.png)
Bộ luật tố tụng hình sự 2015 đã lần đầu tiên đưa ra định nghĩa “người thân thích” của người tham gia tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Theo đó, tại điểm e khoản 1 Điều 4 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định:
“Người thân thích của người tham gia tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng là người có quan hệ với người tham gia tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng gồm vợ, chồng, bố đẻ, mẹ đẻ, bố chồng, mẹ chồng, bố vợ, mẹ vợ, bố nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi; ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột; cụ nội, cụ ngoại, bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, cháu ruột.”
Căn cứ theo quy định trên, có tất cả 27 đối tượng được xem là người thân thích của người tham gia tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Và, để đảm bảo nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự, đó là tính vô tư, khách quan của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người tham gia tố thì Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định trong một số trường hợp người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng phải từ chối hoặc bị thay đổi nếu là “người thân thích”:
|
STT |
CHỦ THỂ |
TRƯỜNG HỢP PHẢI TỪ CHỐI HOẶC BỊ THAY ĐỔI |
CĂN CỨ PHÁP LÝ |
|
1 |
Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng |
Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi khi là người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo.
|
Khoản 1 Điều 49 |
|
2 |
Thẩm phán, Hội thẩm |
Thẩm phán và Hội thẩm cùng trong một Hội đồng xét xử và là người thân thích với nhau thì Thẩm phán, Hội thẩm phải từ chối tham gia xét xử hoặc bị thay đổi.
|
Điểm b khoản 1 Điều 53 |
|
3 |
Người chứng kiến |
Những người là người thân thích của người bị buộc tội, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thì không được làm người chứng kiến. |
Điểm a khoản 2 Điều 67 |
|
4 |
Người giám định |
Người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi khi là người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo.
|
Điểm a khoản 5 Điều 68 |
|
5 |
Người định giá tài sản |
Người định giá tài sản phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi khi là người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo.
|
Điểm a khoản 5 Điều 69 |
|
6 |
Người phiên dịch, người dịch thuật |
Người phiên dịch, người dịch thuật phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi khi là người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo.
|
Điểm a khoản 4 Điều 70 |
|
7 |
Người bào chữa |
Người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó thì không được tham gia bào chữa. |
Điểm a khoản 4 Điều 72 |
