Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã trình làng Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật xử lý các tổ chức tín dụng (TCTD) yếu kém và xử lý nợ xấu gồm báo cáo tổng kết thi hành pháp luật về xử lý TCTD yếu kém và xử lý nợ xấu và báo cáo đánh giá tác động của chính sách đề nghị xây dựng dự án Luật này với mong muốn cơ cấu lại phù hợp với mức độ rủi ro, yếu kém và điều kiện cụ thể của TCTD.

Nội dung của Luật về xử lý tổ chức tín dụng yếu kém và xử lý nợ xấu như sau:

1. Về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

- Luật này điều chỉnh việc xử lý TCTD yếu kém, xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài  và sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD về tiêu chuẩn, điều kiện của người quản lý, điều hành của TCTD; về quản trị, điều hành và nguồn vốn góp, mua cổ phần vào TCTD.

- TCTD yếu kém là TCTD bị NHNN đặt vào kiểm soát đặc biệt.

- Nợ xấu là nợ phân loại nhóm 3, 4, 5 theo quy định của NHNN. 

- Tài sản bảo đảm của các khoản nợ là tài sản bảo đảm của các khoản cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cho khách hàng và của khoản nợ VAMC đã mua của TCTD.

2. Về các quy định để xử lý TCTD yếu kém

- Quy định trình tự các bước để xử lý TCTD yếu kém. Dự kiến gồm 9 bước như sau:

+ Bước 1: Phát hiện TCTD yếu kém và xem xét đặt TCTD này vào kiểm soát đặc biệt

+ Bước 2: Đặt TCTD yếu kém vào tình trạng kiểm soát đặc biệt

+ Bước 3: Ban Kiểm soát đặc biệt (BKSĐB) chỉ đạo TCTD thuê hoặc trực tiếp thuê tổ chức kiểm toán độc lập đánh giá thực trạng tổng thể của TCTD được kiểm soát đặc biệt.

+ Bước 4: NHNN (hoặc cấp có thẩm quyền...) lựa chọn phương án xử lý TCTD yếu kém (củng cố, phục hồi hoặc xử lý pháp nhân).

+ Bước 5A: BKSĐB chỉ đạo các TCTD được đặt vào kiểm soát đặc biệt xây dựng phương án củng cố phục hồi (bao gồm cả phương án tăng vốn, thời hạn thực hiện phương án tăng vốn nếu có)

+ Bước 5B: BKSĐB chỉ đạo các TCTD được đặt vào kiểm soát đặc biệt xây dựng phương án xử lý pháp nhân theo các biện pháp tự nguyện (sáp nhập, hợp nhất, bán, giải thể)

Trường hợp không xây dựng, thông qua được phương án trong thời hạn quy định thì thực hiện theo bước 8

+ Bước 6: NHNN thông qua phương án 5A (5B) theo đề nghị của BKSĐB

+ Bước 7A: Thực hiện phương án 5A.

Hết thời hạn (bao gồm thời gian gia hạn nếu có) thực hiện phương án 5A mà không phục hồi được thì NHNN có quyết định chấm dứt thực hiện phương án củng cố, phục hồi 5A và yêu cầu TCTD xây dựng PA xử lý pháp nhân 5B (Việc xây dựng và thông qua Phương án 5B thực hiện theo Bước 5 quy trình này) hoặc chuyển sang thực hiện bước 8.

+ Bước 7B: Thực hiện phương án 5B. Hết thời hạn không thực hiện được chuyển sang bước 8.

+ Bước 8: NHNN trình cấp có thẩm quyền quyết định việc NHNN trực tiếp mua bắt buộc hoặc phá sản đối với TCTD được kiểm soát đặc biệt trong các trường hợp sau: (i) TCTD không có khả năng hoặc không thực hiện việc tăng vốn theo phương án 5A; (ii)  Không thực hiện được 5A, 5B trong thời hạn quy định; (iii) Việc mua lại chỉ thực hiện với điều kiện: ảnh hưởng an toàn hệ thống; đánh giá có khả năng phục hồi khi được áp dụng các biện pháp hỗ trợ của NHNN.

+ Bước 9A: Thực hiện phương án mua bắt buộc bao gồm các quy định về:Hình thức mua; Nguồn tài chính để mua; Phương thức, quy trình mua; Giá mua; Các biện pháp quản lý, xử lý, hỗ trợ phục hồi TCTD trong giai đoạn NHNN mua TCTD; Phương thức xử lý sau khi phục hồi (thoái vốn, chuyển nhượng, bán ....)

+ Bước 9B: Thực hiện phương án phá sản

- Quy định về các biện pháp áp dụng, thẩm quyền áp dụng đối với TCTD yếu kém mỗi bước xử lý theo quy trình nêu trên. 

3. Về các quy định xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ

- Quy định về quyền thu giữ tài sản

- Quy định về quyền nhận thế chấp tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất của VAMC/bên mua nợ của TCTD và VAMC

- Quy định liên quan đến quyền xử lý tài sản bảo đảm là dự án bất động sản

- Quy định liên quan đến phí, chi phí thi hành án.

- Quy định về việc không kê biên tài sản bảo đảm của bên phải thi hành án khi chưa đến hạn trả nợ vay.

- Quy định về các loại thuế trong xử lý tài sản bảo đảm ...

4. Về nội dung sửa đổi, bổ sung Luật các tổ chức tín dụng 2010

- Sửa đổi, bổ sung Khoản 28 Điều 4 về khái niệm người có liên quan

- Sửa đổi, bổ sung Điều 33, Điều 50 về tiêu chuẩn, điều kiện đối với các chức danh Chủ tịch Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên, thành viên Ban kiểm soát, Tổng giám đốc của các tổ chức tín dụng (Các cá nhân vi phạm nghiêm trọng quy định về hoạt động ngân hàng cấm vĩnh viện không được phép tham gia quản trị, điều hành tổ chức tín dụng;Thành viên HĐQT phải có kiến thức về quản trị rủi ro; Tổng giám đốc phải có năng lực phù hợp với quy mô và mức độ phức tạp trong hoạt động của Tổ chức tín dụng tham gia điều hành ...).

- Bổ sung Điều 52a về nguồn vốn góp vốn, mua cổ phần của tổ chức tín dụng (Nguồn vốn có được do các tổ chức tín dụng cấp tín dụng không được sử dụng để góp vốn mua cổ phần của bất kỳ tổ chức tín dụng nào).

5. Về điều khoản thi hành, tổ chức thực hiện và trách nhiệm phối hợp hỗ trợ của các Bộ, ngành có liên quan.

Một câu hỏi đặt ra sau khi xem qua Dự luật này, Ngân hàng phá sản thì tiền của người dân sẽ đi về đâu?