử dụng hộ chiếu còn thời hạn, thông báo kết quả cho Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an, Cơ quan Lãnh sự Bộ Ngoại giao trong trường hợp chưa kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam.
(3) Hủy giá trị sử dụng đối với hộ chiếu ngoại giao
Hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ đối với trường hợp không còn thuộc đối tượng được sử dụng sẽ bị thu hồi, hủy giá trị sử dụng theo Điều 30 Luật Xuất cảnh nhập cảnh của công dân 2019.
Các trường hợp không thuộc đối tượng được sử dụng hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ bao gồm:
Thứ nhất, người đã được cấp hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ bị chết hoặc bị mất tích.
Thứ hai, người được cấp hộ chiếu ngoại giao do thay đổi chức vụ, chức danh hoặc quan hệ gia đình.
Thứ ba, người đã được cấp hộ chiếu công vụ do thay đổi vị trí việc làm hoặc quan hệ gia đình.
Khi có trường hợp không còn thuộc đối tượng được sử dụng hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ, cơ quan, người quản lý hộ chiếu gửi văn bản đề nghị thu hồi, hủy giá trị sử dụng hộ chiếu ngoại giao.
Trong thời hạn 01 ngày làm việc kể từ khi nhận được văn bản đề nghị, Cơ quan Lãnh sự Bộ Ngoại giao hoặc cơ quan được Bộ Ngoại giao ủy quyền cấp hộ chiếu thực hiện việc hủy giá trị sử dụng hộ chiếu, thông báo bằng văn bản cho Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an trong trường hợp chưa kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam.
(4) Hủy giá trị sử dụng hộ chiếu đối với người bị cấm xuất nhập cảnh
Thu hồi, hủy giá trị sử dụng hộ chiếu của người thuộc trường hợp chưa cấp giấy tờ xuất nhập cảnh do thực hiện hành vi bị nghiêm cấm
Khi có căn cứ xác định người thuộc trường hợp chưa cấp giấy tờ xuất nhập cảnh quy định tại khoản 1 Điều 21 Luật Xuất cảnh nhập cảnh của công dân 2019, cơ quan cấp hộ chiếu kiểm tra, yêu cầu người đã được cấp hộ chiếu nộp lại hộ chiếu còn thời hạn để hủy giá trị sử dụng.
Đơn cử như: Người chưa chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, người bị tạm hoãn xuất cảnh hoặc vì lý do quốc phòng, an ninh theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an.
Trường hợp không thu hồi được hộ chiếu còn thời hạn thì cơ quan cấp hộ chiếu thực hiện việc hủy giá trị sử dụng hộ chiếu.
Như vậy, người nào rơi vào 04 trường như bị mất hộ chiếu, không còn thuộc quốc tịch Việt Nam, hộ chiếu ngoại giao hay bị cấm xuất nhập cảnh có thể ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng sẽ bị thu hồi và hủy giá trị sử dụng hộ chiếu nhằm đảm bảo quyền lợi và an toàn quốc gia.
