Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.

Những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không phải là tội phạm và được xử lý bằng các biện pháp khác.

Tuy nhiên không phải bất kỳ trường hợp nào tội phạm hoàn thành thì mới truy cứu TNHS, mà những trường hợp dưới đây phải đặc biệt lưu ý

Chuẩn bị phạm tội là tìm kiếm, sửa soạn công cụ, phương tiện hoặc tạo ra những điều kiện khác để thực hiện tội phạm hoặc thành lập, tham gia nhóm tội phạm, trừ trường hợp thành lập hoặc tham gia nhóm tội phạm quy định tại Điều 109, điểm a khoản 2 Điều 113 hoặc điểm a khoản 2 Điều 299 của Bộ luật này.

Người chuẩn bị phạm tội quy định tại một trong các điều dưới đây của Bộ luật này thì phải chịu trách nhiệm hình sự:

Điều 108. Tội phản bội Tổ quốc

Điều 109. Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân

Điều 110. Tội gián điệp

Điều 111. Tội xâm phạm an ninh lãnh thổ

Điều 112. Tội bạo loạn

Điều 113. Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân

Điều 114. Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Điều 115. Tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội

Điều 116. Tội phá hoại chính sách đoàn kết

Điều 117. Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà ...

Điều 118. Tội phá rối an ninh

Điều 119. Tội chống phá cơ sở giam giữ

Điều 120.  Tội tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân

Điều 121. Tội trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân

Điều 123. Tội giết người

Điều 134. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

Điều 168. Tội cướp tài sản

Điều 169. Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản

Điều 207. Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả

Điều 299. Tội khủng bố

Điều 300. Tội tài trợ khủng bố

Điều 301. Tội bắt cóc con tin

Điều 302. Tội cướp biển

Điều 303. Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia

Điều 324. Tội rửa tiền