Gần đây, tội phạm xâm hại tình dục trẻ em ngày càng nhiều, với nhiều hành vi phạm tội. Theo đó, xâm hại tình dục trẻ em được hiểu là quá trình trong đó một người trưởng thành lợi dụng vị thế của mình nhằm dụ dỗ hay cưỡng ép trẻ em tham gia vào hoạt động tình dục, xâm phạm đến thân thể, sức khỏe, nhân phẩm và danh dự của trẻ em. Dưới góc độ pháp lý, trẻ em được coi là người chưa đủ 16 tuổi.

Bộ luật hình sự 2015 quy định tội phạm xâm hại tình dục trẻ em tại các Điều 142, Điều 144, Điều 145, Điều 146 và Điều 147. Cụ thể:

1.     Điều 142. Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi

-      Về hành vi:  Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trái với ý muốn của họ; giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi.

-      Về khung hình phạt: Từ 07 năm đến 15 năm tù. Nếu hành vi phạm tội có tính chất loạn luân, làm nạn nhân có thai, phạm tội có tổ chức, làm nạn nhân chết hoặc tự sát, phạm tội hai lần trở lên… thì mức hình phạt từ 12 đến 20 năm tù, tù chung thân hoăc tử hình.

-      Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

2.     Điều 144. Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi

-      Về hành vi: dùng mọi thủ đoạn khiến người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi đang ở trong tình trạng lệ thuộc mình hoặc trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác.

-      Về khung hình phạt: từ 05 đến 10 năm tù. Nếu phạm tội có tình tiết tăng nặng như: có tính chất loạn lân, phạm tội 02 lần trở lên, nhiều người cưỡng dâm một người… thì khung hình phạt tăng dần từ 07 năm đến 20 năm tù.

-      Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

3.     Điều 145. Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi

-      Về hành vi:  giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 142 và Điều 144 của Bộ luật hình sự 2015.

-      Về khung hình phạt: từ 01 đến 05 năm tù. Nếu có thêm các hành vi nguy hiểm: phạm tội 02 lần trở lên, đối với 02 người trở lên, biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội… thì khung hình phạt từ 03 năm đến 15 năm.

-      Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

4.     Điều 146. Tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi

-      Về hành vi: dâm ô đối với người dưới 16 tuổi không nhằm mục đích giao cấu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác.

-      Về khung hình phạt: từ 06 tháng đến 03 năm tù. Nếu có các tình tiết tăng nặng thì mức hình phạt cao nhất lên đến 12 năm tù.

-      Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

5.     Điều 147. Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm

-      Về hành vi: lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm dưới mọi hình thức

-      Về khung hình phạt: từ 06 tháng đến 03 năm. Nếu có thêm các tình tiết tăng nặng thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng là 12 năm tù.

-      Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

Như vậy, so với Bộ Luật hình sự 1999 thì Bộ luật hình sự 2015 đã bổ sung thêm quy định về tội phạm có hành vi sử dụng trẻ em vào mục đích khiêu dâm (Điều 147). Đồng thời, đổi tên các tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, nhằm cụ thể hóa độ tuổi của nạn nhân. Cụ thể: