THÁI VŨ - Trong thời gian vừa qua Tòa án nhân dân tối cao nhận được ý kiến phản ánh của một số Tòa án nhân dân về vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật để xử lý đối với đơn khởi kiện quyết định hành chính liên quan đến thực hiện chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 1/7/1991.

Về vấn đề này, tại Công văn số 45/TANDTC-PC, ngày 13/3/2019, Tòa án nhân dân tối cao có ý kiến hướng dẫn như sau:

Theo quy định tại Điều 1 của Nghị quyết số 23/2003/QH11 ngày 26 /11 /2003 của Quốc hội về nhà đất do Nhà nước đã quản lý bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày mùng 1/ 7/ 1991 thì: “Nhà nước không xem xét lại chủ trương chính sách và việc thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất đã ban hành trước ngày 1/7/ 1991 nhà nước không thừa nhận việc đòi lại nhà đất mà Nhà nước đã quản lý bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã họi chủ nghĩa liên quan đến nhà đất”.

Đối với một số trường hợp cụ thể về nhà đất trong quá trình thực hiện các chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 1/7 /1991 thì được nhà nước xem xét giải quyết theo quy định của Nghị quyết số 755/2005/UNTVQHQH11  ngày 2/4/ 2005 của UBTVQH, Nghị định số 127/ 2005 /NĐ-CP ngày 10 /10 /2005 của Chính phủ và các văn bản pháp luật có liên quan tại Điều 16 của Nghị quyết số 755 quy định việc giải quyết khiếu nại của  Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, quyết định giải quyết khiếu nại của Bộ trưởng Bộ Xây dựng là quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng. Quy định này thống nhất với quy định tại Điều 23 và Điều 25 của Luật Khiếu nại, Tố cáo năm 1998 và Pháp lệnh thủ tục giải quyết vụ án hành chính năm 1996.

Tuy nhiên theo quy định tại khoản 3 Điều 7 của Luật Khiếu nại năm 2011 thì:

“Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc hết thời hạn khiếu nại mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khiếu nại lần hai đến Bộ trưởng quản lý ngành lĩnh vực hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính; Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết lần 2 của Bộ trưởng hoặc hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính”.

Đồng thời, theo các quy định của Luật Tố tụng hành chính năm 2010. Luật Tố tụng hành chính năm 2015 thì quyết định giải quyết khiếu nại lần hai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân và của Bộ trưởng Bộ Xây dựng nói chung có thể là đối tượng khởi kiện vụ án hành chính.

Như vậy, theo các quy định nêu trên chỉ đối với yêu cầu khởi kiện quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Xây dựng liên quan đến chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 1/7/1991 mà đủ điều kiện thụ lý vụ án hành chính theo quy định tại Điều 125 của Luật Tố tụng hành chính thì Tòa án phải thụ lý xem xét giải quyết để bảo đảm quyền lợi ích hợp pháp của đương sự.

Trường hợp nhà đất đã được nhà nước quản lý bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 1/7/1991 thì Tòa án căn cứ vào Nghị quyết số 23 của Quốc hội và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để bác yêu cầu của người khởi kiện.

Tòa án nhân dân tối cao yêu cầu các Chánh án Tòa án nhân dân và Thủ trưởng các đơn vị thuộc Tòa án nhân dân tối cao triển khai thực hiện nghiêm túc Công văn này để bảo đảm việc xử lý đối với đơn khởi kiện quyết định hành chính liên quan đến thực hiện các chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày mùng 1/7/1991 đúng quy định của pháp luật.

Nguồn: Tạp chí Tòa án nhân dân điện tử (http://tapchitoaan.vn)