Với sự tiến bộ về trình độ khoa học công nghệ và thông tin truyền thông vượt bậc như hiện nay, thì xu hướng làm việc tự do, không chịu sự quản lý của một đơn vị tổ chức hay công ty nào và chỉ nhận tiền công từ công việc làm cho khách hàng, hay còn gọi là freelancer là điều tất yếu.

Khi đã trở thành một freelancer, điều đầu tiên bạn cần phải làm là thực hiện một số thủ tục pháp lý – điều này sẽ giúp bạn tránh khỏi những rủi ro về pháp lý, chẳng hạn như bị cảnh cáo, phạt tiền hoặc nghiêm trọng hơn là bị xử lý hình sự…

Thủ tục pháp lý đầu tiên mà tôi muốn nói với bạn, đó là bạn nhất định phải có mã số thuế cá nhân. Để chắc chắn, bạn tra cứu trang https://www.tncnonline.com.vn/Pages/TracuuMST.aspx để biết mình đã có mã số thuế chưa. Nếu chưa, thì bạn buộc phải làm những việc sau đây để được cấp mã số thuế:

1. Chuẩn bị hồ sơ đăng ký mã số thuế TNCN bao gồm:

- Tờ khai đăng ký thuế theo mẫu 03-ĐK-TCT (đính kèm file bên dưới).

- Bản sao không chứng thực Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (nếu có).

- Bản sao không chức thực CMND, thẻ Căn cước công dân, chứng minh quân đội hoặc hộ chiếu.

2. Sau khi chuẩn bị xong hồ sơ, bạn đến nộp tại Chi cục Thuế nơi bạn đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc đăng ký tạm trú.

Công chức Thuế sẽ tiếp nhận hồ sơ của bạn, đóng dấu tiếp nhận, ghi rõ thời điểm nhận hồ sơ, số tài liệu theo bảng kê và viết phiếu hẹn trả kết quả (không quá 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ).

3. Cấp mã số thuế TNCN

Bao gồm Giấy chứng nhận đăng ký thuế và thẻ mã số thuế cá nhân.

(Căn cứ Thông tư 80/2012/TT-BTC)

Kế đến, khi phát sinh thu nhập từ công việc tự do này, bạn buộc phải nộp thuế TNCN, thuế GTGT. Có 2 phương thức để bạn lựa chọn nếu bạn đang làm công việc cho khách hàng là tổ chức, doanh nghiệp:

1 – Tổ chức, doanh nghiệp đó tiến hành khấu trừ thuế cho bạn, bạn chỉ phải nhận tiền cuối cùng sau khi đã được khấu trừ thuế.

2 – Bạn nhận được toàn bộ tiền công, sau đó tự tính số thuế phải nộp để nộp cho Chi cục Thuế.

Vấn đề này bạn cần phải thỏa thuận rõ ràng trước khi nhận làm.

Cách tính thuế trong 2 trường hợp trên như sau:

1 – Khấu trừ 10% trên thu nhập. Sau đó, bạn yêu cầu phía khách hàng là tổ chức, doanh nghiệp cấp chứng từ khấu trừ thuế cho bạn để thực hiện quyết toán thuế vào cuối năm.

2 – Tiền công này sau khi giảm trừ gia cảnh cho chính bản thân bạn là 9 triệu đồng/tháng và người thân là 3.6 triệu đồng/tháng thì phần còn lại được dùng để tính thuế theo biểu thuế lũy tiến từng phần:

Nếu bạn tự doanh, nghĩa là bạn rao bán sản phẩm do mình làm ra cho khách hàng..thì đây là thu nhập từ kinh doanh. Và trường hợp này được tính thuế TNCN, GTGT như sau:

Nếu có thu nhập từ 100 triệu đồng/năm trở xuống, bạn không phải nộp thuế TNCN, thuế GTGT. Ngược lại, nếu thu nhập từ 100 triệu đồng/năm trở lên, bạn phải nộp thuế TNCN, thuế GTGT theo công thức sau:

Số thuế TNCN phải nộp = doanh thu tính thuế TNCN x tỷ lệ thuế TNCN.

Số thuế GTGT phải nộp = doanh thu tính thuế GTGT x tỷ lệ thuế GTGT.

Trong đó:

* Doanh thu tính thuế: là giá trị thực từ việc kinh doanh.

* Tỷ lệ thuế:

Cuối năm, bạn phải thực hiện quyết toán thuế, xem hướng dẫn quyết toán thuế TNCN tại đây.

Lưu ý trường hợp bạn nhận tiền công từ nước ngoài (khoản tiền kiều hối)

Bạn phải thực hiện kê khai thuế theo quý. Nếu thu nhập phát sinh tại nước ngoài đã được tính và nộp thuế TNCN theo quy định nước ngoài thì được trừ số thuế đã nộp ở nước ngoài.

Số thuế được trừ không vượt quá số thuế phải nộp tính theo biểu thuế nêu trên tính phân bổ cho phần thu nhập phát sinh tại nước ngoài.

Tỷ lệ phân bổ được xác định giữa số thu nhập phát sinh tại nước ngoài và tổng thu nhập chịu thuế.

Hồ sơ khai thuế gồm:

- Tờ khai thuế TNCN 04/NNG-TNCN (file đính kèm).

- Chứng từ trả thu nhập từ nước ngoài, chứng từ chứng minh đã nộp thuế ở nước ngoài. Trong trường hợp theo quy định của pháp luật nước ngoài, không cấp Giấy xác nhận số thuế đã nộp thì có thể nộp bản chụp  Giấy chứng nhận khấu trừ thuế (ghi rõ đã nộp thuế theo tờ khai thuế thu nhập nào) do cơ quan trả thu nhập cấp hoặc bản chụp chứng từ ngân hàng đối với số thuế đã nộp ở nước ngoài có xác nhận của người nộp thuế.

(Căn cứ Thông tư 111/2013/TT-BTC và Thông tư 92/2015/TT-BTC)

Trên đây là thủ tục chung dành cho tất cả freelancers. Ngoài ra, sẽ phát sinh thêm một số thủ tục pháp lý như bạn phải đăng ký kinh doanh...

Về đăng ký kinh doanh

Chỉ khi kinh doanh thì bạn mới phải làm đơn đề nghị cấp Giấy phép kinh doanh. Còn nếu bạn tạo ra sản phẩm và bán lại cho người khác để kinh doanh thì bạn không phải làm đơn đề nghị cấp Giấy phép, lúc này bạn chỉ cần làm thủ tục đăng ký bản quyền tác giả và nộp thuế từ thu nhập bản quyền tác giả.

Số thuế đối với thu nhập từ bản quyền = thu nhập tính thuế x thuế suất 5%.

Trong đó, thu nhập tính thuế là phần thu nhập vượt trên 10% theo hợp đồng.

Thủ tục đăng ký kinh doanh online bạn có thể xem tại đây. (Thông thường sản phẩm kinh doanh của freelancers là kinh doanh online), ngoài ra, nếu bạn kinh doanh thuộc ngành, nghề, lĩnh vực kinh doanh có điều kiện phải đáp ứng các điều kiện sau: Xem chi tiết tại đây.

Ngoài ra, các bạn có thể đặt câu hỏi liên quan đến vấn đề các loại thuế mà freelancers phải đóng tại đây nhé.