Việc công khai, minh bạch các bản án, quyết định của Tòa án không chỉ là chủ trương lớn của Đảng, mà còn đựơc quy định trong nhiều đạo luật quan trọng như Bộ luật tố tụng dân sự, Luật tố tụng hành chính, Luật tiếp cận thông tin…đồng thời, là bước đi cụ thể nhằm thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Nhận thấy tầm quan trọng đó, Tòa án nhân dân tối cao vừa hoàn tất dự thảo Thông tư quy định về việc công khai bản án, quyết định của Tòa án trên Cổng thông tin điện tử với một số nội dung quan trọng như sau:

Những bản án, quyết định của Tòa án không được phép công khai

- Bản án, quyết định về vụ việc được Tòa án quyết định xét xử, giải quyết kín;

- Bản án, quyết định về vụ việc được Tòa án xét xử, giải quyết công khai nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây:

+ Có nội dung quan trọng thuộc lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh quốc gia, đối ngoại, kinh tế, khoa học, công nghệ và các lĩnh vực khác theo quy định của luật;

+ Có nội dung liên quan đến bí mật nhà nước, thuần phong mỹ tục, bí mật điều tra, bí mật công tác, bí mật nghề nghiệp, bí mật kinh doanh của các cơ quan, tổ chức và bảo vệ đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình, bảo vệ người dưới 18 tuổi;

Khi bản án, quyết định có chứa đựng nội dung thuộc bí mật nhà nước được giải mật thì bản án, quyết định đó được công khai theo quy định của Thông tư này.

+ Nếu công khai sẽ gây nguy hại đến lợi ích của Nhà nước, ảnh hưởng xấu đến quốc phòng, an ninh quốc gia, quan hệ quốc tế, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng; gây nguy hại đến tính mạng, cuộc sống hoặc tài sản của người khác.

+ Bản án hình sự, quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm về hình sự có hình phạt tử hình; các tội xâm phạm an ninh quốc gia; các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh.

Những bản án, quyết định của Tòa án được công khai có điều kiện

- Bản án, quyết định liên quan đến bí mật kinh doanh được công khai trong trường hợp chủ sở hữu bí mật kinh doanh đó đồng ý.

- Bản án, quyết định liên quan đến bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân được công khai trong trường hợp được người đó đồng ý; bản án, quyết định liên quan đến bí mật gia đình được công khai trong trường hợp được các thành viên gia đình đồng ý.

- Chánh án Tòa án đã ban hành bản án, quyết định quyết định việc công khai cung cấp bản án, quyết định liên quan đến bí mật kinh doanh, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình trong trường hợp cần thiết vì lợi ích công cộng, sức khỏe của cộng đồng theo quy định của luật có liên quan mà không cần có sự đồng ý theo quy định trên.

Những bản án, quyết định của Tòa án được công khai

- Tòa án công khai các bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật, trừ bản án, quyết định không được công khai; được công khai có điều kiện.

- Các bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án sau đây phải được công khai:

+ Bản án hình sự, hành chính, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động;

+ Quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm;

+ Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự trong vụ án dân sự;

+ Quyết định công nhận kết quả đối thoại thành, đình chỉ việc giải quyết vụ án hành chính;

+ Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hình sự, hành chính, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động;

+ Quyết định giải quyết việc dân sự;

+ Quyết định giải quyết đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Toà án nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước ngoài;

+ Quyết định tuyên bố doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản;

+ Quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân.

Dự kiến Thông tư quy định về việc công khai bản án, quyết định của Tòa án trên Cổng thông tin điện tử sẽ có hiệu lực trong năm 2017, xem chi tiết tại file đính kèm.