Theo quy định tại Điều 136 Luật Đất đai năm 2003 thì các tranh chấp về đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường mà một bên hoặc các bên không nhất trí thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp trên hoặc Toà án sẽ tiếp tục giải quyết (tùy theo tranh chấp đó có các loại giấy tờ như thế nào). Trên thực tế nhiều trường hợp có tranh chấp nhưng các đương sự không gửi đơn đến UBND xã, phường để giải quyết (chưa qua hòa giải ở xã, phường) mà gửi thẳng đơn lên tòa án. Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này. Có người cho là chỉ những tranh chấp ai là người được quyền sử dụng đất mới bắt buộc phải hòa giải ở xã, phường; còn những tranh chấp khác có liên quan đến tranh chấp quyền sử dụng đất như: tranh chấp về chia di sản thừa kế, tranh chấp tài sản giữa vợ chồng khi ly hôn, chia tài sản chung v..vv..(trong đó có quyền sử dụng đất) thì không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải ở xã, phường.

Còn quan điểm khác thì cho rằng hòa giải ở xã, phường đối với các tranh chấp về đất đai (bất kể là tranh chấp gì có liên quan đến tranh chấp về quyền sử dụng đất) đều là thủ tục bắt buộc. Đối với những vụ án Tòa án đã thụ lý nhưng chưa qua thủ tục hòa giải ở xã, phường thì những người theo quan điểm này lại có hai ý kiến khác nhau. Quan điểm 1 cho là: trường hợp này Tòa án ra quyết định tạm đình chỉ vụ án với lý do: Sự việc cần được cơ quan khác (Ủy ban nhân dân xã, phường) giải quyết trước. Quan điểm thứ 2 cho là: Tòa án phải đình chỉ vụ án, trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện vì họ chưa đủ điều kiện để khởi kiện.

Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến trao đổi của mọi người về vấn đề này! Xin chân thành cám ơn!